النمل ٤٥
ترجمه
| النمل ٤٤ | آیه ٤٥ | النمل ٤٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَخَاهُمْ ...»: مراد برادر نسبی و قومی است؛ نه دینی و مکتبی (نگا: اعراف / و و ). «فَریقَانِ»: دو دسته. دو گروه. مراد کافران و مؤمنان است (نگا: اعراف / و ). «یَخْتَصِمُونَ» نزاع و کشمکش می‌کنند. ذکر فعل به صورت جمع با توجّه به افراد و اشخاص دو گروه است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
نکات آیه
۱ - صالح(ع)، رسول و فرستاده خدا به سوى قوم ثمود (و لقد أرسلنا إلى ثمود ... صلحًا)
۲ - رسالت پیامبر اسلام، تداوم خط رسولان پیشین (و إنّک لتلقّى القرءان من لدن حکیم علیم ... و لقد أرسلنا إلى ثمود أخاهم صلحًا) با توجه به ارتباط بخش هاى این سوره با یکدیگر، استفاده مى شود که یادکرد رسالت پیامبران گذشته، در مقام افاده این معنا است که رسالت پیامبراسلام(ص) امرى شگفت و بى سابقه نیست; بلکه حرکتى در تداوم خط رسولان قبلى است.
۳ - رابطه خویشاوندى صالح پیامبر با قوم ثمود (و لقد أرسلنا إلى ثمود أخاهم صلحًا) قید «أخاهم» هر چند کنایه از رحمت و عطوفت است; لکن با توجه به این که این تعبیر در مورد برخى از پیامبران به کار نرفته است - با این که همه پیامبران نسبت به قومشان رحمت و عطوفت داشته اند - مى توان گفت واژه یاد شده اشاره به پیوند خویشاوندى نیز دارد.
۴ - موضع صالح(ع) در میان جامعه خود، موضعى برادرانه و خیرخواهانه (و لقد أرسلنا إلى ثمود أخاهم صلحًا) واژه «أخاهم» چه دلالت بر خویشاوندى داشته باشد یا نداشته باشد، در هر صورت عطوفت و رحمت صالح پیامبر را نسبت به قومش مى رساند.
۵ - دعوت به پرستش خداى یگانه، مهم ترین و نخستین پیام صالح براى ثمودیان (و لقد أرسلنا إلى ثمود ... أن اعبدوا اللّه) اهمیت پیام و نخستین بودن آن از این جهت استفاده مى شود که آیه شریفه دعوت به خداپرستى را در رأس همه پیام ها و قبل از هر پیام دیگر آورده است.
۶ - رهیابى مردم به پرستش خداى یگانه، محورى ترین هدف رسالت پیامبران (و لقد أرسلنا ... أن اعبدوا اللّه) بدیهى است آنچه در رأس دعوت ها قرار گیرد، در واقع اساس و محور برنامه هاى بعدى به حساب آمده و راه را براى حرکت هاى جدید خواهد گشود.
۷ - دو دستگى قوم ثمود در مواجهه با پیام توحیدى صالح(ع) (فإذا هم فریقان)
۸ - دودستگى ثمودیان در برابر دعوت صالح(ع)، همراه با خصومت مستمر میان آنان بود. (فإذا هم فریقان یختصمون) فعل مضارع «یختصمون» افاده استمرار مى کند.
روایات و احادیث
۹ - «عن أبى جعفر(ع) فى قوله: «...فإذا هم فریقان یختصمون» یقول: مصدّق و مکذّب...;[۱] از امام باقر(ع) درباره سخن خدا «...فإذا هم فریقان یختصمون» روایت شده که آن دو گروه یکى تصدیق کننده رسالت صالح بود و دیگرى تکذیب کننده آن».
موضوعات مرتبط
- انبیا: مهمترین رسالت انبیا ۶
- توحید: دعوت به توحید عبادى ۵، ۶
- رسولان خدا :۱
- صالح(ع): برادرى صالح(ع) ۴; خویشاوندان صالح(ع) ۳; خیرخواهى صالح(ع)۴; روش برخورد صالح(ع) ۴; مهمترین رسالت صالح(ع) ۵; نبوت صالح(ع) ۱
- قوم ثمود: اختلاف قوم ثمود ۷، ۸; انبیاى قوم ثمود ۱; تاریخ قوم ثمود ۷، ۸; خویشاوندى قوم ثمود با صالح(ع) ۳; دشمنى قوم ثمود ۸; دعوت از قوم ثمود ۵; کافران قوم ثمود ۹; مؤمنان قوم ثمود ۹
- محمد(ص): رسالت محمد(ص) ۲
- نبوت: استمرار نبوت ۲
منابع
- ↑ تفسیر قمى، ج ۲، ص ۱۳۲; نورالثقلین، ج ۴، ص ۹۳، ح ۸۵.
