العاديات ٥
ترجمه
العاديات ٤ | آیه ٥ | العاديات ٦ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«وَسَطْنَ»: به وسط رفتند. به میانه دویدند. «بِهِ»: در آن. یعنی در صبح. برخی حرف باء را برای تعدّیه دانسته و ضمیر (هِ) را به (نَقْعاً) برگشت دادهاند. در این صورت معنی آیه چنین است: آن گرد و غبار فراوان را با خود به میان جمعیّت دشمنان میبرند. بعضی هم باء را حالیّه دانستهاند، و آیه را چنین معنی کردهاند: با همین گرد و غبار فراوان به میان جمع دشمنان تاخت میبرند.
نزول
شأن نزول آیات ۱ تا ۵:
«شیخ طوسى» گویند: سبب نزول این سوره چنین است که پیامبر عده اى را براى سریه اى با دو طائفه از کنانه اعزام داشته بود و یک نفر از نقباء را بنام منذر بن عمرو الانصارى بر آنها امیر قرار داد، چندى گذشت و از اینان خبرى نرسید. خداوند این سوره را نازل فرمود و حال آن قوم را به رسول خویش خبر داد.[۱]
تفسیر
نکات آیه
۱ - سوگند خداوند، به اسبانى که هنگام جهاد، خود را به قلب سپاه دشمن زده، رزمندگان را براى نبرد همه جانبه یارى مى دادند. (فوسطن به جمعًا) «جمع»، به معناى جماعت و گروه است. این کلمه مصدرى است که به صورت اسم به کار مى رود (مصباح). ضمیر «به» به «عَدْو» (دویدن) - که از «عادیات» انتزاع شده است - بازمى گردد.
۲ - آسیب زدن به قلب سپاه دشمن و از کار انداختن مرکزیت آن، رزمى در خور تمجید و سوگند خداوند (فوسطن به جمعًا)
۳ - مجاهدان در غزوه «ذات السلاسل» با اسبان دونده اى که از ضربه سم آنها برق مى جهید، صبحگاهان بر دشمن تاختند و در میان غبار پاى اسبان، خود را به قلب دشمن رساندند. (و العدیت ضبحًا . فالموریت قدحًا . فالمغیرت صبحًا . فأثرن به نقعًا . فوسطن به جمعًا) براساس بعضى از روایات، این آیات به غزوه «ذات السلاسل» نظر دارد.
موضوعات مرتبط
- جنگ: تاکتیک جنگى ۲
- خدا: مدحهاى خدا ۲
- سپاه: هجوم به وسط سپاه ۱، ۲
- سوگند: سوگند به اسب مجاهدان ۱
- غزوه ذات السلاسل: ویژگیهاى اسبان مجاهدان غزوه ذات السلاسل ۳; قصه غزوه ذات السلاسل ۳; وقت هجوم مجاهدان غزوه ذات السلاسل ۳
- قرآن: سوگندهاى قرآن ۱، ۲
- مجاهدان: امداد به مجاهدان ۱
منابع
- ↑ صاحبان روض الجنان و مجمع البیان گویند: علاوه بر موضوع منذر بن عمرو الانصارى بنا به نقل از امام صادق علیهالسلام، رسول خدا صلی الله علیه و آله على را به جنگ ذات السلاسل اعزام نمود بعد از آن که قبل از او عده اى از صحابه مانند ابوبکر و عمر و عمرو بن عاص فرستاده شده بودند و کارى از پیش نبرده بودند. در این جنگ على علیهالسلام متحمل مشقات زیادى گردید و چندى که گذشته بود از لشکریان خبرى نیامد در صورتى که على در این جنگ فاتح شده بود و عده زیادى از دشمن کشته و عده اى دیگر نیز اسیر شده بودند و به شانه هاى اسیران طناب مانند زنجیر بسته بودند. وقتى که این سوره نازل شد، پیامبر از منزل بیرون آمد و با مردم نماز صبح بجاى آورد و این سوره را تلاوت فرمود. صحابه گفتند: این سوره را ما نمى شناختیم، پیامبر فرمود: بلى جبرئیل پیروزى على را به من خبر داد که بر دشمنان فاتح شده است، بعد از چندى على با غنائم زیاد وارد مدینه شد. در تفسیر على بن ابراهیم موضوع این جنگ به طور مفصل ذکر شده و گوید: کسانى که با آنها جنگ و نبرد در میان آمد، اهل وادى الیابس بودند که دوازده هزار نفر بودند و هم سوگند شده بودند که پیامبر و على را به قتل برسانند پس از اعزام ابوبکر و عمر به سوى آنها با چهار هزار نفر و عدم موفقیت آنان در آن جنگ سرانجام پیامبر على را مأمور سرکوبى آنان مینماید و على در این جنگ پیروزمندانه مراجعت مى کند و این سوره نازل میگردد، ابن ابى حاتم در تفسیر خود از ابن عباس نقل کند که رسول خدا صلی الله علیه و آله عده اى را براى جنگ فرستاد یک ماه گذشت و از آنها خبرى نشد سپس این سوره نازل گردید.