النساء ٧٤
| کپی متن آیه |
|---|
| فَلْيُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يَشْرُونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا بِالْآخِرَةِ وَ مَنْ يُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَيُقْتَلْ أَوْ يَغْلِبْ فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْراً عَظِيماً |
ترجمه
| النساء ٧٣ | آیه ٧٤ | النساء ٧٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«فَلْیُقَاتِلْ»: باید جنگ کند و به پیکار پردازد. «الَّذِینَ»: فاعل فَلْیُقاتِلْ است. «یَشْرُونَ»: می‌فروشند. فعل ثلاثی مجرّد و از باب دوم است.
تفسیر
تفسیر نور (محسن قرائتی)
فَلْيُقاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يَشْرُونَ الْحَياةَ الدُّنْيا بِالْآخِرَةِ وَ مَنْ يُقاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَيُقْتَلْ أَوْ يَغْلِبْ فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْراً عَظِيماً «74»
پس بايد در راه خدا كسانى بجنگند كه زندگى دنيا را به آخرت مى‌فروشند و كسى كه در راه خدا مى‌جنگد، كشته شود يا پيروز گردد، بزودى پاداشى بزرگ به او خواهيم داد.
پیام ها
1- هدف از جنگ در اسلام، فقط خداست، نه كشورگشايى، نه استثمار ونه انتقام.
جلد 2 - صفحه 106
«فِي سَبِيلِ اللَّهِ»
2- جهاد، توفيقى است كه به همه داده نمى‌شود. فَلْيُقاتِلْ ... الَّذِينَ يَشْرُونَ الْحَياةَ الدُّنْيا دنياطلبان لياقت وشجاعت جبهه رفتن را ندارند.
3- جهاد اكبر و مبارزه با دنيا پرستى، مقدّمه‌ى جهاد اصغر و مبارزه با دشمن است. فَلْيُقاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ ...
4- مجاهد فى سبيل‌اللَّه هرگز مغلوب نيست. (به جاى «يَغْلِبْ» مى‌فرمايد: «يُقْتَلُ»
5- در جبهه‌ى حقّ، فرار و شكست مطرح نيست، يا شهادت يا پيروزى. «فَيُقْتَلْ أَوْ يَغْلِبْ»
6- منافق، فقط غنائم را «فوز عظيم» مى‌داند (آيه قبل) ولى قرآن، هم پيروزى و هم شهادت را «اجر عظيم» مى‌داند. «أَجْراً عَظِيماً» 7- وعده‌ى «أَجْرٌ عَظِيمٌ» تشويق براى عزيمت به جبهه است.
8- زندگى آخرت برتر از زندگى دنياست و معامله دنيا با آخرت كار بزرگى است. يَشْرُونَ الْحَياةَ الدُّنْيا بِالْآخِرَةِ ... أَجْراً عَظِيماً
9- پاداش مجاهد شهيد و رزمنده پيروز يكسان است. فَيُقْتَلْ أَوْ يَغْلِبْ ... أَجْراً عَظِيماً
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
فَلْيُقاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يَشْرُونَ الْحَياةَ الدُّنْيا بِالْآخِرَةِ وَ مَنْ يُقاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَيُقْتَلْ أَوْ يَغْلِبْ فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْراً عَظِيماً (74)
چون حق تعالى ذكر منافقان كرد كه مؤمنان را از جهاد باز مى‌داشتند و ايشان را دل شكسته مى‌نمودند، در عقب آن تحريص و ترغيب فرمايد مؤمنان را به جهاد:
فَلْيُقاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ: پس البته بايد مقاتله كنند در راه خدا، با دشمن دين، الَّذِينَ يَشْرُونَ الْحَياةَ الدُّنْيا بِالْآخِرَةِ: آن كسانى كه در بازار معامله بفروخته‌اند و بدل كردند زندگانى دنيا را كه فانى است به آخرت و نعيم باقى.
متاع فانى را دادند و نعم اخروى را خريدند. پس به جهت ترغيب ايشان و تكذيب منافقان كه مى‌گفتند قَدْ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيَّ إِذْ لَمْ أَكُنْ مَعَهُمْ شَهِيداً.
