آل عمران ١٤٨
ترجمه
| آل عمران ١٤٧ | آیه ١٤٨ | آل عمران ١٤٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«حُسْنَ ثَوَابِ الآخِرَةِ»: پاداش نیکوی آخرت. صفت به موصوف اضافه شده است.
تفسیر
نکات آیه
۱- پذیرفته شدن دعاى همرزمان انبیاى گذشته، در پیکار با دشمنان دین (فاتیهم اللّه ثواب الدّنیا و حسن ثواب الاخرة) «ثواب الدّنیا»، مى تواند اشاره به پیروزى مجاهدان باشد که با جمله «و انصرنا على القوم الکافرین» درخواست شده بود. و «ثواب الاخرة»، حکایت از برآورده شدن خواسته دیگر آنان دارد که با جمله «و اغفرلنا ذنوبنا»، درخواست شده بود. زیرا ثواب آخرت در گرو آمرزش گناهان است.
۲- ثبات قدم (پایمردى) و پیروزى بر دشمنان، پاداش دنیوى خداوند به مجاهدان صابر و نیایشگر (ربّنا ... و ثبّت اقدامنا و انصرنا على القوم الکافرین. فاتیهم اللّه ثواب الدّنیا)
۳- مجاهدت در راه خدا به همراهى پیامبران الهى و دعا به درگاه او، موجب بهره مندى از پاداشهاى دنیوى و اخروى (و کایّن من نبىّ ... فاتیهم اللّه ثواب الدّنیا و حسن ثواب الاخرة)
۴- دنیا و آخرت، عرصه بهره مندى دست پروردگان انبیا از پادشهاى الهى (و کایّن من نبىّ قاتل معه ربّیّون ... فاتیهم اللّه ثواب الدّنیا و حسن ثواب الاخرة)
۵- بخشایش گناهان و گذشت از اسرافها و زیاده رویها و ثبات قدم، پاداش الهى به مجاهدان صابر و نیایشگر (ربّنا اغفر ... فاتیهم اللّه ثواب الدّنیا و حسن ثواب الاخرة)
۶- ارزش والاى پاداشهاى خداوند در آخرت نسبت به ارزشهاى او در دنیا (فاتیهم اللّه ثواب الدّنیا و حسن ثواب الاخرة) در مورد ثواب آخرت، کلمه «حسن» اضافه شده است تا بیان کند که پاداش اخروى نسبت به پاداش دنیوى، داراى مزیّت و برترى خاصّى است.
۷- پاداشهاى اخروى خداوند، نیکو و عارى از هر گونه نقصان است و پاداشهاى دنیوى، همراه با مشکلات (فاتیهم اللّه ثواب الدّنیا و حسن ثواب الاخرة) از اینکه پاداشهاى اخروى را نیکو شمرده (حسن ثواب الآخرة)، معلوم مى شود پاداشهاى اخروى به تمام جهات، نیکوست و در مقابل، ثواب دنیوى را به نیکو بودن توصیف نکرده تا به این نکته اشاره کند که پاداشهاى خداوند در دنیا، همواره ملازم با مشکلات و نقصانهاست.
۸- دعا و درخواست پیکارگران شکیبا به درگاه خداوند در هنگامه کارزار، مقرون به استجابت است. (ربّنا اغفرلنا ... فاتیهم اللّه ثواب الدّنیا)
۹- پیروزى بر دشمنان دین، تنها از جانب خداست; گر چه تمامى عوامل طبیعى آن فراهم باشد. (قال معه ربّیّون کثیر فما وهنوا ... فاتیهم اللّه ثواب الدّنیا) در آیه شریفه به کلیّه عوامل پیروزى و نیز استقامت و پایمردى نیروها (فما وهنوا ... ) اشاره شده است ; ولى در عین حال خداوند پیروزى مجاهدان را عطایى از جانب خویش مى شمارد. (فاتیهم اللّه).
۱۰- نیکوکاران، محبوب خداوند هستند. (و اللّه یحبّ المحسنین)
۱۱- پیکارگران شکیبا و نیایشگران به درگاه خدا، نیکوکار و محبوب خداوند هستند. (و کایّن من نبىّ قاتل ... ربّنا ... و اللّه یحبّ المحسنین)
۱۲- معتقدین به خدایى بودن پیروزیها و جویندگان بخشایش الهى، از نیکوکاران و محبوبان خدا هستند. (ربّنا اغفر لنا ... و ثبّت اقدامنا و انصرنا على القوم الکافرین ... و اللّه یحبّ المحسنین) کلمه «المحسنین» پس از آیات گذشته بیانگر این معناست که دارندگان ویژگیهاى شمرده شده، مصداق محسنان هستند و از جمله آن ویژگیها، اعتقاد به ربوبیت خداوند و باور به خدایى بودن پیروزیهاست.
۱۳- محبّت الهى به بندگان نیکوکار خویش، پاداشى والا به ایشان (و اللّه یحبّ المحسنین) چون محبوبیّت مجاهدان در نزد خداوند، خارج از ثواب دنیا و آخرت نیست، تخصیص به ذکر آن، حاکى از ارزش برتر آن خواهد بود.
۱۴- جهاد، صبر، دعا، استغفار و بینش خدامحورى، از عوامل جلب محبّت الهى (قاتل معه ... و اللّه یحبّ الصّابرین ... ربّنا اغفر لنا ... و انصرنا ... و اللّه یحبّ المحسنین)
موضوعات مرتبط
- آخرت:۴
- استغفار: آثار استغفار ۱۴
- استقامت:۱، ۲
- اسراف: عفو از اسراف ۵
- اللّه: محبت اللّه ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۳، ۱۴ ; محبوبان اللّه ۱۰، ۱۱، ۱۲
- انبیا: پاداش پیروان انبیا ۴ ; پیروان انبیا ۳
- پاداش اخروى:۷ ارزش پاداش اخروى ۷ ۶
- پاداش دنیوى:۷ ارزش پاداش دنیوى ۷ ۶
- پیروزى: عوامل پیروزى ۹، ۱۲
- توحید: آثار توحید ۱۴ ; توحید افعالى ۹، ۱۲، ۱۴
- جهاد: آثار جهاد ۳، ۱۴ ; اجابت دعا در جهاد ۸ ; پاداش اخروى جهاد ۳ ; پاداش دنیوى جهاد ۳ ; صلابت در جهاد ۵
- دعا:۱، ۲، ۸، ۱۱ آثار دعا ۱، ۲، ۸، ۱۱ ۳، ۱۴ ; اجابت دعا ۱، ۲، ۸، ۱۱ ۱
- دنیا و آخرت:۴
- دشمنان:۱، ۲، ۹
- دین: دشمنان دین ۱، ۲، ۹ ; صلابت در دین ۲
- صابران: پاداش صابران ۲ ; مقام صابران ۱۱
- صبر: آثار صبر ۱۴
- عفو:۵
- گناه: آمرزش گناه ۵
- مجاهدان: استقامت مجاهدان ۱، ۲ ; پاداش مجاهدان ۵ ; پاداش دنیوى مجاهدان ۲ ; دعاى مجاهدان ۱، ۲، ۸، ۱۱ ; مجاهدان صابر ۵ ; مقام مجاهدان ۱۱
- محسنان: پاداش محسنان ۱۳ ; مقام محسنان ۱۰، ۱۱، ۱۲
