النبإ ٧
| کپی متن آیه |
|---|
| وَ الْجِبَالَ أَوْتَاداً |
ترجمه
| النبإ ٦ | آیه ٧ | النبإ ٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَوْتَاداً»: جمع وَتَد، میخها (نگا: ص / ، فجر / ). کوهها کیلومترها در دل زمین فرو رفته‌اند و در آنجا به هم پیوسته‌اند و همچون زرهی پوسته زمین را در برابر فشار ناشی از موادّ مذاب درونی، و طوفانهای عظیم دریاها و اقیانوسها، حفظ می‌کنند.
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۶ سوره نبأ
- بيان محتواى كلى سوره مباركه نبأ
- مقصود از «خبر عظيم»، روز بعث و قيامت بوده است
- مراد از اختلاف مشركان درباره معاد
- استدلال بر ثبوت بعث و جزا، مستفاد از آيات: «ألم نَجعَل الأرضَ مِهَاداً...»
- معناى اين كه فرمود: «كوه ها را ميخ قرار داديم» و «ازواج خلقتان كرديم»
- معناى اين كه فرمود: خوابتان را «سبات»، و شب را «لباس»، و روز را «معاش» قرارداديم
- رواياتى در بيان برخى آيات گذشته
تفسیر نور (محسن قرائتی)
أَ لَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهاداً «6» وَ الْجِبالَ أَوْتاداً «7» وَ خَلَقْناكُمْ أَزْواجاً «8» وَ جَعَلْنا نَوْمَكُمْ سُباتاً «9» وَ جَعَلْنَا اللَّيْلَ لِباساً «10» وَ جَعَلْنَا النَّهارَ مَعاشاً «11»
آيا زمين را بستر قرار نداديم؟ و كوهها را (همچون) ميخها؟ و شما را جفت آفريديم. و خواب را مايه آرامش شما قرار داديم. و شب را پوششى ساختيم. و روز را وقت تلاش و معاش قرار داديم.
نکته ها
«اوتاد» جمع «وتد» به معناى ميخ است و تشبيه كوه به ميخ، از معجزات علمى قرآن است. ريشه كوهها در عمق زمين، مانع حركت لايه‌هاى زمين و وقوع زلزله‌هاى دائمى است. كوهها همچون ميخ، چند برابر آنچه در بيرون‌اند، در دل زمين فرورفته‌اند، بگذريم كه كوهها منافع ديگرى نيز دارند: حافظ برفها براى تابستان، مانع تند بادها، علامت و نشانه راهها، محل معادن و سنگها و غارها و عامل ايجاد درّه‌ها هستند كه هر يك در جاى خود براى زندگى ضرورى است.
«سبات» به معناى قطع كار و تعطيل كردن آن است كه موجب آسايش و آرامش جسم و روان مى‌شود.
پیام ها
1- مشت نمونه خروار است. مطالعه در هستى، بهترين راه خداشناسى و معادشناسى است. أَ لَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهاداً ...
2- انسان در دادگاه عقل و وجدان خدا پرست است و مى‌توان از وجدان او درباره قدرت الهى سوال كرد. «أَ لَمْ نَجْعَلِ»
3- از قدرت خداوند به آفرينش زمين و آسمان و ديگر پديده‌هاى طبيعى، به قدرت او براى برپايى قيامت، استدلال كنيد. الْأَرْضَ ... الْجِبالَ ... اللَّيْلَ ... النَّهارَ ...
4- پس از طرد افكار باطل، بر عقايد حقتان استدلال كنيد. كَلَّا سَيَعْلَمُونَ ... أَ لَمْ نَجْعَلِ
جلد 10 - صفحه 361
5- اگر روحيه لجاجت نباشد، انسان از همين زمين و زمان و خواب و خوراك مى‌تواند درس بگيرد. الْأَرْضَ ... اللَّيْلَ ... النَّهارَ ...
6- قدرت و حكمت الهى در آفرينش ما و هستى، دليل آن است كه ما را با مرگ رها نخواهد كرد. خَلَقْناكُمْ أَزْواجاً ... نَوْمَكُمْ سُباتاً ... النَّهارَ مَعاشاً
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ الْجِبالَ أَوْتاداً «7»
وَ الْجِبالَ أَوْتاداً: و قرار داديم كوهها را ميخهاى زمين تا بدان استوار شود و متزلزل نگردد. مانند مثقله كه بر كنار نهند تا باد آنرا از جاى برندارد. و اگر متحرّك بودى بر وى قرار نبودى و منافع از او به ظهور نرسيدى.
