التحريم ١٢
ترجمه
| التحريم ١١ | آیه ١٢ | التحريم ١٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَحْصَنَتْ»: استوار داشت. مصون و محفوظ داشت. «فَرْج»: عورت. شرمگاه (نگا: مؤمنون / نور / و ، احزاب / ). «أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا»: (نگا: انبیاء / ). «مِن رُّوحِنَا»: از روح متعلّق به خود. از روح ساخت خود (نگا: انبیاء / ، سجده / حجر / ، ص / ). «کَلِمَاتِ»: مراد اوامر و نواهی و وعده‌ها و وعیدهای الهی است. «کُتُبِ»: کتابهای تورات موسی، و زبور داود، و صحف ابراهیم، و سایر کتابهای آسمانی. «الْقَانِتِینَ»: مطیعان و فرمانبرداران الهی، مواظبان طاعت و عبادت. مذکّر آمدن آن، جنبه تغلیب دارد.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
يَا أَهْلَ الْکِتَابِ لاَ تَغْلُوا... (۵) وَ الَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا... (۵)
وَ إِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ... (۲) قَالَ کَذٰلِکِ قَالَ رَبُّکِ هُوَ... (۲) عَسَى رَبُّهُ إِنْ طَلَّقَکُنَ... (۲) وَ الَّذِينَ هُمْ بِآيَاتِ... (۱)
تفسیر
- آيات ۱۰ - ۱۲، سوره تحريم
- تعريض شديد به دو همسر پيامبر (حفضه و عايشه ) با ذكر دومثال بيانگر اينكه هيچ سبب و نسبتى ملاك كرامت و برترى نيست
- سرانجام بد همسر نوح (ع ) و همسر لوط(ع ) با اينكه همسر پيامبر بودند
- شرح دعاى همسر فرعون و در خواست هايش از پروردگارمتعال
- اوصاف و فضائل مريم (ع )
- (رواياتى پيرامون فضيلت فاطمه (ع )، خديجه ، مريم و آسيه
- درباره نحوه كشته شدن همسر فرعون
نکات آیه
۱ - حضرت مریم(ع)، نمونه بارز و مثال زدنى براى ایمان و دین دارى (ضرب اللّه مثلاً للذین ءامنوا ... و مریم ابنت عمرن)
۲ - حضرت مریم(ع)، دختر عمران بود. (و مریم ابنت عمرن)
۳ - حضرت مریم(ع)، زنى عفیف و پاکدامن و داراى مقامى بلند در پیشگاه خداوند (الّتى أحصنت فرجها) «إحصان» (مصدر «أحصنت») به معناى منع و بازداشتن است. «فرج» در اصل به معناى شکاف میان دو شىء (مانند شرمگاه و...) است. منع و بازداشتن فرج، کنایه از پاکدامنى و عفاف است.
۴ - گواهى خداوند، بر پاکدامنى و عفت مریم(ع) (الّتى أحصنت فرجها)
۵ - عفّت و پاکدامنى، از برجسته ترین اوصاف زنان و از بهترین کمالات آنان (الّتى أحصنت فرجها) برداشت یاد شده، به سبب این نکته است که خداوند، در مقام توصیف و تمجید از مریم(س) - که به عنوان زنى مثال زدنى و الگو مطرح شد - صفت عفت و پاکدامنى او را بیان کرده است.
۶ - باردارى مریم(س) و تولد مسیح(ع)، با دمیده شدن روح الهى در او (فنفخنا فیه من روحنا)
۷ - روح آدمى، پدیده اى لطیف است. (فنفخنا فیه من روحنا) تعبیر از القاى روح در رحم مریم(س)، با کلمه «نفخ» - که به معناى وارد کردن هوا در داخل اجسام است - مى تواند بیانگر مطلب یاد شده باشد.
۸ - عفّت و پاک دامنى مریم(س)، زمینه ساز برخوردارى او از عنایات ویژه الهى (الّتى احصنت فرجها فنفخنا فیه من روحنا) تقدیم عبارت «الّتى أحصنت فرجها» بر «فنفخنا فیه من روحنا»، مى تواند گویاى برداشت یاد شده باشد.
