النساء ٨٨

فَمَا لَکُمْ‌ فِي‌ الْمُنَافِقِينَ‌ فِئَتَيْنِ‌ وَ اللَّهُ‌ أَرْکَسَهُمْ‌ بِمَا کَسَبُوا أَ تُرِيدُونَ‌ أَنْ‌ تَهْدُوا مَنْ‌ أَضَلَ‌ اللَّهُ‌ وَ مَنْ‌ يُضْلِلِ‌ اللَّهُ‌ فَلَنْ‌ تَجِدَ لَهُ‌ سَبِيلاً

ترجمه

چرا درباره منافقین دو دسته شده‌اید؟! (بعضی جنگ با آنها را ممنوع، و بعضی مجاز می‌دانید.) در حالی که خداوند بخاطر اعمالشان، (افکار) آنها را کاملاً وارونه کرده است! آیا شما می‌خواهید کسانی را که خداوند (بر اثر اعمال زشتشان) گمراه کرده، هدایت کنید؟! در حالی که هر کس را خداوند گمراه کند، راهی برای او نخواهی یافت.

چرا در مورد منافقان دچار دو دستگى شده‌ايد؟ حال آن كه خدا آنها را به سبب آنچه كردند نگونسار كرده است. آيا مى‌خواهيد كسى را كه خدا گمراه كرده به راه آوريد؟ و هر كه را خدا گمراه كند هرگز راهى برايش نخواهى يافت

شما را چه شده است كه در باره منافقان، دو دسته شده‌ايد؟ با اينكه خدا آنان را به [سزاى‌] آنچه انجام داده‌اند سرنگون كرده است. آيا مى‌خواهيد كسى را كه خدا در گمراهى‌اش وانهاده است به راه آوريد؟ و حال آنكه هر كه را خدا در گمراهى‌اش وانهد هرگز راهى براى [هدايت‌] او نخواهى يافت.

چرا شما درباره منافقین دو فرقه شدید؟ با آنکه خدا آنها را به کیفر اعمال زشتشان (به حکم کفار) بازگرداند، آیا شما می‌خواهید کسی را که خدا گمراه کرده هدایت کنید؟ در حالی که هر که را خدا گمراه کرد (یعنی هدایت خدا را نپذیرفت) هرگز تو بر هدایت او راهی نخواهی یافت.

شما را چه شده که درباره منافقین دو گروه شده اید؟ [گروهی شفیع و طرفدار، و گروهی مخالف و دشمن آنان] در صورتی که خدا آنان را به کیفر اعمال ناپسندی که مرتکب شده اند [در چاه کفر و گمراهی] نگونسار کرده است. آیا می خواهید کسانی را که خدا [به خاطر اعمال ناپسندشان] گمراه کرده هدایت کنید؟ [ای پیامبر!] در حالی که خدا هر که را گمراه کند هرگز برای او راهی [به سوی هدایت] نخواهی یافت.

چيست شما را كه درباره منافقان دو گروه شده‌ايد، و حال آنكه خدا آنان را به سبب كردارشان مردود ساخته است؟ آيا مى‌خواهيد كسى را كه خدا گمراه كرده است هدايت كنيد؟ و تو راهى پيش پاى كسى كه خداوند گمراهش كرده است نتوانى نهاد.

از چیست که شما درباره منافقان دو گروه شده‌اید و حال آنکه خداوند آنان را به خاطر کار و کردارشان سرنگون ساخته است، آیا می‌خواهید کسی را که خداوند در گمراهی‌اش وانهاده است، رهنمایی کنید؟ و حال آنکه هرگز برای کسی که خداوند در گمراهی‌اش وانهاده، بیرون شدی نخواهی یافت‌

شما را چه شده است كه در باره منافقان دو گروه شده‌ايد- بر كفر و نفاق آنان اتفاق نداريد، گروهى آنها را طرد مى‌كنيد و گروهى ظاهربين و ساده لوح در باره آنها شفاعت مى‌كنيد- و حال آنكه خدا آنها را به سبب آنچه كردند نگونسار كرده است- به كفرشان باز گردانده-؟! آيا مى‌خواهيد آن را كه خدا گمراه كرده است راه نماييد؟ و هر كه را خدا گمراه كند هرگز راهى براى او نيابى.

