المؤمنون ٩٦
ترجمه
| المؤمنون ٩٥ | آیه ٩٦ | المؤمنون ٩٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«إِدْفَعْ»: بازگردان. پاسخ بده. «بِالَّتِی»: به خصلتی که. به حسنه‌ای که.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ... (۰) وَ لاَ تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَ لاَ... (۳)
وَ إِمَّا يَنْزَغَنَّکَ مِنَ... (۱) وَ مَا يُلَقَّاهَا إِلاَّ الَّذِينَ... (۰)
تفسیر
- آيات ۷۸ - ۹۸، سوره مؤ منون
- يادآورى نعمت شنوايى و بينايى (مشترك بين انسان و حيوان ) و خردمندى (متخصص به انسان )
- استبعاد و سپس انكار بعث و معاد از جانب كافران
- ردّ سخنان كافران با اثبات امكان بعث و قيامت با بيان مالكيت حقيقه خداوند.
- بيان اينكه مالكيت اعم از ربوبيت است .
- اشاره به اختلاف عقائد بت پرستان درباره الله ، ارباب و آلهه .
- معناى آيه (قل من رب السموات السبع ...)
- معناى ((ملكوت )) و اين كه ملكوت هر چيزى به دست خدا است و اثبات امكان بعث و معاد ازاين طريق .
- منضور از اينكه فرمود: ((و هو يخبر و لا يجار عليه )).
- مراد از ((اتخاذ ولد)) كه به خداوند نسبت داده مى شد و در نفى آن فرموده است : ((مااتّخذ اللّه من ولد)).
- تقرير يك حجت بر نفى تعدد آلهه ، در جمله : ((اذا لذهب كلّ اله بما خلق ))
- بيان حجت ديگرى بر نفى تعدد آلهه كه جمله ((ولعلا بعضهم على بعض )) متضمن آن است .
- اشاره به تفاسير ديگر در معناى آيه شريفه
- معناى ((همزات الشياطين ))
نکات آیه
۱ - پیامبر(ص)، مأمور به کارگیرى بهترین و اخلاقى ترین روش ها، در قبال بدى هاى مشرکان (ادفع بالتى هى أحسن السیّئة) «التى» کنایه از شیوه و روش است. کلمه «السیّئة» مفعول مؤخر براى «ادفع» مى باشد; یعنى، بدى را به بهترین شیوه دفع کن.
۲ - پیامبر(ص)، تحت تعلیم خداوند در کیفیت رفتار با مردم (ادفع بالتى هى أحسن السیّئة)
۳ - لزوم به کارگیرى بهترین شیوه هاى رفتارى، حتى در برابر دشمنان دین (ادفع بالتى هى أحسن السیّئة)
۴ - صبر در برابر بدرفتارى هاى مشرکان و وانهادن کیفر آنان به خدا، توصیه اى الهى به پیامبر(ص) در مقطع پیش از هجرت (ادفع بالتى هى أحسن السیّئة نحن أعلم بما یصفون) برداشت فوق، با توجه به مکّى بودن سوره مؤمنون است.
۵ - نسبت هاى نارواى مشرکان، به خدا و پیامبر(ص) (نحن أعلم بما یصفون) مراد از «ما یصفون» - به قرینه «سیئه» - چیزهاى ناروایى است که مشرکان به خدا (از قبیل فرزند و همتا داشتن) و به پیامبر (از قبیل جنون) نسبت مى دادند.
۶ - خدا، از هر کسى به اعمال آدمیان آگاه تر است. (نحن أعلم بما یصفون)
۷ - «عن أبى عبداللّه(ع) قال: بعث أمیرالمؤمنین(ع) إلى بشر بن عطارد التمیمى فى کلام بلغه فمرّ به رسول أمیرالمؤمنین(ع) فى بنى أسد و أخذه فقام إلیه نعیم بن دجاجة الأسدى فأفلته فبعث إلیه أمیرالمؤمنین(ع) فأتوه به و أمر به أن یضرب فقال له نعیم: أما واللّه إنّ المقام معک لذلّ و إنّ فراقک لکفر قال: فلمّا سمع ذلک منه قال له: یا نعیم قد عفونا عنک إنّ اللّه - عزّوجلّ - یقول: «ادفع بالتى هى أحسن السیّئة»...; از امام صادق(ع) روایت شده است که امیرالمؤمنین(ع) به علت سخنى که بشربن عطارد تمیمى گفته بود [شخصى را] سراغ او فرستاد. فرستاده امام او را در بنى اسد یافت و بازداشت کرد. نعیم بن دجاجه اسدى برخاست و او را آزاد نمود. امیرالمؤمنین(ع) سراغ نعیم فرستاد و او را آوردند و دستور داد او را بزنند. نعیم گفت: به خدا ماندن با تو ذلت است و جدا شدن از تو کفر . راوى گوید: امام(ع) که این را از او شنید، فرمود: اى نعیم! تو را بخشیدم; زیرا خداى - عزّوجلّ - مى فرماید: «ادفع بالتى هى أحسن السیّئة»...». ۱- کافى، ج ۷، ص ۲۶۸، ح ۴۰; نورالثقلین، ج ۳، ص ۵۵۱، ح ۱۱۱.
۸ - «عن أبى عبداللّه(ع)... قال الحسنة التقیة و السیّئة الإذاعة. و قوله عزّوجلّ «ادفع بالتى هى أحسن السیئّة» قال: التى هى أحسن التقیة...; از امام صادق(ع) روایت شده است که فرمود: «حسنه» تقیه است و «سیئه» شایع کردن [اسرار] است. [در باره ]قول خداى - عزّوجلّ - نیز «ادفع بالتى هى أحسن السیئّة» فرمود: آنکه احسن است، همان تقیه مى باشد ...». ۱- کافى، ج ۲، ص ۲۱۸، ح ۶; بحارالأنوار، ج ۷۲، ص ۴۲۸، ح ۸۶.
موضوعات مرتبط
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۴
- اسماء و صفات: اعلم ۶
- افشاگرى: سرزنش افشاگرى ۸
- تقیه: اهمیت تقیه ۸
- حسنه: مراد از حسنه ۸
- خدا: تعالیم خدا ۲; توصیه هاى خدا ۴; علم خدا ۶; کیفرهاى خدا ۴
- خطاکاران: عفو از خطاکاران ۷
- دین: روش برخورد با دشمنان دین ۳
- روش شناسى : اهمیت روش شناسى ۳
- سیئه: مراد از سیئه ۸
- محمد(ص): توصیه به محمد(ص) ۴; خوش اخلاقى محمد(ص) ۱; روش برخورد محمد(ص) ۲; صبر محمد(ص) ۴; مسؤولیت محمد(ص) ۱; معلم محمد(ص) ۲; مفتریان بر محمد(ص) ۵
- مشرکان: افتراهاى مشرکان ۵; روش برخورد با مشرکان ۱; روش برخورد مشرکان ۴; کیفر مشرکان ۴
- مفتریان بر خدا ۵:
