المائدة ٣٨
ترجمه
المائدة ٣٧ | آیه ٣٨ | المائدة ٣٩ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«جَزَآءً»: مفعولٌله است. «نَکَالاً»: عقوبت. مجازات. بدل از (جَزَآءً) یا مفعولٌله است. یادآوری: برای قطع دست دزد شرائطی است. از جمله: دزدی برابر نقشه قبلی و با پیروی از امیال نفسانی باشد و کالا اهمّیّت داشته و در انبار یا جای محکمی گذاشته شده باشد، و قحطی و فقر و فاقه انگیزه دزدی نبوده باشد.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
نکات آیه
۱- وجوب بریدن دست دزد (و السارق و السارقة فاقطعوا ایدیهما)
۲- برابرى زنان و مردان در حد سرقت (و السارق و السارقة فاقطعوا ایدیهما)
۳- حرمت سرقت و ربودن اموال دیگران (و السارق و السارقة فاقطعوا ایدیهما) تعیین حد براى سرقت، ستم شمردن آن و ترغیب به توبه در آیه بعد، حکایت از حرمت شدید آن دارد.
۴- ضرورت تلاش تمامى اهل ایمان براى اجراى حدود الهى (فاقطعوا) چون خطاب متوجه عموم مؤمنان است، با آنکه اجرا کننده حد سرقت تنها برخى از آنان مى باشند، معلوم مى شود همه اهل ایمان باید براى اجراى حد سرقت تلاش کنند.
۵- اهل ایمان، موظف به زمینه سازى اجراى حدود توسط حاکمان* (و السارق و السارقة فاقطعوا ایدیهما) با اینکه اجراى حد در محدوده وظایف حاکم شرعى است، خداوند همه مؤمنان را مخاطب قرار داد تا به این نکته اشاره کند که مؤمنان باید زمینه اجراى حکم را فراهم سازند.
۶- بریدن دست، کیفرى مناسب براى دزدان (فاقطعوا ایدیهما جزاء بما کسبا) «جزاء» به معنى مقابله کافى در برابر عمل است. (مفردات راغب)
۷- حدود تعیین شده براى مجرمان، کیفرهایى کافى و مناسب (جزاء بما کسبا) «جزاء» مفعول له براى «فاقطعوا» است و بیانگر آن است که خداوند از آن رو بریدن دست دزد را واجب کرده که کیفر مناسب براى دزدان است و از این تعلیل به دست مى آید که تمامى حدود الهى کیفرهایى مناسب با جرم مجرمان است.
۸- بریدن دست دزد، عقوبتى بازدارنده و عبرت آموز (نکلا من اللّه) «نکال» به عقوبتى گفته مى شود که براى بازداشتن مجرم از تکرار گناه و عبرت دیگران انجام گیرد.
۹- ضرورت اجراى حد سرقت به شیوه اى عبرت انگیز (فاقطعوا ایدیهما ... نکلا من اللّه)
۱۰- ایجاد امنیت در جامعه و بازداشتن مجرمان از ارتکاب جرم، فلسفه تشریع حدود (نکلا من اللّه) «نکلا» همچون «جزاء» مفعول له براى «فاقطعوا» است.
۱۱- خداوند، مقتدر و کاردان است. (و اللّه عزیز حکیم)
۱۲- خداوند، مقتدرى کاردان است. (و اللّه عزیز حکیم) بنابر اینکه «حکیم» صفت براى «عزیز» باشد.
۱۳- تشریع حد سرقت، جلوه اى از عزت و حکمت خداوند (فاقطعوا ایدیهما ... و اللّه عزیز حکیم) توصیف خداوند به «عزیز» و «حکیم» پس از بیان حد سرقت، نقش این دو صفت را در تشریع آن حد نشان مى دهد.
۱۴- قدرت و حکمت، دو شرط لازم براى برخورد با مجرمان و متخلفان* (فاقطعوا ... و اللّه عزیز حکیم) «عزیز» به معناى پیروزمندى است که هیچگاه مقهور نمى شود و جمله « و اللّه عزیز حکیم» پس از بیان حد سرقت، مى تواند اشاره به این باشد که تنها کسانى که عزت و حکمت دارند مى توانند با مجرمان برخورد لازم و متناسب داشته باشند.
روایات و احادیث
۱۵- قطع انگشتان دست از انتها، بجز انگشت شست، مجازات سرقت (و السارق و السارقة فاقطعوا ایدیهما) از امام صادق (ع) در پاسخ سؤال از اینکه دست دزد از کجا باید قطع شود روایت شده: تقطع الاربع اصابع و تترک الابهام ... .[۱]
موضوعات مرتبط
- احکام:۱، ۲، ۳
- امنیت: اهمیّت امنیت اجتماعى ۱۰
- جرم: موانع ارتکاب جرم ۱۰
- حدود: احکام حدود ۱، ۲، ۱۵ ; اهمیّت اجراى حدود ۴، ۹ ; تشریع حدود ۱۳ ; زمینه اجراى حدود ۵ ; فلسفه حدود ۸، ۱۰
- حکمت: نقش حکمت ۱۴
- خدا: حکمت خدا ۱۱، ۱۲، ۱۳ ; عزّت خدا ۱۳ ; قدرت خدا ۱۱، ۱۲
- دزد: قطع دست دزد ۱، ۶، ۸، ۱۵
- دزدى: احکام دزدى ۱، ۲، ۳ ; حد دزدى ۹، ۱۳ ; حرمت دزدى ۳ ; کیفر دزدى ۶، ۱۵
- رهبرى: مسؤولیت رهبرى ۵
- زن: دزد ۲
- عبرت: موجبات عبرت ۸، ۹
- قدرت: نقش قدرت ۱۴
- متخلفان: برخورد با متخلفان ۱۴
- مجرمان: برخورد با مجرمان ۱۴ ; کیفر مجرمان ۷
- محرمات:۳
- مؤمنان: مسؤولیت اجتماعى مؤمنان ۴ ; مسؤولیت مؤمنان ۵
- نظام جزایى:۷، ۸
- واجبات:۱
منابع
- ↑ کافى، ج ۷، ص ۲۲۵، ح ۱۷; نورالثقلین، ج۱، ص ۶۲۸- ، ح ۱۸۸.