الأحزاب ١٣
ترجمه
الأحزاب ١٢ | آیه ١٣ | الأحزاب ١٤ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«یَثْرِبَ»: نام شهر «مدینه» در دوره جاهلیّت بود. «مُقَامَ»: جای اقامت. اقامت. مراد ماندن در دور و بر خندق برای دفاع از خود است. «عَوْرَةٍ»: شکاف و درز دیوار و جز آن. در اینجا مراد «ذَاتُ عَوْرَةٍ»: یعنی صاحب شکاف و محلّ رخنه است که دزدان و امثال ایشان میتوانند از آنجا وارد منزل گردند. «إِنْ»: حرف نفی است.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۹ - ۲۷، سوره احزاب
- بيان آيات مربوط به داستان جن احزاب (خندق )
- حكايت ترس و بهانه تراشى منافقان و بيماردلان بعد از مشاهده لشكر انبوه دشمن و سخنپراكنى هايشان در جهت تضعيف روحيه مؤ منين
- مقصود از اينكه فرمود: ((لقد كان لكم فىرسول الله اسوة حسنة ...))
- وصف حال مؤ منين بعد از ديدن لشكريان احزاب : افزون گشتن ايمان ، وفا و استوارىبر عهده و...
- بيان وصف مؤ منينى كه به عهد خود وفا كردند
- اشاره به اينكه بسا مى شود گناه مقدمه سعادت و آمرزش مى شود
- بحث روايتى
- يكى از معجزات پيامبر اكرم (ص ) در واقعه حفر خندق
- يكى ديگر از دلائل نبوت حضرت خاتم (ص ) در واقعه خندق
- روياروئى لشكر اسلام و كفر در جنگ خندق
- آغاز درگيرى و به ميدان آمدن عمرو بن عبدود و مقابله اميرالمؤ منين (عليه السلام ) با او
- پيروزى اميرالمؤ منين بر عمرو بن عبدود و بيان ارزش آن از زبان مبارك پيامبر(ص )
- نيرنگى كه يكى از مؤ منان بعد از اجازه گرفتن از پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) براى ايجاد تفرقه بين دشمنان به كار برد
- خذيفه بن اليمان از جنگ خندق سخن مى گويد
- خاتمه جنگ احزاب و روانه شدن سپاه اسلام به سوى بنى قريظه و محاصره آنان و...
- سرانجام يهوديان بنى قريظه و حكميت سعد بن معاذ درباره آنها
- سرانجام حق ستيزى كعب بن اسيد يهودى و شاءن نزول (و انزل الذين ظاهروهم ...)
نکات آیه
۱ - عده اى از منافقان، مسلمانان شرکت کننده در غزوه احزاب را، به ترک جهاد وسوسه مى کردند. (و إذ قالت طائفة منهم یأهل یثرب لامقام لکم فارجعوا)
۲ - منافقان براى ماندن مسلمانان به همراه پیامبر(ص) در غزوه احزاب - باتوجه به هجوم دشمن - وجهى منطقى قائل نبودند و آنان را به ترک غزوه، دعوت مى کردند. (قالت طائفة منهم یأهل یثرب لامقام لکم فارجعوا)
۳ - منافقان مدینه، به مسلمانان وانمود کردند که شکست شان در غزوه احزاب حتمى است. (و إذ قالت طائفة منهم یأهل یثرب لامقام لکم فارجعوا)
۴ - منافقان، به نفع جبهه احزاب متّحد، براى درهم شکستن جبهه مسلمانان، فعالیت تبلیغاتى داشتند. (و إذ قالت طائفة منهم یأهل یثرب لامقام لکم فارجعوا)
۵ - منافقان، در غزوه احزاب، براى وادار کردن مؤمنان به ترک اسلام و روى آوردن به کفر، تلاش مى کردند. (یأهل یثرب لامقام لکم فارجعوا) برداشت بالا، بر این احتمال است که مراد از «لامقام لکم» ماندن در دین رسول اللّه و مراد از «فارجعوا» دعوت به رجوع به کفر باشد.
