الأنبياء ٣٧
ترجمه
| الأنبياء ٣٦ | آیه ٣٧ | الأنبياء ٣٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«خُلِقَ الإِنسَانُ مِنْ عَجَلٍ»: مراد شتابزدگی انسان است (نگا: اسراء / ). «آیَاتِی»: بلا و عذاب خود. مراد دلائل صدق وعده الهی مبنی بر دامنگیری عذاب و عقاب دنیوی و اخروی است. «لا تَسْتَعْجِلُونِ»: با شتاب و عجله از من مخواهید. از من نخواهید که قبل از موعد، عذاب را برسانم، یا قیامت را برپا دارم.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۳۴ - ۴۷ سوره انبياء
- پاسخ خداى تعالى به اميد بستن مشركين به مرگ پيامبر(صلى الله عليه و آله )، بابيان عموميت مرگ
- معانى و موارد استعمال ((نفس (( در لغت و در آيات قرآن كريم
- معنى و موارد استعمال كلمه ((موت -مرگ ((
- اشكالاتى جنه به كلام فخر رازى كه قائل به تخصيص آيه(كل نفس دائقه الموت ) شده است
- تهديد كافران استهزاء كننده به آتشى كه ناگهانى مى آيد و...
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته )
نکات آیه
۱- طبیعت آدمى، بسیار عجول و شتابزده است. (خلق الإنسن من عجل ) تعبیر «انسان از شتاب آفریده شده» کنایه از این است که شتاب در سرشت آدمى عجین شده است; وگرنه انسان از نطفه و ... آفریده شده است; نه از شتاب.
۲- آدمى تحت تأثیر گرایش هاى طبیعى انسانى قرار دارد; نه صرفاً متأثر از شرایط بیرونى. (خلق الإنسن من عجل ) از این که خلقت بشر از خمیر مایه عجله و شتاب دانسته شده است، استفاده مى شود که انسان ها فقط از شرایط و محیط خارجى (جامعه، تربیت و...) تأثیر نمى پذیرند، بلکه غرایز انسانى نیز در آنان مؤثرند.
۳- انکار رحمانیت خداوند، قضاوتى شتابزده و به دور از اندیشه خردمندانه است. (هم بذکر الرحمن هم کفرون . خلق الإنسن من عجل ) برداشت یاد شده از ارتباط میان این آیه و آیه قبل استفاده مى شود، بدین ترتیب که مشرکان، رحمانیت خدا را انکار مى کردند و خداوند با بیان طبیعت انسان و نهى از شتابزدگى، مى خواهد این نکته را مطرح سازد که انکار رحمانیت خداوند، قضاوتى عجولانه است و باید با مطالعه آیات الهى به اندیشه عمیق علمى پرداخت.
۴- کافران مکه، در آستانه شکست و عذاب دنیوى قرار گرفته بودند. (سأُوریکم ءایتى ) برداشت یاد شده مبتنى براین است که مراد از «آیات» شکست کفار مکه و عذاب دنیوى آنان باشد. گفتنى است مکى بودن این آیات، مؤید برداشت یاد شده است.
۵- کافران مکه به عذاب و نابودى قریب الوقوع تهدید شدند. (سأُوریکم ءایتى فلاتستعجلون ) مقصود از «آیاتى» به قرینه آیات بعد (...بل تأتیهم بغتة...) عذاب و هلاکت است.
۶- نابودى کافرانِ دین ستیز و پیروزى مسلمانان، قانونمند و داراى وقتِ مناسب است. (خلق الإنسن من عجل سأُوریکم ءایتى فلاتستعجلون ) برداشت یاد شده از ارتباط میان این آیه و آیه قبل استفاده شده است; بدین ترتیب که مؤمنان با مشاهده برخورد گستاخانه مشرکان با پیامبر(ص)، بى صبرانه منتظر تحقق وعده الهى، مبنى بر هلاکت دشمنان و پیروزى مسلمانان بودند. و خداوند آنان را به صبر و شتاب نکردن فراخوانده است. گفتنى است برداشت فوق بر اساس این است که مخاطبان جمله «سأوریکم... فلاتستعجلون» مسلمانان باشند.
۷- هلاکت و شکست کافران و دین ستیزان و پیروزى مؤمنان، از آیات الهى است. (سأُوریکم ءایتى ) برداشت یاد شده به خاطر این است که از هلاکت کافران و پیروزى مسلمانان به «آیات» تعبیر شده است.
۸- مؤمنان صدراسلام، در انتظار غلبه و پیروزى سریع بر کافران بودند. (سأُوریکم ءایتى فلاتستعجلون ) برداشت یاد شده براساس این است که مقصود از «آیات» هلاکت و عذاب دنیوى کافران، و مخاطب «سأوریکم... فلاتستعجلون» مسلمانان باشند.
۹- عمل عجولانه و پیش از وقتِ مناسب - هر چند آن عمل خیر باشد - امرى ناپسند و نکوهیده است. (خلق الإنسن من عجل ... فلاتستعجلون )
۱۰- کنترل طبایع و غرایز انسانى، امرى ممکن است. (خلق الإنسن من عجل ... فلاتستعجلون) از این که خداوند از شتاب نهى نموده است، استفاده مى شود که قدرت بر کنترل شتابزدگى، در انسان موجود است.
موضوعات مرتبط
- آیات خدا :۷
- انسان: تأثیرپذیرى انسان ۲; صفات انسان ۱، ۲; عجله انسان ۱
- خدا: بى منطقى تکذیب رحمانیت خدا ۳; قانونمندى عذابهاى خدا ۶
- دین: شکست دین ستیزان ۷; هلاکت دین ستیزان ۶، ۷
- عجله: سرزنش عجله ۹
- عمل : تعجل در عمل خر ۹
- غرایز: تعدیل غرایز ۱۰
- کافران: شکست کافران ۷; هلاکت کافران ۶، ۷
- کافران مکه: شکست کافران مکه ۴; عذاب دنیوى کافران مکه ۴; عذاب کافران مکه ۵; هشدار به کافران مکه ۵; هلاکت کافران مکه ۵
- مؤمنان: انتظارات مؤمنان صدراسلام ۸; پیروزى مؤمنان ۷
- مسلمانان: پیروزى مسلمانان ۶; تسریع در پیروزى مسلمانان ۸
