آل عمران ١٠٤
ترجمه
آل عمران ١٠٣ | آیه ١٠٤ | آل عمران ١٠٥ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«وَلْتَکُن مِّنکُمْ أُمَّةٌ»: باید در میان شما جماعتی باشد که. باید ملّتی باشید که. «أُمَّةٌ»: جماعت. ملّت.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۱۰ - ۱۰۲، سوره آل عمران
- ((حق التقوى )) غرض و مقصد نهايى است و دستور ((فاتقوا اللّه ما استطعم )) راهرسيدن به آن هدف را نشان مى دهد
- مراد از اعتصام همگانى به ((حبل اللّه )) در ((واعتصموابحبل اللّه جميعا...))
- داءب و رسم قرآن بر ذكر علل و اسباب تعليماتش مى باشد و از اطاعت و تقليدكوركورانه وبدون دليل نهى مى كند
- چكيده سخن
- وجه اينكه خداوند اعتصام به حبل اللّه و عدم تفرق را نعمت خوانده است
- امر به معروف و نهى از منكر، از لوازم و واجبات اجتماع معتصم بهحبل اللّه است
- امر به معروف و نهى از منكر اگر واجب باشد واجب كفايى است
- نهى از تفرقه و اختلاف در آراء و عقايد
- علت تاءكيد فراوان قرآن كريم به دعوت به اتحاد و نهى از اختلاف
- مالكيت خداى تعالى دليل است كه او ظالم نيست
- آيه شريفه حال سابقين اولين از مهاجر و انصار مى ستايد
- بحث روايتى (رواياتى درباره : ((حق تقاته ))((حبل اللّه ))، فرقه ناجيه و امت واحده
- رواياتى كه دلالت دارند بر اينكه حبل اللّه همان قرآن است
- حديث ثقلين خبر متواتر مورد اتفاق است
- روايات هفتادودو فرقه
- آنچه در امتهاى گذشته بوده نظيرش در اين امت نيز خواهد بود
- طرد بعضى از اصحاب پيامبر در قيامت از ناحيه خدا
- سه روايت درباره ((كنتم خير امة ...))
نکات آیه
۱ - ضرورت وجود جمعى از اهل ایمان، براى دعوت به خیر و امر به معروف و نهى از منکر (و لتکن منکم امّة ... عن المنکر) بنابراینکه «من» در «منکم»، تبعیضیّه باشد.
۲ - اتّحاد، اعتصام به ریسمان الهى و اُلفت بین دلها و برادرى میان اهل ایمان، از مصادیق خیر و نیکى (و اعتصموا بحبل اللّه جمیعاً ... و لتکن منکم امة یدعون الى الخیر) لام در «الخیر» مى تواند عهد ذکرى و اشاره به مطالب آیه قبل باشد و یا به مقتضاى ارتباط دو آیه، ویژگیهاى ذکر شده در آیه قبل از مصادیق مورد نظر کلمه «خیر» باشد.
۳ - ضرورت وجود جمعى از اهل ایمان، براى دعوت جامعه به اتحاد و اُلفت میان دلها و برادرى میان آنها (و اعتصموا بحبل اللّه ... و لتکن منکم امة یدعون الى الخیر)
۴ - دعوت به خیر و امر به معروف و نهى از منکر، از شیوه هاى ایجاد وحدت در میان مؤمنین (و اعتصموا بحبل اللّه جمیعاً ... و لتکن منکم امة یدعون الى الخیر) به نظر مى رسد «ولتکن» به مقتضاى ارتباط با آیه قبل، ارائه راهى براى تحقق اعتصام به ریسمان الهى باشد.
۵ - ضرورت ایجاد تشکّل در میان گروههاى امرکننده به معروف و نهى کننده از منکر (و لتکن منکم امة یدعون الى الخیر و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر) «امّة» به جماعتى گفته مى شود که داراى هدفى واحد باشند و لازمه این معنى، تشکل آنان است.
۶ - امر به معروف و نهى از منکر، دعوت به خیر است.* (و لتکن منکم امّة یدعون الى الخیر و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر) بنابراینکه «واو» در «و یأمرون»، تفسیریّه براى «یدعون الى الخیر» باشد، و یا مصداقى از دعوت به خیر.