نعمت سوم:
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
عَمَّ يَتَساءَلُونَ «1» عَنِ النَّبَإِ الْعَظِيمِ «2» الَّذِي هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ «3» كَلاَّ سَيَعْلَمُونَ «4»
ثُمَّ كَلاَّ سَيَعْلَمُونَ «5» أَ لَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهاداً «6» وَ الْجِبالَ أَوْتاداً «7» وَ خَلَقْناكُمْ أَزْواجاً «8» وَ جَعَلْنا نَوْمَكُمْ سُباتاً «9»
وَ جَعَلْنَا اللَّيْلَ لِباساً «10» وَ جَعَلْنَا النَّهارَ مَعاشاً «11» وَ بَنَيْنا فَوْقَكُمْ سَبْعاً شِداداً «12» وَ جَعَلْنا سِراجاً وَهَّاجاً «13» وَ أَنْزَلْنا مِنَ الْمُعْصِراتِ ماءً ثَجَّاجاً «14»
لِنُخْرِجَ بِهِ حَبًّا وَ نَباتاً «15» وَ جَنَّاتٍ أَلْفافاً «16»
ترجمه
از چه سؤال ميكنند از يكديگر
از خبر بزرگى
كه آنان در آن اختلاف دارند
نه چنين است زود است كه بدانند
پس نه چنين است زود است كه بدانند
آيا قرار نداديم زمين را فرشى گسترده
و كوهها را ميخها
و آفريديم شما را جفتها مرد و زن
و قرار داديم خوابتان را آسايش
و قرار داديم شب را پوشش
و قرار داديم روز را وقت معيشت
و بنا كرديم بالاى سر شما هفت طبقه محكم
و قرار داديم چراغى درخشان
و فرو فرستاديم از ابرهاى متراكم بفشار بر يكديگر آب ريزان پى در پى را
تا بيرون آوريم بآن حبوبات و گياه را
و بوستانهائى كه بهم پيچيده باشد درختان آنها.
تفسير
گفته‌اند بعد از بعثت حضرت ختمى مرتبت و اخبار او از توحيد خدا و حشر مردم در روز جزا و تلاوت آيات قرآن كفّار مكه از يكديگر بر سبيل تعجّب و انكار سؤال مينمودند كه اين چه سخنانى است محمّد ميگويد لذا خداوند براى اهميّت دادن بقضيّه و آنچه از آن سؤال مينمودند ميفرمايد از چه امر اين مردم از يكديگر سؤال ميكنند و بيان ميفرمايد از خبر بزرگى كه در آن اختلاف دارند و عمّ در اصل عن ما بوده نون قلب بميم و در ميم ادغام شده و الف براى اتّصال ما بحرف جرّ حذف شده و گفته‌اند عمده نظر آنها باخبار پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم از اوضاع
جلد 5 صفحه 331
قيامت بوده ولى در روايات ائمه اطهار نبأ عظيم بولايت امير المؤمنين عليه السّلام و وجود مبارك آنحضرت تفسير شده و آنكه نبأ و آيتى بزرگتر از او نيست و آنكه پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بآن تصريح نموده و ظاهرا نبأ عظيم شامل است تمام معارف حقّه را از توحيد و عدل و نبوّت و امامت و معاد روز قيامت و آنچه را مورد اختلاف است در بين مردم و در روايات بيان مصداق شده كه اختصاص بمعاد داده نشود و اختلاف در مقام امير المؤمنين عليه السّلام بيشتر از ساير معارف حقّه شده لذا با آنحضرت انسب است و بعدا خداوند منع فرموده سؤال از يكديگر را و به اشاره وعده مجازات بر آن داده چون فرموده نه چنين است كه تصوّر نموده‌اند بعد از اين ميدانند كه حق است آنچه پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم از آن خبر داده و باز تأكيد فرموده اينمعنى را براى مبالغه و بكلمه ثمّ اشاره فرموده به اشدّيّت وعيد دوّم از اوّل و محتمل است اوّل اشاره ببعد از مرگ باشد و دوم اشاره بقيامت و بيان فرموده آيات توحيد و قدرت كامله خود را باين تقريب كه آيا قرار نداديم زمين را بساط گسترده مهيّا براى سكونت و آرامش و تصرّفات شما و نگردانيديم كوهها را ميخهاى محكم زمين تا متزلزل و متمايل به اطراف نگردد و آفريديم شما را جفتها مرد و زن تا با يكديگر مأنوس شويد و نسل شما در زمين باقى بماند و قرار داديم خواب شما را قاطع حس و حركت براى آسايش و استراحت و قرار داديم شب را براى شما مانند پوششى كه مستور دارد شما را از انظار يكديگر اگر بخواهيد از هم مخفى شويد و قمّى ره نقل فرموده كه قرار ميدهد شب را لباس براى روز و قرار داديم روز را وقت معيشت يعنى طلب معاش حلال براى شما و قرار داديم در بالاى سر شما هفت سقف محكم معظم مبرم را كه بمرور ايّام كهنه و خراب نگردد و قرار داديم خورشيد را چراغى پر نور و درخشان و با حرارت كه منافع آن بيشمار است و نازل نموديم از ابرهاى متراكم بفشار بر يكديگر باران شديد پى در پى را تا بيرون آوريم بسبب آن حبوباتى را كه ارزاق مردم است و روئيدنيهائى را كه خوراك حيوانات است و باغهائى را كه درختان سبز و خرّم آن سر در گريبان يكديگر كرده و بهم پيچيده شده‌اند اينها همه براى آنستكه شما بوظائف خود عمل نمائيد و مستحق مقام