۶ - یثرب، نام پیشین مدینه پیامبر است. (یأهل یثرب)
۷ - منافقان، به نام سابق مدینه، علاقه مند بودند و از نامگذارى آن شهر به «مدینة النبى» ناخرسند بودند. (یأهل یثرب) با توجه به این که نام مدینه، در آیه صدو بیست از سوره توبه و آیه شصت از سوره احزاب آمده و در این جا، از قول منافقان، آن شهر به نام سابق اش خوانده شده، نکته بالا به دست مى آید.
۸ - برخى از منافقان و بیماردلان مدینه، از پیامبر(ص) براى ترک جهاد در غزوه احزاب، به بهانه ناامن بودن خانه و کاشانه شان، مصرّانه اجازه مى خواستند. (و یستئذن فریق منهم النبىّ یقولون إنّ بیوتنا عورة) مراد از «عورة» در آیه، مستحکم نبودن خانه و قابل ورود بودن آن براى هر کس است که بخواهد وارد شود(مفردات راغب).
۹ - پیامبراکرم(ص) فرمانده و تصمیم گیر اصلى در غزوه احزاب بود. (و یستئذن فریق منهم النبىّ)
۱۰ - در سپاه مسلمانان، به هنگام غزوه احزاب، نظمى استوار، حاکم بود. به گونه اى که منافقان نیز خود را ملزم به رعایت آن مى دانستند. (و یستئذن فریق منهم النبىّ)
۱۱ - مستحکم نبودن خانه و کاشانه، بهانه منافقان و افراد بیماردل براى گریز از جهاد در غزوه احزاب بود. (و یستئذن فریق منهم النبىّ یقولون إنّ بیوتنا عورة و ما هى بعورة إن یریدون إلاّ فرارًا)
۱۲ - خانه و کاشانه مجاهدان شرکت کننده در غزوه احزاب، خلل ناپذیر و داراى استحکام بود. (یقولون إنّ بیوتنا عورة و ما هى بعورة)
۱۳ - خانه و زندگى، از جمله نگرانى انسان است و وابستگى به آنها، باعث تزلزل در جهاد مى شود. (یقولون إنّ بیوتنا عورة و ما هى بعورة)
۱۴ - زندگى و امنیت فکرى، امرى حیاتى براى انسان ها است. (و یستئذن ... یقولون إنّ بیوتنا عورة) از این که منافقان، خانه و کاشانه خود را بهانه مى گیرند تا به وسیله آن، جهاد را ترک کنند، نشان مى دهد که زندگى و داشتن امنیت خاطر درباره آن، امرى حیاتى است.
۱۵ - فرار از جبهه جهاد، امرى مذموم و ناپسند است. (یقولون إنّ بیوتنا عورة و ما هى بعورة إن یریدون إلاّ فرارًا)
۱۶ - ترس و واهمه، باعث مى شود که از انسان در صورت محذور داشتن، رفتارى غیر صادقانه سرزند. (یأهل یثرب لامقام لکم فارجعوا و یستئذن فریق منهم ... یقولون إنّ بیوتنا عورة و ما هى بعورة إن یریدون إلاّ فرارًا) از بهانه گیرى منافقان براى فرار از جهاد، به دست مى آید که آنان، از طرفى مى ترسیدند و از طرفى نمى توانستند معرکه جنگ را ترک کنند. نفسِ بهانه گیرى به جاى موضع گیرى صریح، رفتارى غیر صادقانه از روى ترس است.
۱۷ - منافقان مدینه، فاقد شخصیت لازم براى موضع گیرى صریح و شفاف بودند. (قالت طائفة ... و یستئذن فریق منهم ... یقولون إنّ بیوتنا عورة و ما هى بعورة إن یریدون إلاّ فرارًا) از این که منافقان، به جاى موضع صریح درباره عدم شرکت در جهاد، خانه و کاشانه را بهانه مى گیرند تا از جهاد بگریزند، مى فهمیم که آنان از شخصیت توان مندى برخوردار نبودند.
