محمد ٣٥
ترجمه
| محمد ٣٤ | آیه ٣٥ | محمد ٣٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«السَّلْمِ»: صلح. «تَدْعُوا إِلَی السَّلْمِ»: از کافران طلب صلح مکنید و ایشان را به صلح مخوانید. (تَدْعُوا) مجزوم و عطف بر (لاتَهِنُوا) می‌باشد. در اصل چنین است. لا تَهِنُوا وَ لا تَدْعُوا إِلَی السَّلْمِ. «الأعْلَوْنَ»: برتران. چیرگان. «لَن یَتِرَکُمْ»: از شما نمی‌کاهد. از ماده (وتر). این آیه مخالف با آیه سوره انفال نیست که می‌فرماید: وَ إِن جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَهَا. چرا که مراد از آیه سوره محمد، درخواست صلح بی‌هنگام و بیجا از سوی مسلمانان است در زمانی که همه عوامل پیروزی در دست ایشان است، و مراد از آیه سوره انفال درخواست صلح از طرف دشمنان است و صلحی در میان است که منافع مسلمانان را در حال یا در آینده تأمین می‌کند. «وَ أَنتُمُ الأعْلَوْنَ»: در حالی که شما برتر و چیره‌اید، و خدا با شما است و هرگز از اجر و پاداش کارهایتان نمی‌کاهد. یا این که: سستی نکنید تا مجبور شوید دعوت به مصالحه کنید. شما برتر هستید و خدا با شما است و از پاداشهایتان نمی‌کاهد.
تفسیر
- آيات ۳۳ - ۳۸ سوره محمد
- مقصود از اطاعت خدا و اطاعت رسول (ص ) و مفاد جمله : ((لا تبطلوا اعمالكم )) در آيه : ((ياايها الذين امنوا اطيعوا اللّه ...))
- گقتار بعضى از مفسرين در خصوص مراد از ((ابطالاعمال ))
- نهى از سازش و متاركه جنگ ، معناى جمله ((و لن يتركم اعمالكم ))
- نكوهش بخل ورزندگان از انفاق مال در راه خدا
- (رواياتى درباره : ابطالاعمال ، صلح نكردن با كفار، و استبدال قومى ديگر - و ان تتولوايستبدل قوما غيركم ...)
نکات آیه
۱- نهى الهى از سستى در مبارزه با دشمن و تن دادن به سازش (فلاتهنوا و تدعوا إلى السلم)
۲- توجه به نافرجامى خط کفر، مقتضى مصمم بودن مؤمنان در نبرد با کافران بدون هیچ سستى و سازش (فلن یغفر اللّه لهم . فلاتهنوا و تدعوا إلى السلم) «فا» در «فلاتهنوا» ترتّب و تفریع را مى رساند و از ترتّب این آیه بر مفاد آیه قبل، مطلب بالا استفاده مى شود.
۳- سستى در جهاد و نبرد با دشمن، در پى دارنده سازشى خفّت بار * (فلاتهنوا و تدعوا إلى السلم و أنتم الأعلون) تقدم «لاتهنوا» بر «تدعوا إلى السلم» بیانگر این حقیقت است که سستى، پیش زمینه سازش است; سازشى که امت هاى برتر (و أنتم الأعلون) را به ذلّت مى کشاند.
۴- خط ایمان و جبهه مؤمنان، برخوردار از پیروزى قطعى و نهایى (و أنتم الأعلون) «و أنتم الأعلون» ممکن است در مقام تعلیل باشد; به این که چون شما در نهایت پیروزید و به پیروزى نهایى ایمان بر کفر ایمان دارید، پس نباید در مبارزه با کافران، سستى کرده و با سازش بگرایید.
۵- نهى خداوند از فرو هشتن جهاد و مصالحه با دشمن، منوط به برخوردارى سپاه اسلام، از توان و برترى رزمى است. (فلاتهنوا و تدعوا إلى السلم و أنتم الأعلون) «و أنتم الأعلون» حال است و بیان مى دارد که مؤمنان در صورتى موظف به ادامه جنگ و تن ندادن به سازش و تسلیم هستند که در جبهه نبرد، قدرت برتر را دارا بوده و قادر به ادامه جنگ مى باشند.