جلد 5 صفحه 332
برترى شويد.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
أَ لَم نَجعَل‌ِ الأَرض‌َ مِهاداً «6» وَ الجِبال‌َ أَوتاداً «7»
آيا قرار نداديم زمين را براي سكونت و استقرار و كوهها را بمنزله ميخها که كوبيده شده در زمين. مكرر در آيات شريفه قرآن اينکه قسمت را بيان فرموده و گفتيم که: كره زمين روي آب است سه ربع زمين در آب است و يك ربع خارج از آب و آنچه استفاده از اخبار و آيات كرده‌ايم اينكه كره زمين ابتداء در ميانه آب بود و اول نقطه زمين که از آب خارج شد زمين مكه بود چنانچه ميفرمايد: إِن‌َّ أَوَّل‌َ بَيت‌ٍ وُضِع‌َ لِلنّاس‌ِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبارَكاً وَ هُدي‌ً لِلعالَمِين‌َ آل عمران آيه 96. و لذا ام القري گفتند سپس بتدريج از آب يك ربع كره خارج شد که بمنزله كشتي و گهواره روي آب و هوا است و كوهها ريشه آنها در آب فرو رفته که بمنزله لنگر كشتي است که امواج درياها او را تكان ندهد و مثل ميخ آن قسمت خارج در زمين كوبيده شده که هوا او را نلرزاند که ميفرمايد:
أَ لَم نَجعَل‌ِ الأَرض‌َ مِهاداً وَ الجِبال‌َ أَوتاداً
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 7)- و از آنجا که ممکن است در برابر نرمی زمینهای مسطح، اهمیت کوهها و نقش حیاتی آنها، فراموش شود، در این آیه می‌افزاید: «و (آیا) کوهها را میخهای زمین» قرار ندادیم؟ (و الجبال اوتادا).
کوهها علاوه بر این که ریشه‌های عظیمی در اعماق زمین دارند، و همچون زرهی پوسته زمین را در برابر فشار ناشی از مواد مذاب درونی، و تأثیر جاذبه جزر و مد آفرین ماه از بیرون حفظ می‌کنند، دیوارهای بلندی در برابر طوفانهای سخت و سنگین محسوب می‌شوند.
و از سوی سوم کانونی هستند برای ذخیره آبها و انواع معادن گرانبها.
علاوه بر همه اینها در اطراف کره زمین قشر عظیمی از هوا وجود دارد که بر اثر وجود کوهها که به صورت دنده‌های یک چرخ، پنجه در این قشر عظیم افکنده‌اند همراه زمین حرکت می‌کنند، دانشمندان می‌گویند: اگر سطح زمین صاف بود، قشر هوا به هنگام حرکت زمین روی آن می‌لغزید، و طوفانهای عظیم ایجاد
ج5، ص381
می‌شد، و هم ممکن بود این اصطکاک دائمی سطح زمین را داغ و سوزان و غیر قابل سکونت کند.
نکات آیه
۱ - کوه ها مانند میخ هاى مستحکم، با رسوخ در زمین مانع لرزش آن شده و اجزاى آن را به هم پیوند داده است. (و الجبال أوتادًا) «أوتاد» (جمع «وتد»); یعنى، میخ ها. تشبیه کوه ها به «میخ»، به این لحاظ است که آرامش و استحکام زمین و از هم نپاشیدن آن، وابسته به وجود کوه ها است; زیرا بدون وجود کوه ها، حرکت لایه هاى زمین به روى یکدیگر و پیدایش زلزله هاى فراگیر، آرامش و استقرار آن را به هم مى زد.
۲ - خداوند، آفریننده کوه هاى استوار و مستحکم است. (ألم نجعل ... و الجبال أوتادًا)
۳ - آفرینش کوه ها، داراى غایت و هدف است. (و الجبال أوتادًا)
۴ - میخکوب شدن کوه ها در زمین، نشان قدرت خداوند و ضرورت معاد (عمّ یتساءلون ... ألم نجعل ... و الجبال أوتادًا) بیان آفرینش کوه ها، در پاسخ آنان که درباره معاد پرسش هایى را مطرح کرده بودند; گویاى آن است که اگر معاد نباشد، براى پدیده هایى همچون زمین و کوه هاى آن توجیهى نمى توان یافت.
۵ - وجود کوه هاى استوار در زمین، از نعمت هاى خداوند به انسان ها است. (ألم نجعل ... و الجبال أوتادًا) بیان وصف کوه ها، بین مجموعه آیاتى که بیانگر بعضى از نعمت هاى خداوند به انسان ها است; نشان مى دهد که استوارى کوه ها نیز از جمله آن نعمت ها است.
موضوعات مرتبط
- آفرینش: فلسفه آفرینش ۴
- خدا: خالقیت خدا ۲; نشانه هاى قدرت خدا ۴; نعمتهاى خدا ۵
- زمین: موانع لرزش زمین ۱
- کوهها: استحکام کوهها ۱، ۲، ۴، ۵; خالق کوهها ۲; فلسفه خلقت کوهها ۴; فواید کوهها ۱; قانونمندى خلقت کوهها ۳
- معاد: دلایل معاد ۴
- نعمت: نعمت کوهها ۵
منابع
