الليل ١٠
ترجمه
| الليل ٩ | آیه ١٠ | الليل ١١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْعُسْرَی»: سختی و مشقّت. شدّت و محنت. خواری ناشی از عدم توفیق در اعمال صالحه (نگا: المیزان). عذاب دوزخ.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۲۱، سوره ليل
- مراد از اينكه درباره مؤ من انفاق كننده متقّى فرمود: ((فسنيسّره لليسرى ))
- درباره بخل ورزنده مكذّب فرمود: ((فسينسّره للعسرى ))
- هدايت خلق از قضاهاى الهى است كه بر خود واجب كرده (انّ علينا للهدى ) و با هادى بودنانبياء (عليهم السّلام ) منافات ندارد
- فرق بين هدايت به معناى ارائه طريق و هدايت به معناىايصال به هدف
- بيان اينكه تكذيب كننده دعوت حقّ و روى گرداننده از آن ((اشقى )) است ،
- و اينكه مفاد آيه ((لا يصليها الا الاءشقى ...)) اينست كه فقط كافر اشقى خالد در جهنم است
- متّقى ترين افراد كسى است كه در راه رضاى خدا ازمال حود انفاق مى كند
- (رواياتى درباره نزول آيات : ((فاءما من اعطى و اتّقى ...)) در شاءن ((ابودحداح ))و روايتى درباره اينكه هدايت كننده خدا است )
- كلام فخر رازى در شاءن نزول سوره ليل و نقد و برسى آن
نکات آیه
۱ - خداوند، بخیلان و زراندوزانى را که تکذیب گر پاداش هاى الهى اند، به آینده اى سخت دچار و راه گرفتارى به آن را برایشان هموار مى سازد. (فسنیسّره للعسرى) تعبیر «آسان ساختن» در این آیه، لزوماً تعبیرى استهزاآمیز نیست; زیرا مى توان گفت: مراد مهیّا ساختن زمینه درافتادن به فرجام سخت است.
۲ - دور شدن از آیین اسلام، جز سختى و مشقّت، دستاوردى نخواهد داشت. (فسنیسّره للیسرى ... فسنیسّره للعسرى) بنابر یک احتمال، مراد از «یسرى» در آیات پیشین، شریعت اسلام است. در آن صورت، مصداق «عسرى» نقطه مقابل آن; یعنى، دور شدن از اسلام خواهد بود.
۳ - گرفتارى به فرجام سخت، پیامد کردار ناروا است. (و أمّا من بخل و استغنى . و کذّب بالحسنى . فسنیسّره للعسرى)
۴ - فرجام نیک و بد، در اختیار خداوند است و زمینه هر دو را او فراهم مى سازد. (فسنیسّره للیسرى ... للعسرى)
۵ - فرجام هر کسى، وابسته به کردار او است. (فأمّا من أعطى ... فسنیسّره للیسرى . و أمّا من بخل ... فسنیسّره للعسرى)
۶ - بخلورزى و احساس بى نیازى از پاداش هاى الهى و تکذیب آن، مایه محرومیت از امدادهاى خداوند در دنیا و گرفتارى به فرجامى سخت در آخرت است. (و أمّا من بخل و استغنى . و کذّب بالحسنى . فسنیسّره للعسرى) مراد از «عسرى» - به قرینه آیه بعد - زمان سقوط و هلاکت است و بر دنیا و آخرت تطبیق مى کند. آیه «و إنّ لنا للآخرة و الاُولى» نیز مؤید تعمیم به آن دو است.
۷ - بى تقوایى و ترک انفاق، سوق دهنده انسان به سوى فرجامى سخت (فأمّا من أعطى و اتّقى ... و أمّا من ... فسنیسّره للعسرى)
۸ - خداوند، در تأکید بر تفاوت فرجام انفاق گران با تقوا و بخیلان زراندوز، به سیطره شب و جلوه روز و به ذات خویش، سوگند یاد کرده است. (و الّیل ... إنّ سعیکم لشتّى . فأمّا من أعطى ... للیسرى . و أمّا من بخل ... فسنیسّره للعسرى)
روایات و احادیث
۹ - «عن أبى جعفر(ع) فى قول اللّه عزّوجلّ «...فسنیسّره للعسرى» قال: لایرید شیئاً من الشرّ إلاّ یسّره له;[۱] از امام باقر(ع) درباره سخن خداى عزّوجلّ «فسنیسّره للعسرى»، روایت شده که فرمود: [هرکه بخل ورزد و خود را از خدا بى نیاز بیند و نیکوترین پاداش الهى را تکذیب کند]، درباره انجام دادن هیچ شرّى تصمیم نمى گیرد; جز آن که خداوند آن را براى او آسان مى سازد».
موضوعات مرتبط
- اسلام گریزى: آثار اسلام گریزى ۲
- انفاق: آثار ترک انفاق ۷
- انفاقگران: فرجام انفاقگران ۸
- بخل: آثار بخل ۶، ۹
- بخیلان: فرجام بخیلان ۸; فرجام سخت بخیلان ۱
- تقوا: آثار بى تقوایى ۷
- ثروت اندوزان: فرجام ثروت اندوزان ۸; فرجام سخت ثروت اندوزان ۱
- خدا: آثار بى نیازى از پاداشهاى خدا ۶; آثار بى نیازى از خدا ۹; آثار تکذیب پاداشهاى خدا ۶، ۹; اختیارات خدا ۴; افعال خدا ۱، ۹; عوامل محرومیت از امدادهاى خدا ۶; فرجام سخت مکذبان پاداشهاى خدا ۱
- سختى: عوامل سختى ۲
- سوگند: سوگند به روز ۸; سوگند به شب ۸
- شرور: زمینه شرور ۹
- عمل: آثار عمل ۵; آثار عمل ناپسند ۳
- فرجام: تفاوت فرجام ها ۸; زمینه حسن فرجام ۴; زمینه فرجام سخت ۷; زمینه فرجام شوم ۴; عوامل فرجام سخت ۳; عوامل فرجام سخت اخروى ۶; عوامل مؤثر در فرجام ۵; منشأ حسن فرجام ۴; منشأ فرجام شوم ۴
- قرآن: سوگندهاى قرآن ۸
- متقین: فرجام متقین ۸
منابع
- ↑ کافى، ج ۴، ص ۴۷، ح ۵; تفسیر برهان، ج ۴، ص ۴۷۱- ، ح ۵.