۶- جواز صلح با دشمن، در صورت توان نداشتن سپاه اسلام براى مقاومت و ادامه جنگ (فلاتهنوا و تدعوا إلى السلم و أنتم الأعلون) در صورتى که «و أنتم الأعلون» بیانگر مورد نهى باشد; از مفهوم آیه شریفه مطلب بالا استفاده مى شود; یعنى، در صورت برترى قواى سپاه اسلام، صلح با دشمن جایز نیست. اما در غیر این صورت که عملاً انتظار پیروزى نمى رود، صلح بى مانع است.
۷- همراهى امدادهاى الهى با مؤمنان مجاهد، مایه پیروزى و برترى آنان (و أنتم الأعلون و اللّه معکم) تذکر به همراهى خداوند با مؤمنان، در پى تشویق آنان به ادامه جنگ و یادآورى برترى و پیروزى آنان، مطلب بالا را مى رساند.
۸- خداوند، همراه با مؤمنان و تدارک کننده پاداش اعمال آنان، بى کموکاست (و اللّه معکم و لن یترکم أعملکم) «وتر» (مصدر «یتر») به معناى کاستن و کم کردن است.
۹- نظارت دقیق خداوند بر تلاش مجاهدان، تضمین کننده پاداش کامل آنان (و اللّه معکم و لن یترکم أعملکم) از ارتباط «واللّه معکم» با «لن یترکم» استفاده مى شود: چون خداوند همه جا با شما است و تلاش مجدانه شما را مى بیند، هرگز در پاداشتان کاستى رخ نخواهد داد.
۱۰- اعطاى پاداش کامل به مؤمنان جهادگر، نمودى از امداد و عدل الهى درباره ایشان (و لن یترکم أعملکم)
۱۱- توجه مؤمنان به ضایع نشدن مجاهدت ها و اعمالشان نزد خداوند، مایه استوارى آنان بر طریق جهاد (فلاتهنوا ... و اللّه معکم و لن یترکم أعملکم) از تذکر خداوند، به مؤمنان (لن یترکم أعمالکم) پس از نهى «لاتهنوا و ...»، دانسته مى شود که توجه به ضایع نشدن اعمال، پشتوانه جهاد و استقامت در راه خدا است.
۱۲- خداوند، خواهان برترى و قدرت اسلام و مؤمنان و پیراستگى آنان از ضعف و زبونى (فلاتهنوا و تدعوا إلى السلم و أنتم الأعلون) نهى «لاتهنوا و تدعوا إلى السلم»، نشانگر معناى بالا است. به علاوه در صورتى که «أنتم الأعلون» تذکر به برترى و شرافت مؤمنان داشته باشد، در حقیقت این پیام را به امت اسلامى منتقل مى کند که: «شما باید پاسدار شرافت و ارجمندى خود باشید».
موضوعات مرتبط
- احکام :۶
- اسلام: اهمیت برترى اسلام ۱۲
- جهاد: آثار سستى در جهاد ۳; آسیب شناسى جهاد ۳; زمینه استقامت در جهاد ۱۱; شرایط جهاد ۵
- خدا: آثار امدادهاى خدا ۷; آثار نظارت خدا ۹; معیت خدا ۸; نشانه هاى امدادهاى خدا ۱۰; نشانه هاى عدالت خدا ۱۰; نواهى خدا ۱، ۵
- ذکر: آثار ذکر تضمین پاداش ۱۱; آثار ذکر فرجام کافران ۲
- ذلت: زمینه ذلت ۳
- سازش: زمینه ترک سازش ۲; زمینه سازش ۳; نهى از سازش ۱
- صلح: احکام صلح ۶; شرایط صلح ۶
- عمل: ناظران عمل ۹
- کافران: زمینه مبارزه با کافران ۲
- مؤمنان: امداد به مؤمنان ۷; اهمیت برترى مؤمنان ۱۲; جبران پاداش مؤمنان ۸; حتمیت پیروزى مؤمنان ۴; منشأ پیروزى مؤمنان ۷
- مبارزه: نهى از سستى در مبارزه ۱
- مجاهدان: پاداش کامل مجاهدان ۹، ۱۰; تضمین پاداش مجاهدان ۹
- مسلمانان: آثار ضعف مسلمانان ۶; آثار قدرت مسلمانان ۵
