النساء ١٤٣
ترجمه
| النساء ١٤٢ | آیه ١٤٣ | النساء ١٤٤ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مُذَبْذَبِینَ»: متردّدین. اشخاص سرگردان و دودل.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَلاَ هَادِيَ... (۱) أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ... (۰)
يَکَادُ الْبَرْقُ يَخْطَفُ... (۰) وَ تَرَى الشَّمْسَ إِذَا طَلَعَتْ... (۲)
تفسیر
نکات آیه
۱- منافقان، متحیر و سرگردان میان کفر و ایمان (مذبذبین بین ذلک لا إلى هؤلاء و لا إلى هؤلاء) «ذلک» اشاره به ایمان و کفر است. «مذبذب» به شیىء معلق گفته مى شود که دایم به این سو و آن سو حرکت مى کند و استقرارى ندارد.
۲- منافقان، نه در صف مؤمنانند و نه در گروه کافران (لا إلى هؤلاء و لا إلى هؤلاء)
۳- نفاق، موجب تحیر آدمى در موضعگیریها و مایه فقدان قدرت وى در انتخاب صحیح مسیر زندگى است. (مذبذبین بین ذلک لا إلى هؤلاء و لا إلى هؤلاء و من یضلل اللّه فلن تجد له سبیلا)
۴- کسى را که خداوند گمراه کند، هیچکس، حتى پیامبر (ص)، راهى براى هدایت او نخواهد یافت. (و من یضلل اللّه فلن تجد له سبیلا) ظاهراً مراد از «سبیل» به قرینه «اضلال» -، راه هدایت است.
۵- تمامى قدرتها و عوامل، مقهور اراده و خواست خداست. (و من یضلل اللّه فلن تجد له سبیلا)
۶- تحیر و سرگردانى میان کفر و ایمان، گمراهى است. (مذبذبین ... و من یضلل اللّه فلن تجد له سبیلا)
۷- تحیر منافقان، کیفر شوم عملکرد (خدعه ها و ...) آنان است. (مذبذبین بین ذلک ... فلن تجد له سبیلا) چون اضلال خداوند همواره جنبه کیفرى دارد و کیفر نیز به اقتضاى رفتار نارواست، معلوم مى شود گمراهى منافقان و از آن جمله تحیر آنان کیفرى الهى است و این کیفر برخاسته از اعمال نارواى آنان (خدعه، کسالت در نماز و ...) است.
۸- گمراهى منافقان و محرومیتشان از هدایت و ایمان واقعى، قانون و برنامه خداوند است. (مذبذبین بین ذلک ... و من یضلل اللّه فلن تجد له سبیلا)
۹- ضلالت و گمراهى هر انسان، نتیجه عمل خود وى و نیز بر اساس و برنامه و سنت خداوند است. (مذبذبین بین ذلک ... و من یضلل اللّه فلن تجد له سبیلا)
۱۰- پذیرش دوستى و سرپرستى کفار، خیانت در جنگ، خدعه با خدا، سستى در عبادت، ریاکارى و کم به یاد خدا بودن، موجب گمراهى و محرومیت دایمى از هدایت الهى است. (و من یضلل اللّه فلن تجد له سبیلا) از مصادیق مورد نظر براى (من یضلل)، کسانى هستند که در آیات قبل (از ۱۳۸ تا ۱۴۳) خصلتهاى آنان بر شمرده شد.
۱۱- محروم ساختن منافقان از پیمودن راه هدایت، خدعه و کیفر خداوند نسبت به آنان* (و من یضلل اللّه فلن تجد له سبیلا) جمله «و من یضلل اللّه»، مى تواند بیان خدعه الهى نسبت به منافقان باشد.
۱۲- نشاط در عبادت، اخلاص، ذکر فراوان خدا و استوارى در ایمان، پرتویى از هدایت الهى است. (و إذا قاموا إلى الصّلوة ... و من یضلل اللّه فلن تجد له سبیلا)
روایات و احادیث
۱۳- تظاهر به دیندارى (ایمان) و پنهان کردن کفر و تکذیب دین، از اوصاف منافقان (مذبذبین بین ذلک) امام رضا (ع) در توضیح آیه فوق فرمود: ... یظهرون الایمان و یسرون الکفر و التکذیب لعنهم اللّه. [۱]
موضوعات مرتبط
- اخلاص: عوامل اخلاص ۱۲
- انبیا: محدوده مسؤولیت انبیا ۴
- ایمان: استقامت در ایمان ۱۲ ; تحیّر در ایمان ۱، ۶ ; محرومیّت از ایمان ۸
- تحیّر: عوامل تحیّر ۳
- تصمیم: موانع تصمیم ۳
- جنگ: آثار خیانت در جنگ ۱۰
- خدا: آثار مکر با خدا ۱۰ ; اراده خدا ۵ ; اضلال خدا ۴ ; سنتهاى خدا ۹ ; کیفرهاى خدا ۱۱ ; مشیّت خدا ۵، ۸ ; مکر خدا ۱۱ ; هدایت خدا ۱۰، ۱۲
- دین: تکذیب دین ۱۳
- دیندارى: تظاهر به دیندارى ۱۳
- ذکر: موجبات ذکر خدا ۱۲
- ریا: آثار ریا ۱۰
- عبادت: آثار تنبلى در عبادت ۱۰ ; نشاط در عبادت ۱۲
- عمل: آثار عمل ۹
- عوامل طبیعى:۵
- کافران: آثار دوستى با کافران ۱۰ ; آثار ولایت کافران ۱۰
- کفر: اختفاى کفر ۱۳ ; تحیّر در کفر ۱، ۶
- گمراهان: هدایت گمراهان ۴
- گمراهى: عوامل گمراهى ۹، ۱۰ ; موارد گمراهى ۶
- منافقان: تحیّر منافقان ۱، ۷ ; صفات منافقان ۱، ۱۳ ; کیفر عمل منافقان ۷ ; گمراهى منافقان ۸ ; محرومیّت منافقان ۸، ۱۱ ; مکر منافقان ۷ ; موقعیّت منافقان ۲
- موضعگیرى: تحیّر در موضعگیرى ۳
- نفاق: آثار نفاق ۳
- هدایت: آثار هدایت ۱۲ ; عوامل محرومیّت از هدایت ۱۰ ; محرومیّت از هدایت ۸، ۱۱
منابع
- ↑ تفسیر عیاشى، ج ۱، ص ۲۸۲، ح ۲۹۴; نورالثقلین، ج ۱، ص ۵۶۵، ح ۶۳۱.
