الشرح ٨
ترجمه
| الشرح ٧ | آیه ٨ | الشرح ٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«إرْغَبْ»: رغبت کن. علاقه‌مند شو (نگا: قلم / ).
تفسیر
- آيات ۱ - ۸، سوره انشراح
- نادرستى سخن فخر رازى در ردّ اين قول كه سوره ((والضحّى )) و ((الم نشرح )) يكسوره اند
- مقصود از شرح صدر رسول الله (ص ) در (الم نشرح لك صدرك )
- وجوه مختلف در باره مراد از ((وضع وزر)) از آن حضرت
- توضيح مفاد آيه : ((فانّ مع العسر يسرا)) و ردّ سخنى از زمخشرى در اين باره
- مفاد تكرار جمله : ((انّ مع العسر يسسرا)) و چند وجه درباره امر ((فاذا فرغت فانصب...)) به پيامبر (صلى الله عليه و آله )
- (رواياتى متضمن تمثيلى حاكى از شكافته شدن سينه پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) و تبديل و تبديل قلب او و رواياتى ديگر درذيل آيات گذشته )
نکات آیه
۱ - حاجت خواستن از خداوند و تضرّع به درگاه او، تکلیف و توصیه اى الهى به رسول اکرم(ص) (و إلى ربّک فارغب) «رغب إلیه»; یعنى، در دعا خالصانه کوشید و یا اظهار فروتنى کرد و حاجت خواست. (برگرفته از قاموس)
۲ - توجّه به ربوبیت خداوند، برانگیزاننده انسان به ابتهال و تضرّع به درگاه او است. (و إلى ربّک فارغب) قید «إلى ربّک» متعلق به «ارغب» است. تقدیم آن و آوردن حرف «فاء» پس از آن، بیانگر نقش ربوبیت خداوند، در لزوم توجّه به او است.
۳ - رغبت و اشتیاق شدید، باید تنها به سوى خداوند و جلوه هاى ربوبیت او باشد. (و إلى ربّک فارغب) تقدیم «إلى ربّک»، بر متعلق آن، بر حصر دلالت دارد. در «مفردات راغب» آمده است: جمله «رغب فیه و إلیه» [درباره هر چیز]، مفید حریص بودن بر آن است و «رغبة»، به معناى گستردگى اراده و خواستن است.
۴ - رغبت و اشتیاق به خداوند، شایسته بذل هرگونه تلاش در راه رسیدن به آن (فانصب . و إلى ربّک فارغب)
۵ - ابتهال و تضرّع پیامبر(ص) به درگاه خداوند، پاسخى به نعمت هاى ویژه او به آن حضرت بود. (ألم نشرح ... و وضعنا ... و رفعنا ... و إلى ربّک فارغب)
۶ - بهره مندان از نعمت هاى الهى، باید تنها به درگاه خداوند دعا کرده، حاجت هاى خویش را از او طلب کنند. (ألم نشرح ... و وضعنا ... و رفعنا ... و إلى ربّک فارغب)
موضوعات مرتبط
- انگیزش: عوامل انگیزش ۲
- تضرع: توصیه به تضرع ۱
- خدا: توصیه هاى خدا ۱
- دعا: آداب دعا ۶; توصیه به دعا ۱; زمینه دعا ۲
- ذکر: آثار ذکر ۲; ذکر ربوبیت خدا ۲
- شکر: شکر نعمت ۵
- علایق: اهمیت جهت دهى به علایق ۳; اهمیت علاقه به خدا ۴; علاقه به خدا ۳; علاقه به ربوبیت خدا ۳
- محمد(ص): تضرع محمد(ص) ۱، ۵; تکلیف محمد(ص) ۱; سپاسگزارى محمد(ص) ۵
- نعمت: مشمولان نعمت ۶
- نعمتهاى خدا: مشمولان نعمتهاى خدا ۵
