الدخان ٢٣
ترجمه
| الدخان ٢٢ | آیه ٢٣ | الدخان ٢٤ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَسْرِ بِعِبَادِی»: بندگانم را در شب کوچ حرکت بده. (نگا: هود / ، حجر / ، طه / ، شعراء / ). «لَیْلاً»: ذکر این واژه برای تأکید است. «مُتَّبَعُونَ»: تعقیب‌شوندگان.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
تفسیر نور (محسن قرائتی)
فَأَسْرِ بِعِبادِي لَيْلًا إِنَّكُمْ مُتَّبَعُونَ «23»
پس (به او گفتيم:) بندگان مرا شبانه كوچ بده، زيرا كه شما تحت تعقيب (فرعونيان) هستيد.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
فَأَسْرِ بِعِبادِي لَيْلاً إِنَّكُمْ مُتَّبَعُونَ «23»
حق تعالى دعاى حضرت موسى عليه السّلام را اجابت و خطاب فرمود:
فَأَسْرِ بِعِبادِي لَيْلًا: پس سير ده بندگان مرا در شب، يعنى بنى اسرائيل را كه تابع تو هستند در شب و از اين شهر بيرون ببر. إِنَّكُمْ مُتَّبَعُونَ: بدرستى كه شما از پى درآمدگانيد، يعنى چون فرعون خبردار شود در عقب شما روان گردد، وقتى به دريا رسيدى عصا به دريا زن دريا شكافته و راهها در آن پيدا شود، تو و بنى اسرائيل از دريا بگذريد و به آن طرف رويد.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
فَدَعا رَبَّهُ أَنَّ هؤُلاءِ قَوْمٌ مُجْرِمُونَ «22» فَأَسْرِ بِعِبادِي لَيْلاً إِنَّكُمْ مُتَّبَعُونَ «23» وَ اتْرُكِ الْبَحْرَ رَهْواً إِنَّهُمْ جُنْدٌ مُغْرَقُونَ «24» كَمْ تَرَكُوا مِنْ جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ «25» وَ زُرُوعٍ وَ مَقامٍ كَرِيمٍ «26»
وَ نَعْمَةٍ كانُوا فِيها فاكِهِينَ «27» كَذلِكَ وَ أَوْرَثْناها قَوْماً آخَرِينَ «28» فَما بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ وَ ما كانُوا مُنْظَرِينَ «29»
ترجمه
پس خواند پروردگارش را كه اينها گروهى گناهكارانند
پس ببر بندگان مرا در شب همانا شما متابعت شدگانيد
و واگذار دريا را آرميده بجاى خود همانا آنها لشگرى غرق كرده شدگانند
چه بسيار واگذاشتند از باغها و چشمه‌ها
و كشتها و جاى خوب
و وسعتى كه بودند در آن شادمانان امر از اين قرار است
و بميراث داديم آنها را بگروهى ديگر
پس نگريست بر آنها آسمان و زمين و نبودند مهلت داده‌شدگان.
تفسير
حضرت موسى (ع) بعد از يأس از ايمان فرعونيان از خداوند مسئلت نمود كه آنها را بجزاى كفرشان برساند چون از لفظ دعا اين معنى استفاده ميشود كه صرف شكايت از قوم نبوده و جواب رسيد كه بنى اسرائيل را شبانه از مصر با خود بيرون ببر بتفصيلى كه در سوره بقره گذشت و بدانكه آنها در تعقيب شما خواهند آمد و چون دريا بامر خدا براى شما شكافته شد و شما از زمين آن عبور نموديد و بهمان حال باقى ماند مشوّش مشو كه آنها ميآيند و بشما ميرسند بگذار بهمان حال آرامش و سكون آب در دو طرف راه باقى باشد وقتى تمام آنها آمدند و در راهى كه براى تو در دريا باز شده قرار گرفتند آب دو طرف بهم متّصل
جلد 4 صفحه 625
ميشود و تمام آنها غرق خواهند شد و خداوند از حال آنها بعد از غرق خبر داده كه چه بسيار باقى گذاردند بعد از رفتن از مصر و نابود شد نشان از باغهاى خرّم و چشمه‌هاى جارى و كشتهاى پرفائده و عمارات رفيعه و مناظر حسنه و منازل مزيّنه مرتّبه و وسعت و نعمت و رفاهيتى كه در آن مشغول بعيش و نوش و تنزّه و تفرّج و تفريح و تفكّه با زنان بودند چون قمّى ره فاكهين را بمفاكهين با زنان تفسير فرموده كه بمعناى صحبت خوش و شوخى است و بعد از اين خداوند اشاره فرموده به كلمه كذالك