البلد ١٧
ترجمه
البلد ١٦ | آیه ١٧ | البلد ١٨ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«ثُمَّ»: گذشته از اینها. علاوه از اینها (نگا: ابنکثیر، المنتخب، فی ظلال القرآن، نوین). «ثُمَّ کَانَ مِنَ الَّذِینَ ...»: گذشته از اینها باید باشد از. سپس از زمره کسانی خواهد شد که (نگا: روحالبیان). معنی آیه با توجّه به بیان اخیر چنین میشود: سپس از زمره کسانی میگردد که ایمان میآورند و یکدیگر را به شکیبائی میخوانند و به مهربانی سفارش میکنند. «الْمَرْحَمَةِ»: لطف و مهربانی. شفقت و دلسوزی.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
مَنْ عَمِلَ صَالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ... (۲)
وَ إِنِّي لَغَفَّارٌ لِمَنْ تَابَ وَ... (۱) وَ مَنْ أَرَادَ الْآخِرَةَ وَ سَعَى... (۲)
تفسیر
- آيات ۱ - ۲۰، سوره بلد
- حقيقتى درباره خلقت انسان كه سوره مباركه بلد بيان مى كند صفحه
- سه وحه در معناى آيه : ((و انت حلّ بهذا البلد))
- بيان اينكه سوگند ((و والد و ما ولد)) سوگند به ابراهيم واسمعيل (عليهما السّلام ) است
- چند قول ديگر درباره مراد از ((والد و ما ولد))
- خلقت انسان در ((كبد)) و آميخته بودن حيات او با رنج و خستگى
- حكايت منت گذارى كسى كه مقدارى از مال خود را انفاق نموده ، مى گويد:مال هنگفتى را تلف كردم
- رد و انكار لازمه سخن كسى كه انفاق از مال بر او گران آمده گفت : ((اهلكت مالا لبدا))
- معناى ((عقبه )) و وجه تفسير آن به ((فك رقبه )) و ((اطعام در روز قحطى ))
- رواياتى درباره قسم به شهر مكه ، مراد از (( والد و ما ولد))
- رواياتى در ذيل ((هديناه النجدين )) و درباره اطعام مسكين و آزاد كردن برده
نکات آیه
۱ - تنها کسانى گام هاى بلند انفاق را برمى دارند که از زمره مؤمنان باشند. (ثمّ کان من الذین ءامنوا) فعل «کان» یا عطف بر فعل «اقتحم» است; یعنى، «فلااقتحم العقبة و لا کان مؤمنًا» و یا عطف بر جمله «فلااقتحم العقبة»; یعنى، «فلااقتحم العقبة بعد کونه مؤمنًا...». در هر دو صورت، جمله «ثمّ کان من الذین آمنوا...» بیانگر مصداقى دیگر از مصادیق «عقبة» است; ولى شرافت افزون تر آن، سبب شده است که در ردیف «فکّ رقبة» و «إطعام» شمرده نشود; بلکه با جمله اى مستقل، بر اصل کلام عطف گرفته شود، بنابراین پیمودن «عقبة»، زمانى براى افراد محقق مى شود که از مؤمنان باشند.
۲ - مؤمنان، تنها در صورتى دشوارترین راه هاى انفاق را مى پیمایند که یکدیگر را به شکیبایى و مهرورزى سفارش کنند. (ثمّ کان من الذین ءامنوا و تواصوا بالصبر و تواصوا بالمرحمة) «مرحمة»، مصدر میمى و به معناى «رحمت» (رقّت، مغفرت و عطوفت داشتن) است (قاموس). تکرار «تواصوا» براى تأکید بوده و ممکن است اشاره به این نکته باشد که سفارش به صبر و توصیه به محبت، دو وظیفه مستقل و در عرض هم است و با ترک یکى، زمینه دیگرى از بین نرفته و تکلیف ساقط نمى شود.
۳ - ایمان آوردن و تشویق یکدیگر به صبر و ترحّم، برتر از اقدام به آزادسازى بردگان و تغذیه یتیمان و مساکین است. (ثمّ کان من الذین) حرف «ثمّ» براى تراخى رتبى است و دلالت دارد که آنچه بعد از آن آمده، در مرتبه اى والاتر از کارهاى قبل است.
۴ - ایمان به آیات الهى، سفارش یکدیگر به استقامت در تکالیف دشوار و اظهار محبت به بردگان، یتیمان و تنگدستان، قدردانى از نعمت هاى بینایى، گویایى و هدایت است. ألم نجعل له عینین . و لسانًا و شفتین . و هدینه النجدین ... ثمّ کان من الذین ءامنوا و تواصوا بالصبر و تواصوا بالمرحمة «الذین آمنوا» گرچه مطلق است; ولى مصداق بارز آنها - به قرینه «و الذین کفروا بآیاتنا» در آیات بعد - مؤمنان به آیات الهى است و آیات پیشین - که بعضى از تکالیف را «عقبة» نامیده بود - قرینه بر مراد از «صبر» است و سیاق آیات نشان مى دهد که مراد از «مرحمة»، ترّحم بر «رقبة»، «یتیم» و «مسکین» است. ارتباط این آیات با آیه هاى پیشین - که نعمت هاى الهى را برشمرده - گویاى برداشت یاد شده است; زیرا «بینایى و بصیرت»، زمینه ساز «ایمان» و «داشتن زبان و لب»، زمینه ساز توصیه است.
۵ - کافران، از حالت شکیبایى، مهرورزى و عطوفت، محروم بوده و از توصیه یکدیگر به آن خصلت ها خاموش اند. (الذین ءامنوا و تواصوا بالصبر و تواصوا بالمرحمة) این آیه تعریض به کافرانى دارد که در آیات آغاز و پایان سوره، از آنان سخن به میان آمده است.
موضوعات مرتبط
- استقامت: توصیه به استقامت ۴
- انفاق: اهمیت صبر در انفاق ۲; اهمیت مهربانى در انفاق ۲; زمینه انفاق ۲
- انفاقگران :۱
- ایمان: اهمیت ایمان ۳; ایمان به آیات خدا ۴
- برده: اهمیت عتق برده ۳; مهربانى با برده ۴
- تکلیف: عمل به تکلیف سخت ۴
- شکر: شکر نعمت ۴
- صبر: اهمیت تشویق به صبر ۳; توصیه به صبر ۲; محرومان از صبر ۵; معرضان از صبر ۵
- کافران: محرومیت کافران ۵
- مؤمنان: انفاق مؤمنان ۱، ۲; فضایل مؤمنان ۱; مسؤولیت مؤمنان ۲
- مساکین: اهمیت تأمین مساکین ۳; مهربانى با مساکین ۴
- مهربانى: اهمیت تشویق به مهربانى ۳; محرومان از مهربانى ۵; معرضان از مهربانى ۵
- نعمت: نعمت بینایى ۴; نعمت سخن ۴; نعمت هدایت ۴
- یتیم: اهمیت تأمین یتیم ۳; مهربانى با یتیم ۴