الليل ١٧
ترجمه
| الليل ١٦ | آیه ١٧ | الليل ١٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الأتْقَی»: پرهیزگارترین.
تفسیر
- آيات ۱ - ۲۱، سوره ليل
- مراد از اينكه درباره مؤ من انفاق كننده متقّى فرمود: ((فسنيسّره لليسرى ))
- درباره بخل ورزنده مكذّب فرمود: ((فسينسّره للعسرى ))
- هدايت خلق از قضاهاى الهى است كه بر خود واجب كرده (انّ علينا للهدى ) و با هادى بودنانبياء (عليهم السّلام ) منافات ندارد
- فرق بين هدايت به معناى ارائه طريق و هدايت به معناىايصال به هدف
- بيان اينكه تكذيب كننده دعوت حقّ و روى گرداننده از آن ((اشقى )) است ،
- و اينكه مفاد آيه ((لا يصليها الا الاءشقى ...)) اينست كه فقط كافر اشقى خالد در جهنم است
- متّقى ترين افراد كسى است كه در راه رضاى خدا ازمال حود انفاق مى كند
- (رواياتى درباره نزول آيات : ((فاءما من اعطى و اتّقى ...)) در شاءن ((ابودحداح ))و روايتى درباره اينكه هدايت كننده خدا است )
- كلام فخر رازى در شاءن نزول سوره ليل و نقد و برسى آن
نکات آیه
۱ - کسانى که از همه باتقواتر و داراى مراقبت بیشتراند، از آتش دوزخ دور گردانده خواهند شد. (و سیجنّبها الأتقى) «جَنَبْتُ»; یعنى، دور ساختم (مفردات) و باب تفعیل آن، براى مبالغه است. بنابراین «یُجنّب»; یعنى، به طور کامل دور نگه داشته مى شود.
۲ - امدادهاى ویژه الهى، مایه دور ماندن اهل تقوا از آتش دوزخ است. (و سیجنّبها) فعل «یُجنّب» گرچه مجهول است، ولى به قرینه «إلاّ ابتغاء وجه ربّه» در آیات بعد، این موهبت را خداوند در اختیار آنان مى گذارد.
۳ - وعده رهایى تقواپیشگان از آتش دوزخ، حتمى و تخلّف ناپذیر است. (سیجنّبها الأتقى) حرف «سین» براى تأکید بر وعده است.
۴ - مراقبت خویش از تکذیب هدایت هاى الهى و انذارهاى او و مصون داشتن خود از پیامدهاى آن، از ویژگى هاى با تقواترین انسان ها است. (الذى کذّب و تولّى . و سیجنّبها الأتقى) وصف «الأتقى» - به قرینه آیه قبل - ناظر به پرهیز از تکذیب و تولّى است; بنابراین تمام مؤمنان را شامل است. گفتنى است که محافظت خود از تکذیب و تولّى، (مراقبت هاى دینى) در مقایسه با پرهیز از خسارت هاى مالى و بدنى، (مراقبت هاى غیر دینى) مفیدتر و برتر است. از این رو همه افرادى که تقواى دینى دارند، از کسانى که مراقب خطرهاى غیر دینى اند; متقى تر (أتقى) معرفى شده اند.
۵ - تفاوت درجات تقواپیشگان با یکدیگر (الأتقى) مراد از تقوا در وصف «الأتقى»، چنانچه تقواى مصطلح باشد، آیه شریفه تنها به بیان فرجام باتقواترین افراد پرداخته و درباره دیگر تقواپیشگان بیانى ندارد و به تعبیرى دیگر مى توان گفت: در این آیات غرض تنها مقایسه اوج تقوا با اوج شقاوت است; گرچه هیچ فرد متقى به آتش نسوزد و هیچ شقاوتمندى از آن دور نماند.
موضوعات مرتبط
- تبرى: تبرى از تکذیب انذارهاى خدا ۴; تبرى از تکذیب هدایتهاى خدا ۴
- تقوا: آثار تقوا ۱; مراتب تقوا ۱
- جهنم: عوامل نجات از جهنم ۱; نجات از جهنم ۲; وعده نجات از جهنم ۳
- خدا: آثار امدادهاى خدا ۲; حتمیت وعده هاى خدا ۳
- متقین: حتمیت نجات متقین ۳; زمینه نجات متقین ۲; مراتب متقین ۵; مراقبت متقین ۴; ویژگیهاى متقین ۴