شما (ای مؤمنان) چرا درباره‌ی منافقان دو دسته شده‌اید (و می‌گوئید: آیا آنان جزو مؤمنان یا از زمره‌ی کافرانند؟ صحیح است با آنان بجنگیم یا نجنگیم؟ قابل هدایتند یا اهل شقاوتند؟) و حال آن که خداوند به سبب اعمالشان (افکار) آنان را واژگونه کرده و به قهقراء برگردانده است (و فرودگاه دلشان خراب گشته است و آمادگی فرود طائر قدسی ایمان را از دست داده است). آیا می‌خواهید کسی را هدایت نمائید که خداوند (بر اثر کردار زشتش) گمراهش کرده است (و نعمت هدایت را از او گرفته است)؟ هر که را خدا گمراه کند، راهی برای او (به سوی هدایت) نخواهی یافت.

پس چیست شما را در حال دودستگیِ منافقان، حال آنکه خدا آنان را در گمراهی وانهاده. آیا می‌خواهید کسی را که خدا(یش) گمراه کرده به راه آورید؟ و هر که را خدا در گمراهیش وانهد هرگز راهی (راهوار) برایش نخواهی یافت.

چیست شما را که درباره منافقین بر دو گروهید حالی که برگردانیدستشان بدانچه دست آوردند آیا خواهید هدایت کنید آن را که گمراه کرده است خدا و آن کس که گمراهش کند خدا نیابی برای او راهی‌

النساء ٨٧	آیه ٨٨	النساء ٨٩
سوره : سوره النساء نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٥ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«فِئَتَیْنِ»: دو دسته. حال ضمیر (کُمْ) است، یا خبر (أَصْبَحْتُمْ) محذوف است و تقدیر چنین است: فَمَا لَکُمْ أَصْبَحْتُمْ فِی الْمُنَافِقِینَ فِئَتَیْنِ. «أَرْکَسَهُمْ»: آنان را واژگون و دگرگون نموده است. ایشان را بر اثر نفاق به سوی کفر برگشت داده است.

تفسیر

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- اختلاف مسلمانان صدر اسلام، در شیوه برخورد با منافقان (فما لکم فى المنافقین فئتین)

۲- نکوهش مسلمانان صدر اسلام از سوى خداوند، به جهت اختلافشان در روش برخورد با منافقان (فما لکم فى المنافقین فئتین)

۳- لزوم وحدت نظر مسلمانان بر محور فرمانهاى الهى در برابر منافقان (فما لکم فى المنافقین فئتین)

۴- شفاعت و طرفدارى برخى از مسلمانان عصر بعثت از منافقان (و من یشفع شفاعة سیّئة ... فما لکم فى المنافقین فئتین) «فاء» در «فما لکم» تفریع بر آیه ۸۵ و بیانگر مصداقى از «شفاعة سیّئة» است.

۵- طرفدارى و شفاعت از منافقان، مورد نکوهش الهى و مصداق شفاعت سیّئة (و من یشفع شفاعة سیّئة ... فما لکم فى المنافقین فئتین)

۶- اعمال نارواى منافقان، عامل واژگونه شدن فهم و درک آنان (و اللّه ارکسهم بما کسبوا) «ارکاس» به معناى برگرداندن و وارونه کردن است که به قرینه «اتریدون ... »، مراد از آن وارونه شدن درک آنان براى هدایت یافتن است.

۷- اعمال نارواى منافقان، عامل برگشت آنان به کفر و ضلالت (و اللّه ارکسهم بما کسبوا) با توجه به جمله «بما کفروا» در آیه بعد، از مصادیق «ارکاس» (وارونه شدن)، گرایش آنان به کفر است.

۸- طرد و اضلال منافقان از سوى خدا، دلیل لزوم طرد آنان از سوى تمامى مؤمنان است. (فما لکم فى المنافقین فئتین و اللّه ارکسهم بما کسبوا) جمله «و اللّه ارکسهم بما کسبوا»، حالیه است ; یعنى در حالى که خداوند آنها را وارونه و طرد کرده، چرا از آنان طرفدارى مى کنید.