۹ - بهره مندى از عنایات و الطاف خداوند، نیازمند داشتن زمینه هاى شایسته و مستعد است. (الّتى أحصنت فرجها فنفخنا فیه من روحنا)
۱۰ - عفّت و پاکدامنى، راه تکامل و تعالى زن و زمینه ساز برخوردارى او از الطاف و عنایات الهى (الّتى أحصنت فرجها فنفخنا فیه من روحنا) برداشت یاد شده، به سبب این نکته است که عفّت و پاکدامنى مریم(س)، موجب شد که او رشد کرده و به حدى برسد که از الطاف ویژه الهى برخوردار باشد و روح بلند مسیح(ع) با عنایت الهى در او دمیده شود.
۱۱ - فرزند حضرت مریم(س) (عیسى(ع))، پرتو روح الهى و داراى مقامى بس بلند در پیشگاه خداوند (فنفخنا فیه من روحنا) اضافه «روح» به «نا»، اضافه تشریفى و براى بیان شرافت و عظمت این روح است.
۱۲ - مریم(س)، مؤمن به وحى و کتاب هاى آسمانى و تصدیق کننده آنها بود. (و صدّقت بکلمت ربّها و کتبه)
۱۳ - آمدن کتاب هاى آسمانى متعدد تا عصر حضرت مریم(س) (و صدّقت بکلمت ربّها و کتبه)
۱۴ - مریم(س) شخصیتى اطاعت پیشه و فرمانبردار در برابر خداوند (و کانت من القنتین) «قونت» در معناى طاعت و دعا استعمال مى شود و در این آیه به معناى اطاعت است.
۱۵ - مریم(س)، از تبار طاعت پیشگان و از نسل نیکان و خداپرستان (و کانت من القنتین) برداشت یاد شده بدان احتمال است که «من» در «من القانتین» نشویه باشد; یعنى، مریم(س) برآمده از قانتان بود.
۱۶ - از تبار نیکان و خداپرستان بودن، از فضایل و کمالات آدمى (و کانت من القنتین)
۱۷ - حضرت مریم(س)، داراى شخصیتى بس بلند در پیشگاه خداوند و مورد تکریم و تمجید او (و مریم ابنت عمرن ... و کانت من القنتین) تصریح به نام حضرت مریم(س) در سلسله شرح حال زنان الگو و نمونه (همچون آسیه همسر فرعون) مى تواند اشاره به نکته یاد شده باشد.
موضوعات مرتبط
- اطاعت: اطاعت از خدا ۱۴
- انسان: کمال انسان ۱۶
- ایمان: ایمان به کتب آسمانى ۱۲; ایمان به وحى ۱۲
- خدا: زمینه لطف خدا ۸، ۱۰; شرایط بهره مندى از لطف خدا ۹; گواهى خدا ۴; مدحهاى خدا ۱۷
- خداپرستان :۱۶
- روح: حقیقت روح ۷; لطافت روح ۷
- زن: آثار عفت زنان ۵; زمینه تکامل زن ۱۰; صفات پسندیده زنان ۵; کمال زنان ۵
- صالحان :۱۶
- عفت: آثار عفت ۱۰
- عمران(ع): دختر عمران(ع) ۲
- عیسى(ع): قصه عیسى(ع) ۱۱; مادر عیسى(ع) ۱۱; مقامات عیسى(ع) ۱۱; ولادت عیسى(ع) ۶
- کتب آسمانى: کتب آسمانى در دوران مریم(ع) ۱۳
- مریم(ع): اطاعت مریم(ع) ۱۴، ۱۵; ایمان مریم(ع) ۱، ۱۲; باردارى مریم(ع)۶; پدر مریم(ع) ۲; تکریم مریم(ع) ۱۷; خداپرستى مریم(ع) ۱۵; دیندارى مریم(ع) ۱; عفت مریم(ع) ۳، ۸; فرزند مریم(ع) ۱۱; فضایل مریم(ع) ۱، ۳، ۴، ۱۲، ۱۴، ۱۵، ۱۷; قصه مریم(ع) ۴، ۶; گواهى بر عفت مریم(ع) ۴; مدح مریم(ع) ۱۷; مریم(ع) از صالحان ۱۵; مقامات مریم(ع) ۸; نفخ روح در مریم(ع) ۶
- نیازها: نیاز به استعداد ۹
- نیاکان: نقش نیاکان ۱۶
