الزمر ٥٢
ترجمه
| الزمر ٥١ | آیه ٥٢ | الزمر ٥٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«إِنَّ اللهَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ وَ یَقْدِرُ ...»: (نگا: رعد / ، اسراء / ، قصص / ، عنکبوت / ).
تفسیر
- آيات ۳۸ - ۵۲ سوره زمر
- احتجاج عليه مشركين بر وحدانيت خداى تعالى در خلقت و ربوبيت
- معناى توفى انفس و وجه اسناد آن به خداوند در جايى ، و به ملك الموت ورسل در جاهاى ديگر
- اشاره به تغاير نفس و بدن و اينكه مردن و خواب هر دو توفى و قبض روح است
- توضيح اينكه شفاعت كننده بايد، مالك باشد، پس همه شفاعت ها از آن خدا و منتهى بهاوست كه مالك همه چيز است
- اشاره به اينكه شفيع حقيقى تنها خداوند است
- وصف عذابى كه ظالمان منكران معاد در قيامت مى بينند
- ناسپاس بودن آدمى ، كه چون خدا نعمتى به او داد مى گويد: اوتيته على علم
- دو جواب به انسان ناسپاس متنعمى كه برخوردارى مستند به خود مى داند
- رواياتى درباره توفى انفس ، خواب و رؤ يا
نکات آیه
۱ - خداوند، توسعه دهنده روزى برخى از انسان ها و در تنگنا قرار دهنده برخى دیگر (أوَلم یعلموا أنّ اللّه یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر) «قدر» (مصدر «یقدر») در آیه شریفه مربوط به رزق و روزى بوده و به معناى ضیق و تنگ گرفتن است.
۲ - ناآگاهى از مشیت و تقدیر خداوند در رزق و روزى انسان ها، سبب انتساب نعمت ها و برخوردارى ها به دانش بشرى است. (قال إنّما أُوتیته على علم ... أوَلم یعلموا أنّ اللّه یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر) آیه شریفه در مقام بیان نقش خداوند در برخوردارى ها و نعمت هاى انسان ها است. این مسأله مى تواند از چرایى منتسب کردن نعمت ها به دانش بشرى از سوى انسان ها حکایت کند.
۳ - کارایى دانش و تلاش اقتصادى بشر در رفاه و توسعه اقتصادى، منوط به مشیت خداوند است. (إنّما أُوتیته على علم ... أوَلم یعلموا أنّ اللّه یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر) برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که جمله «أوَلم یعلموا...» عطف بر جمله «و لکنّ أکثر الناس لایعلمون» مى باشد; یعنى، کافران توسعه روزى خود را در اثر تلاش و دانش خود مى پندارند; در حالى که بیشتر آنان به این حقیقت آگاهى ندارند که توسعه روزى و یا تنگ شدن آن بر مردم، بسته به مشیت و تقدیر الهى است و چه بسا دو ملت و یا دو فرد یکسان به تلاش اقتصادى بپردازند; ولى روزى آنان یکسان نباشد.
۴ - نکوهش خداوند از قشر مرفه و ناسپاس، به خاطر ناآگاهى آنان از مشیت و تقدیر الهى در رزق و روزى انسان ها (أوَلم یعلموا أنّ اللّه یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر) استفهام در «أوَلم یعلموا...» از نوع استفهام انکارى - توبیخى است.
۵ - میسر بودن شناخت صفات و افعال خداوند (چون رازقیت او) براى انسان ها (أوَلم یعلموا أنّ اللّه یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر) از سرزنش شدن کسانى که مشیت خداوند در روزى را نشناخته اند، برداشت یاد شده به دست مى آید; زیرا سرزنش از انجام ندادن کارى، نشان دهنده آن است که آن کار براى انسان مقدور و میسر است.
۶ - احتیاج انسان در تأمین رزق و روزى خود به خداوند (إنّما أُوتیته على علم ... أوَلم یعلموا أنّ اللّه یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر)
۷ - فراخى و تنگى معیشت انسان ها، امتحان الهى است; نه تکریم و یا تحقیر آنان. (إنّما أُوتیته على علم بل هى فتنة ... أوَلم یعلموا أنّ اللّه یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر) برداشت یاد شده از ارتباط میان فتنه و امتحان شمرده شدن نعمت ها (مضمون آیه ۴۹) و به مشیت خدا دانستن فراخى و تنگى رزق و روزى انسان ها به دست مى آید.
۸ - وجود آیات و نشانه هاى فراوان و گوناگون قدرت خداوند و ربوبیت او، در چگونگى رسیدن روزى انسان ها و فراخى و تنگى آن (أنّ اللّه یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر إنّ فى ذلک لأیت)
۹ - مؤمنان، مردمى دانا به منشأ روزى ها و آگاه به وجود آیات و نشانه هاى خداوند در فراخى و تنگى رزق و روزى (أنّ اللّه یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر إنّ فى ذلک لأیت لقوم یؤمنون)
۱۰ - ایمان، زمینه درک آیات و نشانه هاى الهى در طبیعت (إنّ فى ذلک لأیت لقوم یؤمنون)
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: ۸ آیات آفاقى ۱۰; زمینه درک آیات خدا ۱۰; علم به آیات خدا ۹
- اقتصاد: زمینه توسعه اقتصادى ۳
- امتحان: ابزار امتحان ۷; امتحان با روزى ۷
- انسان: استعدادهاى انسان ۵; تفاوت روزى انسان ها ۱; زمینه تأثیر علم انسان ها ۳; نیازهاى انسان ۶
- ایمان: آثار ایمان ۱۰
- جهل: آثار جهل ۲
- خدا: آثار مشیت خدا ۳، ۴; اختصاصات خدا ۱; سرزنشهاى خدا ۴; شناخت افعال خدا ۵; شناخت رازقیت خدا ۵; شناخت صفات خدا ۵; مشیت خدا ۲; نشانه هاى ربوبیت خدا ۸; نشانه هاى قدرت خدا ۸
- رفاه: زمینه رفاه ۳
- روزى: تقدیر روزى ۲، ۴; فلسفه ازدیاد روزى ۷; فلسفه کمى روزى ۷; منشأ ازدیاد روزى ۱، ۸، ۹، ۱۰; منشأ روزى ۶، ۹; منشأ کمى روزى ۱، ۸، ۹
- علم: زمینه تأثیر علم ۳
- غفلت: عوامل غفلت ۲
- کفران کنندگان: سرزنش کفران کنندگان ۴
- مؤمنان: علم مؤمنان ۹; فضایل مؤمنان ۹
- مرفهان: آثار جهل مرفهان ۴; سرزنش مرفهان ۴
- نعمت: منشأ نعمت ۲
- نیازها: نیاز به خدا ۶