مى‌فرمايد: كه: وَ مَنْ يُقاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ. و هر كه مقاتله كند در راه دين خدا، فَيُقْتَلْ أَوْ يَغْلِبْ: پس كشته شود و درجه شهادت يابد، يا غالب آيد و بر
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 503
دشمن مظفر گردد، فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْراً عَظِيماً: پس زود باشد كه بدهيم او را در آخرت، مزدى بزرگ كه در صفت نگنجد.
تنبيه: ترديد ميان مغلوبيت كه شهادت، و ميان غالبيت كه نصرت باشد، تنبيه است بر آنكه مجاهد را سزاوار آنست كه ثابت قدم شود در معركه جهاد تا اعزاز دين نمايد به ظفر و غلبه، و بالذات قصد او قتل نباشد، بلكه قصد او اعلاى حق تا اعزاز نفس خود نمايد به شهادت، يا اعزاز دين باشد. پس كسانى كه در قرون اخيره اسم خود را مجاهد ناميده، مبناى آنها قتال نفوس و اتلاف اموال و هتك ناموس مسلمانان بود، هر آينه محارب با خدا و رسول و مخرب شرع و شريعت هستند و در آخرت مستوجب عذاب عظيم خواهند بود.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
فَلْيُقاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يَشْرُونَ الْحَياةَ الدُّنْيا بِالْآخِرَةِ وَ مَنْ يُقاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَيُقْتَلْ أَوْ يَغْلِبْ فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْراً عَظِيماً (74)
ترجمه
پس بايد جهاد كنند در راه خدا آنانكه فروختند زندگانى دنيا را بآخرت و هر كه كارزار كند در راه خدا پس كشته شود يا غالب آيد پس زود باشد بدهيم او را مزدى بزرگ.
تفسير
جهاد در راه خدا كار هر كس نيست كار كسانى است كه در راه خدا از جان گذشته و دنيا را داده و آخرت را در عوض گرفته‌اند و شخص مجاهد كه بچنين
جلد 2 صفحه 82
مقامى فائز شده بمال و جاه دنيا اعتنا ندارد و فوز عظيم نميداند جز اجر عظيم را كه خداوند بمجاهدين وعده فرموده چه بشهادت برسند چه نرسند و ترك جهاد را نعمت نمى‌پندارد چنانچه منافقين پنداشتند بلكه نصب العين همت آن فقط دو چيز است كه يا كشته شود و بفيض شهادت نائل گردد يا غالب شود و موفق بنصرت دين و اعلاء كلمه حق شده باشد نهايت آنكه اولا و بالذات منظورش ترويج دين است ثانيا و بالعرض شهادت و نيل به جنّت ديگر فرار چه معنى دارد جز حرمان از مقصد و مقصود در كافى و غيره از حضرت صادق (ع) روايت فرموده كه پيغمبر فرمود فوق هر خوبى خوبى‌ء است تا بشهادت برسد و چون به اين مقام رسيد فوق آن خوبى‌ء نيست و از آنحضرت روايت شده است كه كسيكه در راه خدا كشته شود خداوند هيچ يك از گناهان او را باو ارائه نميدهد و از پيغمبر (ص) روايت شده است كه از براى شهيد هفت خصلت است از جانب خداوند اوّل آنكه در اول قطره خون او تمام گناهانش آمرزيده ميشود دوم آنكه سر او در دامن دو حور العين قرار ميگيرد كه غبار از صورت او پاك مينمايند و باو مرحبا مى‌گويند و او جواب ميدهد سوم آنكه لباس بهشتى باو پوشانده ميشود چهارم خازنان بهشت مبادرت مينمايند در آوردن بوى خوشى براى او كه به بينند از دست كدام يك ميستاند پنجم آنكه مقام و منزل او باو ارائه داده ميشود ششم برفيق او اجازه گردش در تمام بهشت داده ميشود هفتم آنكه نظر ميكند بوجه خدا كه آن راحت هر پيغمبر و شهيدى است رزقنا اللّه تعالى انشاء اللّه.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
فَليُقاتِل فِي سَبِيلِ اللّه‌ِ الَّذِينَ يَشرُون‌َ الحَياةَ الدُّنيا بِالآخِرَةِ وَ مَن يُقاتِل فِي سَبِيلِ اللّه‌ِ فَيُقتَل أَو يَغلِب فَسَوف‌َ نُؤتِيه‌ِ أَجراً عَظِيماً (74)
پس واجب است قتال نمودن در راه خدا كساني که فروختند حيات دنيا را بآخرت و كسي که مقاتله كند در راه خدا چه مغلوب شود و كشته گردد و چه غالب شود و فتح كند پس بزودي خدا باو اجر عظيم عنايت ميفرمايد.