بآنكه تا بوده چنين بوده و بعدا هم امر از اين قرار است و ما تمام آنها را بدون زحمت مانند ارث پدر نصيب بنى اسرائيل نموديم چون آنها بعد از غرق فرعون و اتباعش بمصر آمدند و تمام املاك و اموال قبطيان را متصرّف شدند با آنكه دشمنان آنها بودند و هيچ آسمان و زمينى هم بهم نخورد چون گفته‌اند فما بكت عليهم السّماء و الارض كنايه از اين معنى است و بعضى گفته‌اند مراد آنست كه از اهل آسمان و زمين كسى بر آنها گريه نكرد و مقصود بيان سوء عاقبت آنها است و بنابر اين كلام بمعناى حقيقى خود باقى است نهايت آنكه كلمه اهل كه مضاف به السّماء بوده حذف شده و در هر حال خداوند بآنها مهلت نداد و بزودى از آن قوم ستمگر انتقام كشيد و در چند روايت معتبر از ائمه اطهار تصريح شده كه آسمان و زمين بر احدى گريه نكرده مگر بر حضرت يحيى بن زكريّا (ع) و حضرت سيد الشهداء عليه السّلام و در بعضى گريه چهل روز ذكر شده و در شفاء الصّدور اين معنى بأدلّه عقليّه و نقليّه كثيره مفصّله نسبت بمظلوم كربلا عليه آلاف التحيّة و الثّناء اثبات شده كه حقّا ديدنى است و بايد مراجعه شود و كلمه رهوا ظاهرا حال است از بحر يعنى ساكن و آرام بحال خود يا شكافته و مفتوح و گشاده و آماده براى عبور.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
فَأَسرِ بِعِبادِي لَيلاً إِنَّكُم مُتَّبَعُونَ «23»
امر شد بموسي که شبانه بني اسرائيل را بردار و از شهر خارج شو فرعون و لشگريانش در تعقيب شما ميآيند.
جلد 16 - صفحه 85
فَأَسرِ اسراء سير در شب است، چنانچه در موضوع معراج حضرت رسالت ميفرمايد: سُبحان‌َ الَّذِي أَسري بِعَبدِه‌ِ لَيلًا مِن‌َ المَسجِدِ الحَرام‌ِ إِلَي المَسجِدِ الأَقصَي اسراء آيه 1. و اسراء سير دادن است که بموسي خطاب شد که بني اسرائيل را سير دهد.
بِعِبادِي همان كساني که ايمان بموسي آورده بودند برداشت و شبانه خارج شدند.
إِنَّكُم مُتَّبَعُونَ يعني شما را متابعت ميكنند يعني در تعقيب شما ميآيند فرعون و لشگريانش که شما را دستگير كنند و بكشند چنانچه شرح آن در سوره شعراء مفصلا گذشت از آيه 52: وَ أَوحَينا إِلي مُوسي أَن أَسرِ بِعِبادِي إِنَّكُم مُتَّبَعُونَ الي آيه 67: ثُم‌َّ أَغرَقنَا الآخَرِين‌َ 16 آيه مراجعه كنيد.
و خلاصه آن اينكه بعد از قضيّه سحره و بلعيدن عصاي موسي سحر آنها را بسياري از بني اسرائيل و سحره و جمعي از قبطيان ايمان آوردند بموسي فرعون ترسيد که هر روز موسي يك معجزه محير العقول اقامه كند و جمعي باو ايمان بياورند و دستگاه فرعون متزلزل ميشود خواست بفوريّت موسي را دستگير كند.
باو را فرستاد در مدائني که تحت رياست و قدرت او بود قشوني جمع آوري كرد و در تعقيب موسي و اصحابش حركت كردند، اصحاب موسي رسيدند برود نيل ديگر راه فرار نداشتند و لشگر فرعون رسيدند، اصحاب موسي گفتند:
ما الان دستگير مي‌شويم، حضرت موسي مأمور شد عصا را بدريا زد دوازده جاده پيدا شد، چون اصحاب موسي از دريا خارج شدند لشگر فرعون لب دريا رسيدند که طرفين يكديگر را ميديدند، و چون فرعون و لشگريانش وارد اينکه دوازده جاده شدند تماما يك مرتبه آب غلطيد و تمام غرق شدند لذا ميفرمايد:
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 23)- خداوند نیز دعای موسی را اجابت کرد، و به عنوان مقدمه نزول عذاب بر فرعونیان و نجات بنی اسرائیل به او دستور داده شد: «بندگان مرا شبانه حرکت ده که شما (از طرف فرعون و لشکریانش) تعقیب می‌شوید»! (فَأَسْرِ بِعِبادِی لَیْلًا إِنَّکُمْ مُتَّبَعُونَ).
