الفيل ٥
ترجمه
| الفيل ٤ | آیه ٥ | الفيل ٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«عَصْفٍ»: برگ گندم و جو و غیره. کاه (نگا: رحمن / ). «مَأْکُولٍ»: آفت‌زده و کرم خورده. خورده شده. «عَصْفٍ مَّأْکُولٍ»: برگ آفت‌زده و کرم خورده. برگ جویده شده و از دهان حیوانات افتاده. برگی که دانه آن خورده شده و به صورت کاه درآمده باشد (نگا: روح‌البیان).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
نکات آیه
۱ - خداوند، رقم زننده فرجام اصحاب فیل و متلاشى کننده اعضا و جوارح آنان (فجعلهم کعصف مأکول)
۲ - تأثیر هجوم پرندگان به اصحاب فیل، به دست خداوند و مستند به او است. (ترمیهم ... فجعلهم کعصف مأکول) فاعل «ترمیهم»، پرندگان و فاعل «جعلهم»، خداوند است; یعنى، کار از آنها و اثر از خداوند بود.
۳ - بارش سنگهاى پرندگان بر اصحاب فیل، آنان را مانند کاه و خاشاک مرغزارى ساخت که حیوانات در آن چرانده شده و ساقه هاى نرم شده گیاهان آن، بر زمین مانده باشد. (فجعلهم کعصف مأکول) «عصف»; یعنى، خاشاک گیاهى که خرد شده است (مفردات). توصیف آن به مأکول، به اعتبار خورده شدن مقدارى از آن، در چراى حیوانات است.
۴ - تشبیه «جنازه هاى اصحاب فیل»، به برگ هایى که حیوانات، آن را خورده و تفاله آن را بیرون داده باشند. (فجعلهم کعصف مأکول) در «قاموس» آمده است: «عصف مأکول»، ممکن است به معناى برگى باشد که چارپایان آن را خورده باشند. بر این اساس، مراد تشبیه اجساد فیل داران به سرگین خواهد بود که از آن، با تعبیرى لطیف تر یاد شده است.
۵ - دشمنان خداوند، هر چند مجهّز و نیرومند باشند، از رویارویى با او ناتوان اند. (ألم تر کیف فعل ربّک ... فجعلهم کعصف مأکول)
۶ - کعبه، حتى در عصر جاهلیت و سلطه شرک، داراى شرافت و عظمت در پیشگاه خداوند (ألم تر کیف فعل ربّک ... فجعلهم کعصف مأکول)
۷ - هجوم آورندگان به کعبه و حرمت شکنان آن، در معرض عذابى سخت از جانب خداوند (فجعلهم کعصف مأکول) نقل داستان ابرهه، با جمله «ألم تر»، دل گرمى دادن به مؤمنان و تهدید کسانى است که حرمت کعبه را پاس نمى دارند.
موضوعات مرتبط
- ابابیل: نقش ابابیل ۳
- اصحاب فیل: بارش سجیل بر اصحاب فیل ۳; قصه اصحاب فیل ۱ ، ۲; منشأ تجزیه بدن اصحاب فیل ۱; منشأ فرجام اصحاب فیل ۱; هجوم پرندگان بر اصحاب فیل ۲
- تشبیهات قرآن: تشبیه بدن اصحاب فیل ۳، ۴; تشبیه به برگ خورده شده ۴; تشبیه به خاشاک ۳; تشبیه به کاه خورده شده ۳
- خدا: آثار قدرت خدا ۵; افعال خدا ۱ ، ۲; عجز دشمنان خدا ۵
- عذاب: عذاب سخت ۷; مراتب عذاب ۷
- قرآن: تشبیهات قرآن ۳، ۴
- کعبه: تاریخ کعبه ۶; شرافت کعبه ۶; عظمت کعبه ۶; کعبه در جاهلیت ۶; کیفر حرمت شکنى کعبه ۷; کیفر هجوم به کعبه ۷
