الزمر ٦٧
ترجمه
| الزمر ٦٦ | آیه ٦٧ | الزمر ٦٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مَا قَدَرُوا اللهَ حَقَّ قَدْرِهِ»: (نگا: انعام / ، حجّ / ). «قَبْضَتُهُ»: قبض به معنی در مشت گرفتن است و اینجا به معنی (مَقبوض) یعنی (در مشت) است. مراد این است که همه زمین در قبضه قدرت و تحت تصرّف او است. «مَطْوِیَّاتٌ»: در پیچیده‌ها. در هم نوردیده‌ها. (نگا: انبیاء / . «بِیَمِینِهِ»: با دست راست او. انتخاب دست راست بدان خاطر است که اغلب مردم کارهای مهمّ را با دست راست انجام می‌دهند و قوّت و قدرت بیشتری در آن احساس می‌کنند. همه این تشبیهات و تعبیرات، کنایه از سلطه مطلق پروردگار بر عالم هستی است و این سلطه در جهان دیگر برای انسانها محسوستر و آشکارتر است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
يَوْمَ نَطْوِي السَّمَاءَ کَطَيِ... (۴)
يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَيْرَ... (۴) فَتَعَالَى اللَّهُ الْمَلِکُ... (۲) وَ قَالَ ارْکَبُوا فِيهَا بِسْمِ... (۱)
تفسیر
- آيات ۶۲ - ۷۵ سوره زمر
- اشاره به وحدانيت خدا در ربوبيت با بيان اينكه او خالق همه چيز ووكيل بر همه چيز است
- اشاره به عدم منافات عصمت با اختيار و بيان اينكه نهى پيامبر صلى الله عليه و آله ازشرك ورزيدن ،نهى حقيقى است
- معناى اينكه درباره مشركين فرمود: و ما قدروداالله حق قدره
- مراد از اينكه زمين در قيامت در قبضه خداوند است
- توضيحى درباره نفخه صور وصعقه آسمانيان و زمينيان
- مقصود از استثناء الا من شاءالله در آيه و نفس فى الصور...
- نفخه دوم و زنده شدن مردگان در قيامت
- مراد از اشراق زمين به نور پروردگارش در قيامت ، و وجوهى كه در اين باره گفته شدهاست
- كلام صاحب كشاف در معنى روشن شدن زمين به نور پروردگارش در قيامت و دواشكال به آن
- حق به طلب در تفسير و اشرقت الاءرض بنور ربها
- كافران دسته دسته به جهنم و متقين گروه گروه به بهشت هدايت مى شوند
- سخن بهشتيان بعد از ورود به بهشت
- طواف ملائكه گرداگرد عرش الهى در قيامت و تسبيح آنان خداونند را
- رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته
- دو روايت درباره اينكه بهشت و جهنم را درب هايى است
نکات آیه
۱ - مشرکان، خدا را آن گونه که شایسته او است، نشناخته و ارج ننهادند. (و ما قدروا اللّه حقّ قدره) بیشتر مفسران و اهل ادب جمله «و ما قدروا اللّه...» را به معناى «ما عرفوا اللّه» و «ما عظموا اللّه» معنا کرده اند.
۲ - شرک و عبادت غیرخدا، اندیشه اى برخاسته از عدم شناخت درست خدا است. (و ما قدروا اللّه حقّ قدره)
۳ - توحید و یکتاپرستى، نشانه شناخت درست خداوند و قدرشناسى او است. (بل اللّه فاعبد ... و ما قدروا اللّه حقّ قدره)
۴ - زمین، در قیامت، یکسره در قبضه قدرت خداوند است. (و الأرض جمیعًا قبضته یوم القیمة)
۵ - آسمان ها، در روز قیامت پیچیده در دست قدرت خداوند است. (و السموت مطویّ-ت بیمینه)
۶ - ظهور و بروز قدرت مطلقه خداوند بر جهان در قیامت (و الأرض جمیعًا قبضته یوم القیمة و السموت مطویّ-ت بیمینه)
۷ - ناچیز بودن جهان هستى (آسمان ها و زمین)، در برابر عظمت و قدرت خداوند (و الأرض جمیعًا قبضته ... و السموت مطویّ-ت بیمینه) «قبضة» - بر وزن فعلة - دلالت بر «مرّة» مى کند; یعنى، یک مشت. این تعبیر و نیز تعبیر پیچیده بودن آسمان ها در دست خدا، کنایه از ناچیز بودن آنها و نیز اشاره به عظمت خداوند است; زیرا به چیزى که کاملاً در اختیار کسى باشد، مى گویند: در مشت او است.
