الزمر ٦٦

از الکتاب
کپی متن آیه
بَلِ‌ اللَّهَ‌ فَاعْبُدْ وَ کُنْ‌ مِنَ‌ الشَّاکِرِينَ‌

ترجمه

بلکه تنها خداوند را عبادت کن و از شکرگزاران باش!

ترتیل:
ترجمه:
الزمر ٦٥ آیه ٦٦ الزمر ٦٧
سوره : سوره الزمر
نزول : ٨ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٧
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«اللهَ»: مفعول مقدّم (أُعْبُدْ) و تقدیم آن برای حصر است. «بَلْ ...»: پس در این صورت. با توجّه به این.


نزول

شأن نزول آیات ۶۴ تا ۶۶:

از امام زین العابدین علیه‌السلام و سدى روایت شده که جماعت قریش نزد ابوطالب آمدند در حالتى که پیامبر هم نزد وى بود. گفتند: اى ابوطالب ما از برادرزاده ات انصاف می‌خواهیم.

ابوطالب گفت: منظور شما از انصاف چیست که می‌خواهید او مراعات کند؟ گفتند: او از ما دست بردارد ما نیز از او دست برداریم. او با ما سخن نگوید ما نیز با او سخن نگوئیم. او با ما مبارزه و مقاتله نکند ما نیز با او مقاتله و مبارزه نکنیم. اگر چه این درخواست ما موجب دورى قلب ها از یکدیگر و موجد کینه و بغض خواهد گردید. ابو طالب به پیامبر گفت: اى برادرزاده من سخنان آن‌ها را شنیدى؟

پیامبر فرمود: اى عمّ بزرگوار اگر این خویشاوندان من بخواهند انصاف را رعایت نمایند نشانه رعایت آن اجابت دعوت من و پذیرفتن پند و اندرز من است زیرا خداوند به من امر فرموده که آنان را به دین حنیف ملت ابراهیم دعوت نمایم هر کس چنین دعوتى را اجابت نمود خدا از او خشنود خواهد شد و او را در بهشت جاویدان خود جاى خواهد داد و هر کس دعوت حق را نپذیرفت و عصیان ورزید با او مبارزه و مقاتله خواهم کرد تا این که خداوند میان ما و آن‌ها حکم و داورى کند زیرا او بهترین داوران و قضاوت‌کنندگان است.

سخن رسول خدا صلی الله علیه و آله به اینجا که رسید، قریش همگى گفتند: اى ابوطالب به برادرزاده ات بگو که از شتم و بدگوئى خدایان ما دست بردارد و آن‌ها را به بدى یاد نکند سپس آیه ۶۴ نازل گردید.[۱]

حسن بصرى گوید: مشرکین به رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم گفتند: آیا آباء و اجداد تو در گمراهى بوده اند؟ سپس این آیات در جواب آن‌ها نازل گردید.[۲] سبب نزول این آیات در سوره کافرون نیز آمده است.

تفسیر


نکات آیه

۱ - توصیه خداوند به همه پیامبران و رسول اکرم(ص)، مبنى بر اختصاص دادن پرستش به او (و لقد أُوحى إلیک و إلى الذین من قبلک ... بل اللّه فاعبد) تقدیم مفعول (اللّه) بر فعل (فاعبد)، مفید اختصاص است.

۲ - اختصاص دادن پرستش به خداوند و دورى از عبادت غیر او، نشانه عقل و خردمندى است. (أفغیر اللّه تأمرونّى أعبد أیّها الجهلون ... بل اللّه فاعبد) «فا» در «فاعبد» جزا براى شرط مقدر است و تقدیر آن - به قرینه مقابله با «أیّها الجاهلون» - مى تواند چنین باشد: «إن کنت عاقلاً فاعبداللّه».

۳ - تنها خداوند شایسته پرستش است. (أفغیر اللّه تأمرونّى أعبد ... بل اللّه فاعبد)

۴ - عبادت غیرخدا، شرک است. (أفغیر اللّه تأمرونّى أعبد ... لئن أشرکت ... بل اللّه فاعبد)

۵ - توصیه خداوند به پیامبران و رسول اکرم(ص)، درباره شکر و سپاس گزارى او (و کن من الشکرین)

۶ - شرک و عبادت غیرخدا، ناسپاسى پروردگار است. (بل اللّه فاعبد و کن من الشکرین)

۷ - تنها تلاش و عمل در سایه توحید و یکتاپرستى، ثمربخش و سودآور است. (لئن أشرکت لیحبطنّ عملک ... بل اللّه فاعبد و کن من الشکرین) از مقابله میان شرک و توحید و تأثیر آن دو در رفتار آدمى و نتایج آن، برداشت یاد شده به دست مى آید.

موضوعات مرتبط

  • انبیا: توصیه به انبیا ۱، ۵
  • تبرى: آثار تبرى از عبادت غیرخدا ۲
  • تعقل: نشانه هاى تعقل ۲
  • توحید: آثار توحید عبادى ۲، ۷; توحید عبادى ۳; توصیه به توحید عبادى ۱
  • جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۳، ۷
  • خدا: اختصاصات خدا ۱، ۲، ۳; توصیه هاى خدا ۱، ۵
  • شرک: آثار شرک ۶; زمینه شرک ۴
  • شکر: اهمیت شکر خدا ۵
  • عبادت: آثار عبادت غیرخدا ۴، ۶; اهمیت عبادت خدا ۱; عبادت خدا ۳
  • عمل: ملاک ارزش عمل ۷
  • کفران: موارد کفران نعمت ۶
  • محمد(ص): توصیه به محمد(ص) ۱، ۵

منابع

  1. کتاب النبوة از ابن بابویه و ابن شهر آشوب و واحدى صاحب اسباب النزول.
  2. کتاب الدلائل از بیهقى.