۹- نقش تعیین کننده عمل انسان در سرنوشت او (و اللّه ارکسهم بما کسبوا)

۱۰- اضلال آدمیان از سوى خداوند، پیامد و کیفر اعمال نارواى خود آنان است. (و اللّه ارکسهم بما کسبوا اتریدون ان تهدوا من اضلّ اللّه)

۱۱- امید به هدایت منافقان، از موجبات طرفدارى برخى مؤمنان صدر اسلام از آنان (اتریدون ان تهدوا من اضلّ اللّه)

۱۲- خداوند، گمراه کننده منافقان (فما لکم فى المنافقین ... اتریدون ان تهدوا من اضلّ اللّه)

۱۳- ناتوانى مردم از هدایت گمراه کنندگان به دست خداوند (و من یضلل اللّه فلن تجد له سبیلا)

۱۴- هدایت و ضلالت، داراى نظامى قانونمند (و اللّه ارکسهم بما کسبوا اتریدون ان تهدوا من اضلّ اللّه و من یضلل اللّه فلن تجد له سبیلا)

۱۵- ناتوانى مردم از هدایت منافقان (فما لکم فى المنافقین ... اتریدون ان تهدوا من اضلّ اللّه و من یضلل اللّه فلن تجد له سبیلا)

۱۶- ناتوانى همه انسانها و تمامى عوامل در برابر اراده خدا (اتریدون ان تهدوا من اضلّ اللّه و من یضلل اللّه فلن تجد له سبیلاً)

۱۷- امید برخى از مؤمنان صدر اسلام به هدایت منافقان، برخاسته از عدم شناخت سنن الهى در هدایت و گمراهى (فما لکم فى المنافقین ... اتریدون ان تهدوا من اضلّ اللّه و من یضلل اللّه فلن تجد له سبیلاً)

۱۸- ناتوانى توده مردم از درک هدایت ناپذیرى انسانها پس از اضلال الهى (من یضلل اللّه فلن تجد له سبیلاً) مخاطب قرار گرفتن پیامبر (فلن تجد)، با وجود اینکه مؤمنان مورد خطاب بودند، براى اشاره به این معناست که عموم مردم توان درک این حقیقت را ندارند و فقط پیامبر (ص) مى تواند این حقیقت را درک کند.

۱۹- کسى را که خداوند گمراه کند، پیامبر (ص) نیز راهى براى هدایت او نخواهد داشت. (و من یضلل اللّه فلن تجد له سبیلاً)

موضوعات مرتبط

• اتحاد: اهمیّت اتحاد ۳
• اسلام: تاریخ صدر اسلام ۴
• انسان: ضعف انسان ۱۶ ; فرجام انسان ۹
• تولّى و تبرّى:۸
• خدا: اراده خدا ۱۶ ; اضلال خدا ۸، ۱۰، ۱۲، ۱۳، ۱۸، ۱۹ ; سرزنش خدا ۲، ۵
• شفاعت: ناپسند ۵
• عمل: آثار عمل ۹ ; آثار عمل ناپسند ۶، ۷، ۱۰ ; کیفر عمل ناپسند ۱۰
• فهم: موانع فهم ۶
• کفر: عوامل کفر ۷
• گمراهان: هدایت گمراهان ۱۳، ۱۹
• گمراهى: عوامل گمراهى ۷، ۱۰، ۱۲ ; قانونمندى گمراهى ۱۴، ۱۷
• محمّد (ص): محدوده مسؤولیت محمّد (ص) ۱۹
• مسلمانان: اختلاف مسلمانان ۱ ،۲ ; سرزنش مسلمانان ۲ ; مسلمانان صدر اسلام ۱، ۴، ۱۱، ۱۷ ; مسلمانان و منافقان ۱، ۲، ۳، ۴، ۱۱، ۱۷
• منافقان: اعراض از منافقان ۸ ; برخورد با منافقان ۱، ۲ ; رابطه با منافقان ۸ ; شفاعت از منافقان ۴، ۵ ; عمل منافقان ۶، ۷ ; گمراهى منافقان ۸، ۱۲ ; هدایت منافقان ۱۱، ۱۵، ۱۷
• هدایت: قانونمندى هدایت ۱۴، ۱۷ ; موانع هدایت ۱۳، ۱۸، ۱۹