اما نگران نباش، لازم است آنها شما را تعقیب کنند تا به سرنوشتی که در انتظار آنهاست گرفتار آیند.
نکات آیه
۱- اجابت دعاى موسى(ع)، از سوى خداوند در مورد مجازات فرعونیان (فدعا ربّه ... فأسر بعبادى لیلاً)
۲- موسى(ع)، مأمور خارج ساختن شبانه و مخفیانه بنى اسرائیل از مصر (فأسر بعبادى لیلاً) «إسراء» (مصدر «أسر») به معناى رفتن در شب است و «لیلاً» تأکید آن مى باشد.
۳- رعایت جوانب امنیتى و حفاظتى در گریز بنى اسرائیل از نظام فرعونى (فأسر ... لیلاً)
۴- لزوم توجه مؤمنان به ابعاد حفاظتى در مبارزه خویش علیه کفر (فأسر ... لیلاً)
۵- بنى اسرائیلِ گرفتار در چنگال فرعونیان، مورد عنایت و عطوفت پروردگار (فأسر بعبادى) به کار رفتن تعبیر «عبادى» در حق بنى اسرائیل، بیانگر مطلب یادشده است.
۶- عوامل و اسباب طبیعى، مورد توجه، در تدبیر و برنامه هاى الهى (فأسر بعبادى لیلاً) خداوند در هر شرایطى، قادر به عملى ساختن برنامه هایش مى باشد. با این حال در رهاسازى بنى اسرائیل از چنگال فرعونیان، نقش عوامل طبیعى (لیلاً) را نادیده نگرفته است.
۷- ممانعت فرعونیان، از مهاجرت بنى اسرائیل و خروج آنان از سرزمین مصر (فأسر ... إنّکم متّبعون)
۸- هشدار خداوند به موسى(ع)، در غافل نبودن از تعقیب فرعونیان نسبت به بنى اسرائیل (فأسر ... إنّکم متّبعون)
۹- گریز علنى بنى اسرائیل از قلمرو فرعونیان، امرى غیرقابل تحمل براى نظام فرعونى (إنّکم متّبعون)
۱۰- مهاجرت علنى بنى اسرائیل از سرزمین مصر، امرى غیرممکن براى آنان (فأسر بعبادى لیلاً إنّکم متّبعون)
۱۱- هجرت از سرزمین کفر، پس از ناامیدى از هدایت کافران و ناتوانى از ایفاى وظایف، امرى ضرورى و بایسته (و إن لم تؤمنوا لى فاعتزلون ... فأسر بعبادى) تکلیف هجرت، پس از شکوه موسى(ع) از فراگیرى جرم و نفوذناپذیرى فرعونیان در برابر حق و ادامه تعرض هاى آنان نسبت به بنى اسرائیل، مى تواند بیانگر مطلب یاد شده باشد.
موضوعات مرتبط
- امنیت: اهمیت رعایت مسائل امنیتى ۴
- بنى اسرائیل: اهمیت امنیت بنى اسرائیل ۳; تاریخ بنى اسرائیل ۲، ۷، ۹، ۱۰; تعقیب بنى اسرائیل ۸; فضایل بنى اسرائیل ۵; ممانعت از هجرت بنى اسرائیل ۷; هجرت بنى اسرائیل ۳; هجرت شبانه بنى اسرائیل ۲; هجرت علنى بنى اسرائیل ۹، ۱۰
- خدا: تدبیر خدا ۶; هشدارهاى خدا ۸
- عوامل طبیعى: نقش عوامل طبیعى ۶
- فرعونیان: فرار از فرعونیان ۳; فرعونیان و بنى اسرائیل ۷، ۸، ۹; کیفر فرعونیان ۱
- کفر: روش مبارزه با کفر ۴
- لطف خدا: مشمولان لطف خدا ۵
- مؤمنان: مسؤولیت مؤمنان ۴
- موسى(ع): اجابت دعاى موسى(ع) ۱; رسالت موسى(ع) ۲; قصه موسى(ع) ۲; هشدار به موسى(ع) ۸
- نظام علیت :۶
- هجرت: اهمیت هجرت از دارالکفر ۱۱; هجرت از مصرباستان ۲، ۱۰
- یأس: یأس از هدایت کافران ۱۱
