البقرة ١٧٠
ترجمه
البقرة ١٦٩ | آیه ١٧٠ | البقرة ١٧١ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«أَلْفَیْنَا»: یافتهایم. دیدهایم. از ماده (لفی). «لا یَعْقِلُونَ»: نمیفهمند. درک نمیکنند.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۶۸ ۱۷۱ بقره
- حكم اباحه آنچه مشركين و برخى از مؤ منين بر خود ممنوع كرده بودند
- ارتباط اباحه عمونى تصرفات و پيروى از خطوات شيطان
- چند نكته كه آيه شريفه : ((كلوا ممّا فى الارض ...)) افاده مى كند
- رد بر كسانى كه از پدران خود تقليد مى كردند
- ارائه مثلى بجا و شايسته در بيان حال كفار
- بحث روايتى (شامل رواياتى درباره ((خطوات شيطان )) )
- بحث اخلاقى و اجتماعى (درباره رابطه عقايد و علوم باعمل و مسئله خرافه گرايى )
- علت گرايش به خرافات
- اساس تمدن مادى امروز بر خرافه پرستى
- راهى كه قرآن در اين مورد پيموده است
- پيروى از دين تقليد نيست
- بطلان و كذب تقسيمى كه ماديها درباره سير عقايد و آراء بشرى گفته اند
نکات آیه
۱ - ضرورت پیروى از قرآن و احکام و مقررات نازل شده از جانب خدا (اتبعوا ما أنزل اللّه)
۲ - پیامبر(ص)، فراخوان همه انسانها به پیروى از قرآن و احکام الهى (و اذا قیل لهم اتبعوا ما أنزل اللّه)
۳ - الهى بودن قرآن و احکام اسلام، دلیل لزوم پیروى از آن است. (اتبعوا ما أنزل اللّه) مراد از «ما» در «ما أنزل اللّه» قرآن و احکام دین است. توصیف آنها به اینکه از ناحیه خداست - پس از فرمان به پیروى از آنها (اتبعوا) - به علت و دلیل لزوم پیروى اشاره دارد.
۴ - التزام به تبعیت از نیاکان و آداب و سنن آنان، پاسخ مشرکان در برابر دعوت پیامبر به پیروى از احکام خدا (و إذا قیل لهم اتبعوا ... قالوا بل نتبع ما ألفینا علیه ءاباءنا) «ألفاء» (مصدر ألفینا) به معناى یافتن است.
۵ - تکیه بر آداب و رسوم گذشتگان و اصرار بر رعایت آنها، از عوامل نپذیرفتن دعوت پیامبر(ص) و پیروى نکردن از قرآن و احکام دین (قالوا بل نتبع ما ألفینا علیه ءاباءنا)
۶ - تعصبهاى نژادى و فامیلى، امرى نکوهیده و زمینه ساز حق ناپذیرى است. (و إذا قیل لهم اتبعوا ما أنزل اللّه قالوا بل نتبع ما ألفینا علیه ءاباءنا)
۷ - تأثیر آداب و رسوم اقوام در هدایت و یا گمراهى نسلهاى آنان (قالوا بل نتبع ما ألفینا علیه ءاباءنا)
۸ - تقلیدهاى کورکورانه، از دسیسه هاى شیطان براى بازدارى انسانها از پیروى قرآن و احکام دین (لاتتبعوا خطوت الشیطن ... و إذا قیل لهم اتبعوا ما أنزل اللّه قالوا بل نتبع ما ألفینا علیه ءاباءنا) جمله «بل نتبع ...» که گویاى تقلید کورکورانه است - به قرینه آیات قبل - بیانگر مصداقى است براى «خطوات الشیطان». قابل ذکر است که قید «کورکورانه» از جمله «أو لو کان آباؤهم ...» استفاده شده است.
۹ - اصرار مردم عصر بعثت بر شرکورزى و تحریم برخى از حلالها، برخاسته از تقلید آنان از نیاکانشان بود. (کلوا مما فى الأرض ... و إذا قیل لهم اتبعوا ... قالوا بل نتبع ما ألفینا علیه ءاباءنا) از مصادیق مورد نظر براى «ما ألفینا علیه آباءنا» - به قرینه آیه ۱۶۵ و ۱۶۸ - شرکورزى و حرام دانستن برخى از نعمتهاى الهى است.
