التكاثر ٥
ترجمه
| التكاثر ٤ | آیه ٥ | التكاثر ٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«عِلْمَ الْیَقِینِ»: دانش راستین. آگاهی قطعی. مراحل یقین سه‌تا است: علم‌الیقین و عین‌الیقین و حقّ‌الیقین (نگا: حجر / ، واقعه / ، حاقّه / ). اضافه آنها، اضافه موصوف به صفت خود است. جواب (لَوْ) محذوف است. از قبیل: هرگز به سراغ این امور نمی‌رفتید و تفاخر و مباهات به این مسائل باطل نمی‌کردید.
تفسیر
- آيات ۱ - ۸، سوره تكاثر
- توضيح مفردات و مفاد آيات : ((الهكيم التكاثر حتى زرتم المقابر...)) كه متضمّنتوبيخ شديد مردم در جمع مال و نفرات است
- تخطئه و تهديد متكاثران و معناى ((لترونّ الجحيم )) و ((ثم لترونهّا عين اليقين ))
- توضيحى درباره ((نعمت )) و استفاده از آن در راه اطاعت و سؤال از آن در قيامت
- چند روايت درباره شاءن نزول سوره تكاثر
- رواياتى بيانگر اينكه مراد از نعيمى كه از آن سؤال مى شود محمد و آل او (عليه السلام )، يا ولايت اهل بيت (عليه السلام ) است و توضيحى در اين باره ، صفحه
- بيان رابطه بين نعمت بودن نعمت بودن نعمت ها و هدايت دينى صفحه
نکات آیه
۱ - تأکید مکرر خداوند، بر بى پایه بودن رقابت هاى مادى و لزوم ترک مسابقه در امتیازات دروغین (کلاّ) حرف «کلاّ» در این آیه، تأکیدى مجدد بر مفاد «کلاّ» در آیات پیشین است. این احتمال نیز وجود دارد که به معناى «حقّاً» بوده و مفاد جمله بعد را تأکید کند.
۲ - کسانى که به امتیازات مادى، دل بسته و به آن فخر مىورزند، از علم و یقین محروم و از دستیابى به آن ناتوان اند. (کلاّ لو تعلمون علم الیقین) مخاطبانى که در آغاز سوره، با جمله «ألهیکم التکاثر» توبیخ شدند; در این آیه به دلیل حرف «لو» - که براى امتناع است - محروم از «علم الیقین» معرفى شده اند. اضافه «علم»به «یقین»، اضافه بیانیه و نشانگر این است که علم مورد نظر، علمى است که از هر گونه شکّى به دور باشد.
۳ - شناخت حقایق در حد یقین، مانع سرگرمى به تفاخر و برترى جویى (کلاّ لو تعلمون علم الیقین) به قرینه آغاز سوره، مى توان گفت: جواب «لو» محذوف است. در نتیجه مفاد آیه این مى شود که اگر به حد «علم الیقین» عالم مى شدید، آن دانش، مانع فخرفروشى و مباهات شما مى شد; بلکه اگر جمله «لترونّ الجحیم» (در آیه بعد) را جواب «لو» بدانیم، بازهم مى توانیم این نکته را از آیه شریفه به دست آوریم.
۴ - لزوم تحصیل علم به آخرت و تلاش براى رساندن آن به مرحله یقین (کلاّ لو تعلمون علم الیقین)
۵ - تفاوت درجات علم (علم الیقین)
روایات و احادیث
۶ - «عن أبى عبداللّه(ع) فى قول اللّه «لو تعلمون علم الیقین» قال: المعاینة;[۱] از امام صادق(ع) درباره سخن خداوند «لو تعلمون علم الیقین» روایت شده که فرمود: [علم الیقین] مشاهده عینى است».
موضوعات مرتبط
- آخرت: علم به آخرت ۴
- برترى طلبى: موانع برترى طلبى ۳
- تفاخر: موانع تفاخر ۳
- تفاخرکنندگان: جهل تفاخرکنندگان ۲
- تکاثر: پوچى تکاثر ۱
- دنیاطلبان: جهل دنیاطلبان ۲
- علم: مراتب علم ۵
- علم الیقین: مراد از علم الیقین ۶
- یقین: آثار یقین به حقایق ۳; اهمیت تحصیل یقین ۴
منابع
- ↑ محاسن برقى، ج ۱، ص ۲۴۷، ب ۲۹، ح ۲۵۰; نورالثقلین، ج ۵، ص ۶۶۲، ح ۹.