۱۸ - وحى، نیات منافقان را در رخصت خواهى شان از پیامبر(ص) آشکار کرد. (و إذ قالت طائفة منهم یأهل یثرب لامقام لکم ... و یستئذن ... إن یریدون إلاّ فرارًا)
۱۹ - منافقان، پیشگامان تزلزل و اضطراب و فرار از غزوه احزاب بودند. (هنالک ابتلى ... و زلزلوا زلزالاً ... و إذ یقول المنفقون ...إنّ بیوتنا عورة ... إن یریدون إلاّ فرارًا)
روایات و احادیث
۲۰ - «عن عبداللّه الحلبى عنه(ع): إنّهم قالوا «إنّ بیوتنا عورة...» فأکذبهم اللّه قال: «و ما هى بعورة...» و هى رفیعة السمک حصینة;[۱] از عبداللّه حلبى، از امام(ع) نقل شده که منافقان گفتند: خانه هاى ما بى حفاظ است. خداوند آنان را تکذیب کرد و فرمود: «و ما هى بعورة...» و آن خانه ها، داراى دیوارهاى بلند و محکم بود.»
موضوعات مرتبط
- ارتداد: دعوت به ارتداد ۵
- امنیت: اهمیت امنیت ۱۴
- ترس: آثار ترس ۱۶
- جهاد: آسیب شناسى جهاد ۱۳; اجازه ترک جهاد ۸، ۱۸; عوامل سستى در جهاد ۱۳; فرار از جهاد ۱۱; ناپسندى فرار از جهاد ۱۵
- رفتار: پایه هاى رفتار ۱۶
- علایق: آثار علاقه به خانه ۱۳
- عمل: عمل ناپسند ۱۵; عوامل عمل ناپسند ۱۶
- غزوه احزاب: اضطراب منافقان مدینه در غزوه احزاب ۱۹; امنیت خانه مجاهدان غزوه احزاب ۱۲; بیماردلان مدینه در غزوه احزاب ۸، ۱۱; تلاش منافقان مدینه در غزوه احزاب ۵; شکست در غزوه احزاب ۳; فرمانده غزوه احزاب ۹; قصه غزوه احزاب ۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۸، ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۹; مسلمانان مدینه در غزوه احزاب ۱، ۲; منافقان مدینه در غزوه احزاب ۱، ۴، ۸، ۱۱، ۲۰; نظم سپاه مسلمانان مدینه در غزوه احزاب ۱۰
- محمد(ص): فرماندهى محمد(ص) ۹
- مدینه: بهانه جویی بیماردلان مدینه ۸، ۱۱; تاریخ مدینه ۶; نام پیشین مدینه ۶
- مسلمانان مدینه: تشویق مسلمانان مدینه به ترک جهاد ۱، ۲
- منافقان: اجازه خواهى منافقان ۱۸; افشاى منافقان ۱۸
- منافقان مدینه: بهانه جویى منافقان مدینه ۸، ۱۱، ۲۰; بى شخصیتى منافقان مدینه ۱۷; بینش منافقان مدینه ۳; تلاش منافقان مدینه علیه مسلمانان ۴; خانه هاى منافقان مدینه ۲۰; منافقان مدینه و غزوه احزاب ۲، ۳; منافقان مدینه و نامگذارى مدینه ۷; نقش منافقان مدینه ۳; نیت منافقان مدینه ۱۸
- ناامنى: بهانه ناامنى ۱۱
- وحى: نقش وحى ۱۸
- یثرب :۶
منابع
- ↑ تفسیر عیاشى، ج ۲، ص ۱۰۳، ح ۹۸; نورالثقلین، ج ۴، ص ۲۴۳، ح ۳۶.