۱۰ - پیروى از بى خردان و هدایت نیافتگان و تقلید از آنان، امرى ناروا و نکوهیده است. (أو لو کان ءاباؤهم لایعقلون شیئاً و لایهتدون)
۱۱ - تبعیت از قرآن و احکام الهى، امرى عاقلانه است. (اتبعوا ما أنزل اللّه ... أو لو کان ءاباؤهم لایعقلون شیئاً و لایهتدون) بیان ضرورت پیروى از قرآن و احکام الهى و سپس انتقاد از مشرکان و غیر منطقى خواندن روش آنان در پیروى کردن از نیاکانى بى خرد و گمراه، گویاى این است که: تبعیت از قرآن و احکام الهى امرى عاقلانه است.
۱۲ - احکام نازل شده از ناحیه خداوند، هدایت آفرین است. (و إذا قیل لهم اتبعوا ما أنزل اللّه ... أو لو کان ءاباؤهم لایعقلون شیئاً و لایهتدون)
۱۳ - برخورد منطقى و استدلالى قرآن با مخالفان (أو لو کان ءاباؤهم لایعقلون شیئاً و لایهتدون)
۱۴ - ارزش عقل و تبعیت از آن (أو لو کان ءاباؤهم لایعقلون شیئاً)
۱۵ - هماهنگى و همسویى عقل و دین (اتبعوا ما أنزل اللّه ... أو لو کان ءاباؤهم لایعقلون شیئاً)
۱۶ - عقل مایه هدایت پذیرى انسانهاست. (أو لو کان ءاباؤهم لایعقلون شیئاً و لایهتدون)
۱۷ - شرکورزى نشانه بى خردى است. (أو لو کان ءاباؤهم لایعقلون شیئاً)
۱۸ - تقلید و پیروى از هدایت یافتگان و اندیشمندان، ناروا نیست. (أو لو کان ءاباؤهم لایعقلون شیئاً و لایهتدون) جمله «أو لو کان ...» گویاى این است که: مجرد تقلید مورد رد و انکار قرار نگرفته است; بلکه آن تقلیدى مذمت شده که تقلید شونده خود اهل فهم و خرد نبوده و هدایت یافته نیست.
۱۹ - تقلید از نیاکان، شعارى جاهلى و غیرمنطقى است. (قالوا بل نتبع ما ألفینا علیه ءاباءنا أو لو کان ءاباؤهم لایعقلون)
موضوعات مرتبط
- احکام: وحیانیت احکام ۳
- اسلام: دلایل تبعیت از اسلام ۳; وحیانیت اسلام ۳
- اطاعت: اطاعت از شیطان ۸
- تعصب: آثار تعصب ۶; تعصب خویشاوندى ۶; تعصب قومى ۶; تعصب ناپسند ۶
- تعقل: نشانه هاى عدم تعقل ۱۷
- تقلید: آثار تقلید کورکورانه ۸; تقلید از بى عقلان ۱۰; تقلید از عاقلان ۱۸; تقلید از گمراهان ۱۰; تقلید از مهتدین ۱۸; تقلید از نیاکان ۱۹; تقلید پسندیده ۱۸; تقلید ناپسند ۱۰، ۱۹
- حق: زمینه حق ناپذیرى ۶
- دین: آسیب شناسى دین ۵، ۷; اهمیّت تبعیت از دین ۱; تبعیت از دین ۲، ۱۱; عوامل اعراض از دین ۵; موانع تبعیت از دین ۸; هدایتگرى دین ۱۲
- رسوم: آثار رسوم اجتماعى ۷، ۹
- شرک: آثار شرک ۱۷; زمینه شرک ۹
- شعار: شعار جاهلانه ۱۹
- عقل: ارزش عقل ۱۴; اهمیّت تبعیت از عقل ۱۴; نقش عقل ۱۶; هماهنگى عقل و دین ۱۵
- عمل: عمل پسندیده ۱۱; عمل ناپسند ۶، ۱۰
- قرآن: اهمیّت تبعیت از قرآن ۱; تبعیت از قرآن ۲، ۱۱; دلایل تبعیت از قرآن ۳; عوامل اعراض از قرآن ۵; قرآن و مخالفان ۱۳; موانع تبعیت از قرآن ۸; وحیانیت قرآن ۳
- گمراهى: زمینه گمراهى ۷
- مباحات: اصرار بر تحریم مباحات ۹
- محمّد(ص): اعراض از تعالیم محمّد(ص) ۵; دعوت محمّد(ص) ۲
- مخالفان: برخورد منطقى با مخالفان ۱۳; روش برخورد با مخالفان ۱۳
- مشرکان: مشرکان صدر اسلام ۹; مشرکان و دعوت محمّد(ص) ۴
- نیاکان: آثار تبعیت از نیاکان ۹; تبعیت از رسوم نیاکان ۴، ۵
- هدایت: زمینه هدایت ۷; عوامل هدایت ۱۲، ۱۶; موانع هدایت ۸