ص ٨٤
ترجمه
| ص ٨٣ | آیه ٨٤ | ص ٨٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْحَقُّ»: مبتدا و خبر آن محذوف است، یعنی أَلْحَقُّ قَسَمی. «الْحَقَّ»: مفعول به مقدّم (أَقُولُ) است. جمله (الْحَقَّ أَقُولُ) معترضه است میان ماقبل و مابعد خود.
تفسیر
- آيات ۶۵ - ۸۸ ص
- تقرير احتجاجات متعدد بر وحدانيت خداى تعالى كه آيه :قل انما انا منذر و ما من اله الا الله ... متضمن است
- توضيح درباره ارتباط آيه : اذقال ربك للملئكة انى خالق بشرا من طين باقبل
- وجه تسميه انسان به بشر و بيان مبداء خلقت انسان
- وجه اينكه فرمود آدم را با دو دستم آفريدم
- معناى جمله : استكبرت ام كنت من العالين كه استفهام توبيخى از ابليس درباره سجدهنكردنش براى آدم است
- اشاره به اينكه عين خواسته ابليس فانظرنى الى يوم يبعثون اجابت نشده و او الى وقتاليوم المعلوم مهلت داده شده
- مبداء ارتكاب معاصى ، انكار مالكيت مطلقه خدا و حكمت او است
- قضاء الهى درباره ابليس و پيروان او
- قرآن ذكرى است جهانى و اخبار آن اختصاص به زمان معين ندارد
- رواياتى درباره مخاصمه ملا اعلى ، استكبار ابليس و اباء او از سجده بر آدم ، و اوصافمتكلفين
نکات آیه
۱ - سوگند خداوند به حق (قال فالحقّ) برداشت یاد شده مبتنى بر این دیدگاه است که «فالحقّ» مبتدا و خبر آن (قسمى) در تقدیر باشد.
۲ - خدا، جز حق سخن نمى گوید. (و الحقّ أقول) «الحقّ» معمول و مفعول «أقول» است و تقدم معمول بر عاملش، مفید حصر مى باشد; یعنى، «لا أقول إلاّ الحقّ; جز حق سخن دیگرى نمى گویم».
۳ - سخنان ناسازگار با سخن خدا، سخنى باطل و به دور از حقیقت است. (قال فالحقّ و الحقّ أقول) برداشت یاد شده به خاطر این نکته است که وقتى تمامى سخنان خداوند بدون استثنا حقِ خالص است، قهراً دیگر سخنان باطل خواهد بود.
۴ - سخنان خداوند، معیار شناخت حق از باطل است. (قال فالحقّ و الحقّ أقول) تصریح به این حقیقت که سخنان خداوند سراسر حق است، مى تواند براى به دست دادن معیارى براى شناخت حق از باطل باشد که بیشتر انسان ها از شناخت آن بدون رهنمود الهى ناتوان اند.
۵ - مشروعیت و پسندیده بودن سوگند، براى اثبات حق (قال فالحقّ و الحقّ أقول)
۶ - حق، امرى است بس با عظمت و مقدس. (قال فالحقّ و الحقّ أقول) سوگند خداوند بزرگ، به «حقّ» گویاى عظمت و بزرگى آن است.
۷ - خداوند، مظهر حق است. (قال فالحقّ و الحقّ أقول) برداشت یاد شده بر این اساس مبتنى است که «فالحقّ» خبر براى مبتداى محذوف (أنا) باشد; یعنى، «فأنا الحقّ».
موضوعات مرتبط
- احکام :۵
- ارزیابى: ملاک ارزیابى ۳
- حق: تقدس حق ۶; عظمت حق ۶; مظهر حق ۷; ملاک تشخیص حق ۴
- خدا: حقانیت خدا ۷; حق گویى خدا ۲; ناهماهنگى با سخن خدا ۳; نقش سخن خدا ۴
- سخن: ملاک سخن باطل ۳
- سوگند: احکام سوگند ۵; سوگند براى اثبات حقایق ۵; سوگند به حق ۱
- قرآن: سوگندهاى قرآن ۱