فَليُقاتِل فِي سَبِيلِ اللّه‌ِ امر است و ظاهر در وجوب است و راجع بجهاد است و يكي از فروع دين است و در خبر است
(ما اعمال البر كلها في جنب الجهاد في سبيل اللّه الا كنعثة في بحر لجي الخبر).
و مراد از (في سبيل اللّه) ترويج دين و اعلاء كلمه اسلام و ياري پيغمبر و امام و يكي از شرائط جهاد حضور پيغمبر و امام است و باذن آنها يا نايب خاص آنها و در زمان غيبت واجب نيست بلي اگر كفار حمله باسلام نمودند دفع آنها واجب است بحكم حاكم شرع و آن را دفاع ميگويند و آيه اگر چه در مورد جهاد با كفار است لكن مورد مخصص نيست هر موردي که صدق في سبيل اللّه كند شامل است چنانچه در قرآن ميفرمايد وَ إِن طائِفَتان‌ِ مِن‌َ المُؤمِنِين‌َ اقتَتَلُوا فَأَصلِحُوا بَينَهُما فَإِن بَغَت إِحداهُما عَلَي الأُخري فَقاتِلُوا الَّتِي تَبغِي الاية و همچنين مقاتله با مبدعين در دين و غير اينها از كساني که واجب القتل هستند مثل مرتدين بارتداد فطري و امثال اينها.
جلد 5 - صفحه 135
الَّذِينَ يَشرُون‌َ الحَياةَ الدُّنيا بِالآخِرَةِ اينکه جمله فاعل فليقاتل است و شري بمعني فروش است مثل بيع و اشتراء بمعني خريد است يعني كساني که دست از حيات دنيا برداشتند و دنيا را فروختند بثمن آخرت از جان و مال و تمام حيثيات گذشتند و مشتري آنها خداوند است چنانچه ميفرمايد إِن‌َّ اللّه‌َ اشتَري مِن‌َ المُؤمِنِين‌َ أَنفُسَهُم وَ أَموالَهُم بِأَن‌َّ لَهُم‌ُ الجَنَّةَ توبه آيه 111.
وَ مَن يُقاتِل فِي سَبِيلِ اللّه‌ِ حضور در ميدان حرب و اشتغال بجنگ (فيقتل) اگر كشته شد و بدرجه رفيعه شهادت نائل گشت (او يغلب) يا فتح و ظفر پيدا كرد و بر دشمن غالب گشت و نصرت دين خدا نمود (فَسَوف‌َ نُؤتِيه‌ِ أَجراً عَظِيماً) در هر دو صورت پاداش عظيمي دارد و البته اجري که خداوند عظيم بشمارد بسيار ارزنده است، اللهم ارزقنا مع وليك بجاه محمّد و آله.
برگزیده تفسیر نمونه
نکات آیه
۱- دنیامداران و خودمحوران، لیاقت و توانایى نبرد در راه خدا را ندارند. (و انّ منکم لمن لیبطّئنّ ... فلیقاتل فى سبیل اللّه الّذین) اینکه خداوند تنها از مسلمانان آخرت طلب خواسته در راه او جهاد کنند، با وجود اینکه جهاد بر تمامى مسلمانان واجب است، اشاره به این است که دنیاطلبان نه لیاقت جهاد در راه خدا را دارند و نه توان آن را. کلمه «فاء» در «فلیقاتل»، دلالت روشن بر این معنا دارد.