۷ - نظارت بر اوضاع جامعه، داراى دو مرحله است: تبیین اعمال خیر و سپس امر به معروف و نهى از منکر* (و لتکن منکم امة یدعون الى الخیر و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر)
۸ - اتحاد و برادرى میان مؤمنین، از مصادیق «معروف» است و تفرقه و دشمنى اهل ایمان با یکدیگر، از مصادیق «منکر». (و اعتصموا بحبل اللّه جمیعاً و لا تفرّقوا ... و لتکن منکم امة یدعون الى الخیر و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر) «ال» در «المعروف» و «المنکر»، مى تواند عهد ذکرى و اشاره به معروف ها و منکرها در آیه سابق باشد.
۹ - دعوت به نیکیها و امر به معروف و نهى از منکر (نظارت همگانى)، وظیفه همه افراد جامعه اسلامى (و لتکن منکم امة یدعون الى الخیر و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر) بنابراینکه من در «منکم» بیانیّه باشد.
۱۰ - تنها دعوتگران به خیر و امرکنندگان به معروف و نهى کنندگان از منکر، اهل رستگارى هستند. (و لتکن منکم ... اولئک هم المفلحون) بنابراینکه مشارالیه «اولئک»، دعوت کنندگان به خیر و امرکنندگان و نهى کنندگان باشند.
۱۱ - نقش بنیادین دعوت به خیر و امر به معروف و نهى از منکر، در رستگارى جامعه (و لتکن منکم امّة ... و اولئک هم المفلحون) بنابراینکه مشارالیه «اولئک» جامعه اسلامى باشد; یعنى تنها خودِ امرکنندگان به معروف و نهى کنندگان از منکر رستگار نیستند، بلکه افراد جامعه بخاطر وجود چنین افرادى بهره مند از رستگارى هستند.
۱۲ - بیان فرجام و آثار مثبت اعمال خیر، از شیوه هاى قرآن براى سوق دادن انسانها به آن اعمال (و لتکن منکم امة ... و اولئک هم المفلحون)
۱۳ - نقش مؤثّر حضور دسته جمعى، در پیشبرد اهداف (و لتکن منکم امة یدعون الى الخیر ... و اولئک هم المفلحون) «اولئک هم المفلحون»، یعنى: هم المفلحون فیما قصدوا، که قصد آنها، همان دعوت به خیر است. گفتنى است که حضور دسته جمعى، از واژه «امّة» استفاده شده است.
روایات و احادیث
۱۴ - خیر، پیروى نمودن از قرآن و سنّت پیامبر (ص) است. (و لتکن منکم امة یدعون الى الخیر) رسول خدا (ص) پس از تلاوت آیه فوق فرمود: الخیر اتباع القرآن و سنّتى.[۱]
موضوعات مرتبط
- اتحاد: ۸ اهمیّت اتحاد ۲، ۳ ; عوامل اتحاد ۴
- اختلاف: ۸
- اخوت: ۲، ۳، ۸
- اعتصام: اعتصام به حبل اللّه ۲
- امر به معروف: ۴، ۵، ۶، ۷، ۸، ۹، ۱۰ اهمیّت امر به معروف ۱، ۱۱
- انگیزش: عوامل انگیزش ۱۲
- تألیف قلوب: ۲، ۳
- تربیت: شیوه هاى تربیت ۱۲
- جامعه: اهداف جامعه ۱۳ ; عوامل رشد جامعه ۱۱ ; مسؤولیت جامعه ۹
- خیر: ۲، ۱۴ دعوت به خیر ۱، ۳، ۴، ۶، ۹، ۱۰، ۱۱
- دشمنى: ۸
- رستگارى: ۱۰ عوامل رستگارى ۱۰، ۱۱
- سازماندهى: اهمیّت سازماندهى ۵
- سنّت: اطاعت از سنّت ۱۴
- علم: ۱۲
- عمل: ۱۲
- عمل صالح: آثار عمل صالح ۱۲
- قرآن: اطاعت از قرآن ۱۴
- مؤمنان: اخوت مؤمنان ۲، ۳، ۸ ; دشمنى مؤمنان ۸ ; مسؤولیت مؤمنان ۱
- نظارت عمومى: ۷، ۹، ۱۳
- نهى از منکر: ۴، ۵، ۶، ۷، ۸، ۹، ۱۰ اهمیّت نهى از منکر ۱، ۱۱
- نیکى: موارد نیکى ۲
منابع
- ↑ الدر المنثور، ج ۲، ص ۲۸۹.