۸ - جهان، داراى آسمان هاى متعدد (السموت)
۹ - قیامت، از نام هاى جهان آخرت (یوم القیمة)
۱۰ - خداوند، کمال مطلق و به دور از هر عیب و نقص است. (سبحنه)
۱۱ - ساحت خداوند، از داشتن هرگونه شریک منزّه و برتر است. (تعلى عمّا یشرکون)
روایات و احادیث
۱۲ - «عن سلیمان بن مهران، قال سألت أباعبداللّه(ع) عن قول اللّه عزّوجلّ «و الأرض جمیعاً قبضته یوم القیامة» فقال یعنى ملکه لایملکها معه أحد... «و السماوات مطویّات بیمینه» قال: الیمین الید، و الید القدرة و القوّة یقول عزّوجلّ و السماوات مطویّات بقدرته و قوته سبحانه و تعالى عمّا یشرکون;[۱] سلیمان بن مهران گوید: از امام صادق(ع) از سخن خداوند عزّوجلّ که مى فرماید: «و الأرض جمیعاً قبضته یوم القیامة» سؤال نمودم، حضرت فرمود: یعنى زمین ملک او است [در قیامت] و هیچ کس غیر از او مالک زمین نیست... و درباره «و السماوات مطویّات بیمینه» فرمود: یمین همان ید است و مراد از آن قدرت و قوت است و خداوند عزّوجلّ فرمود: آسمان ها به قدرت و قوت خداوند به هم پیچیده مى شوند و او منزّه و برتر است از هرگونه شرکى که به او نسبت مى دهند».
موضوعات مرتبط
- آخرت: نامهاى آخرت ۹
- آسمان: آسمان در قیامت ۵، ۱۲; بى ارزشى آسمان ها ۷; تعدد آسمان ها ۸
- اسماء و صفات: صفات جلال ۱۰، ۱۱
- تفکر: آثار تفکر ناپسند ۲
- توحید: آثار توحید عبادى ۳
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۱۱
- خدا: آثار جهل به خدا شناسى ۲; آثار قدرت خدا ۵; احاطه قدرت خدا ۴; اختصاصات خدا ۴، ۵، ۶، ۱۲; تنزیه خدا ۱۰، ۱۱، ۱۲; خدا و شریک ۱۱، ۱۲; خدا و نقص ۱۰; زمینه خدا شناسى ۳; عظمت خدا ۷; قدرت اخروى خدا ۶; قدرت خدا ۷، ۱۲; کمال خدا ۱۰
- زمین: بى ارزشى زمین ۷; زمین در قیامت ۴، ۱۲; مالک زمین ۱۲
- شرک: رد شرک ۱۱; زمینه شرک ۲; منشأ شرک عبادى ۲
- شکر: زمینه شکر خدا ۳
- عبادت: زمینه عبادت غیرخدا ۲
- قیامت: ۹ ظهور حقایق در قیامت ۶
- مشرکان: جهل مشرکان ۱; خداشناسى ناقص مشرکان ۱; گمراهى مشرکان ۱
منابع
- ↑ توحید صدوق، ص ۱۶۱، ب ۱۷، ح ۲; نورالثقلین، ج ۴، ص ۵۰۰، ح ۱۱۰.