۲- تنها آخرت طلبان وارسته از دنیا، توان و لیاقت نبرد در راه خدا را دارند. (فلیقاتل فى سبیل اللّه الّذین یشرون الیوة الدّنیا بالاخرة)
۳- آخرت اندیشى و وارستگى از دل بستن به دنیا، ویژگى مجاهدان در راه خدا (فلیقاتل فى سبیل اللّه الّذین یشرون الحیوة الدّنیا بالاخرة)
۴- تضاد جهاد در راه خدا با دنیاپرستى (فلیقاتل فى سبیل اللّه الّذین یشرون الحیوة الدّنیا بالاخرة)
۵- در راه خدا بودن، امتیاز جهاد اسلامى بر دیگر نبردها (فلیقاتل فى سبیل اللّه ... و من یقاتل فى سبیل اللّه)
۶- تخلف از جهاد، نتیجه ارزیابى غلط از دنیا و آخرت (فلیقاتل فى سبیل اللّه الّذین یشرون الحیوة الدّنیا بالاخرة)
۷- برترى و اصالت حیات آخرت نسبت به دنیا (الّذین یشرون الحیوة الدّنیا بالاخرة) چون براى به دست آوردن حیات اخروى در مواقع لزوم باید از حیات دنیوى چشم پوشید، معلوم مى شود اصالت با حیات اخروى است.
۸- دستیابى به مواهب آخرت، پیامد جهاد و مبارزه در راه خدا (فلیقاتل فى سبیل اللّه الّذین یشرون الحیوة الدّنیا بالاخرة)
۹- تخلّف از جهاد، موجب تباهى آخرت (و انّ منکم لمن لیبطّئنّ ... فلیقاتل فى سبیل اللّه الّذین یشرون الحیوة الدّنیا بالاخرة) مفهوم جمله «فلیقاتل فى سبیل اللّه ... » این است که اگر مسلمانان با وجود شرایط جهاد آن را ترک گویند و تنها به زندگى دنیا بسنده نمایند، آخرت را به دست نیاورده اند و در نتیجه آخرت خویش را تباه کرده اند.
۱۰- مجاهدان در راه خدا، بهره مند از پاداش بزرگ الهى، چه کشته شوند و چه پیروز. (و من یقاتل فى سبیل اللّه فیقتل او یغلب فسوف نؤتیه اجراً عظیماً)
۱۱- یکسانى پاداش رزمندگان شهید و مجاهدان پیروز (فیقتل او یغلب فسوف نؤتیه اجراً عظیماً)
۱۲- مجاهدان راه خدا هرگز مغلوب نیستند، هر چند کشته شوند.* (فیقتل او یغلب) به کارگیرى کلمه «یُقتل» به جاى «یُغْلَب» (مغلوب شود) مى تواند اشاره به برداشت فوق داشته باشد.
موضوعات مرتبط
- آخرت‌طلبان: لیاقت آخرت‌طلبان ۲
- ارزش: ملاک ارزش ۵
- ارزیابى: آثار ارزیابى غلط ۶
- پاداش: اخروى ۸ ; مراتب پاداش ۱۰
- جهاد: آثار تخلّف از جهاد ۹ ; ارزش جهاد ۵ ; اهمیّت جهاد ۲ ; پاداش جهاد ۸ ; تخلف از جهاد ۶ ; جهاد و دنیاطلبى ۴ ; موانع جهاد ۱
- جهانخبینى: و ایدئولوژى ۶
- حیات: ارزش حیات اخروى ۷ ; ارزش حیات دنیوى ۷
- خدا: پاداش خدا ۱۰
- دنیاطلبان: ضعف دنیاطلبان ۱
- ذلّت: عوامل ذلّت اخروى ۹
- سبیل اللّه:۱، ۲، ۳، ۴، ۸، ۱۰، ۱۲ ارزش سبیل اللّه ۱، ۲، ۳، ۴، ۸، ۱۰، ۱۲ ۵
- شهیدان: پاداش شهیدان ۱۱
- مبارزه: پاداش مبارزه ۸
- مجاهدان: آخرت‌طلبى مجاهدان ۳ ; پاداش مجاهدان ۱۰، ۱۱ ; پیروزى مجاهدان ۱۲ ; دوراندیشى مجاهدان ۳ ; زهد مجاهدان ۳ ; صفات مجاهدان ۳ ; فضایل مجاهدان ۱۲
منابع
