المنافقون ١٠
ترجمه
| المنافقون ٩ | آیه ١٠ | المنافقون ١١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ ...»: مراد فرا رسیدن مقدّمات مرگ یا سکرات و غمرات آن است. «لَوْ لا»: حرفی است که دلالت بر طلب حصول مابعد خود دارد و فعل ماضی بعد از خود را از لحاظ معنی به مضارع تبدیل می‌نماید. «أَکُنْ»: عطف بر محلّ (أَصَّدَّقَ) است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ أَنْذِرِ النَّاسَ يَوْمَ... (۸) لَعَلِّي أَعْمَلُ صَالِحاً فِيمَا... (۲) وَ أَنْذِرِ النَّاسَ يَوْمَ... (۸) حَتَّى إِذَا جَاءَ أَحَدَهُمُ... (۴) لَعَلِّي أَعْمَلُ صَالِحاً فِيمَا... (۲)
تفسیر
نکات آیه
۱ - انفاقِ بخشى از امکانات و دارایى ها به نیازمندان، توصیه خداوند به اهل ایمان (و أنفقوا من مّا رزقنکم) «من» در «ممّا رزقنا» تبعیضیه است; یعنى، «قسمتى از آنچه را که روزى تان کرده ایم، انفاق کنید».
۲ - انفاق، محدود به امکانات و دارایى هاى خاص نیست. (و أنفقوا من مّا رزقنکم) با توجه به کلمه «ما» - که افاده معناى شمول و عموم دارد - برداشت یاد شده استفاده مى شود.
۳ - توصیه خداوند به مؤمنان، براى جبران کمبودها و نیازهاى اقتصادى اصحاب نیازمند پیامبر(ص)، جهت خنثى کردن توطئه منافقان در انفاق به آنان (لاتنفقوا على من عند رسول اللّه ... و أنفقوا من مّا رزقنکم)
۴ - تقویت بنیه حکومتى جامعه اسلامى به وسیله انفاق، سفارش خدا به مؤمنان صدراسلام (یقولون لئن رجعنا إلى المدینة ... و أنفقوا من مّا رزقنکم) با توجه به ارتباط این آیه با آیات قبل که در مورد منافقان و جلوگیرى آنان از انفاق در راستاى براندازى حکومت اسلامى و... است; برداشت یاد شده استفاده مى شود.
۵ - امکانات و دارایى هاى انسان، رزقى است عطا شده از جانب خداوند. (من مّا رزقنکم)
۶ - توجه و اذعان به خدادادى بودن امکانات و دارایى ها، زمینه ساز پیدایش روحیه انفاق گرى در انسان (و أنفقوا من مّا رزقنکم) از اهداف یادآورى این حقیقت (خدادادى بودن دارایى ها) در بیان لزوم انفاق، آسان ساختن امر انفاق و ایجاد روحیه انفاق گرى در انسان مى باشد.
۷ - انفاق از ارکان عملى دین و داراى اهمیتى ویژه در میان سایر تکالیف (و أنفقوا من مّا رزقنکم) تکیه بر مسأله انفاق، براى سعادت مندى اخروى و نیامدن سایر تکالیف عملى، بیانگر اهمیت فوق العاده آن در نیکبختى اخروى انسان است.
۸ - انفاق، توشه اخروى مؤمنان است. (و أنفقوا ... من قبل أن یأتى أحدکم الموت)
۹ - دنیا، عرصه عمل و کسب توشه اخروى است. (و أنفقوا ... من قبل أن یأتى أحدکم الموت)
۱۰ - لزوم استفاده از فرصت، براى انفاق قبل از فرا رسیدن مرگ (و أنفقوا ... من قبل أن یأتى أحدکم الموت)
۱۱ - با فرارسیدن مرگ، راه براى عمل بسته مى شود. و أنفقوا ... من قبل أن یأتى أحدکم الموت ۱۲ - تأسف عمیق دریغ کنندگان از انفاق، به هنگام فرارسیدن مرگ (فیقول ربّ لولا أخّرتنى ... و أکن من الصلحین)
۱۳ - دورى کنندگان از انفاق و صدقات، به هنگام مرگ خواستار مهلتى هر چند اندک، جهت تدارک گذشته و قرار گرفتن در زمره صالحان (فیقول لولا أخّرتنى إلى أجل قریب ... و أکن من الصلحین)
۱۴ - انفاق، مصداق بارز عمل صالح و نیک کردارى است. (و أنفقوا من مّا رزقنکم ... أکن من الصلحین)
۱۵ - نحوه نگرش انسان به سرانجام خویش و جهان، مؤثّر در جهت دادن وى به اَعمال خویش (و أنفقوا ... فیقول ربّ لولا أخّرتنى)
۱۶ - ایمان و توجّه به ویژگى مرگ و بعد از آن، برانگیزاننده انسان به انفاق و انجام اعمال صالح (من قبل أن یأتى أحدکم ... و أکن من الصلحین)
۱۷ - ترک انفاق، باعث خارج شدن از زمره صالحان (فأصّدّق و أکن من الصلحین)
۱۸ - صالحان، داراى فرجامى نیک در جهان آخرت (لولا أخّرتنى ... و أکن من الصلحین)
روایات و احادیث
۱۹ - «عن محمّد بن علىّ(ع) أنّه قال: «أنفقوا من مّا رزقناکم» قال: ممّا رزقکم اللّه على ما فرض اللّه علیکم فیما مَلَکَتْ أیمانُکم...;[۱] از امام باقر(ع) درباره سخن خداوند «أنفقوا من مّا رزقناکم» روایت شده که فرمود: از آنچه خداوند به شما روزى داده، انفاق کنید بر کسانى که غلام یا کنیز شما هستند; همان گونه و همان مقدار که خداوند بر شما واجب کرده است...».
موضوعات مرتبط
- امکانات مادى: منشأ امکانات مادى ۵
- انفاق: آثار انفاق ۸; آثار ترک انفاق ۱۷; احتضار تارکان انفاق ۱۲، ۱۳; استمهال تارکان انفاق ۱۳; اهمیت انفاق ۷، ۱۴; توصیه به انفاق ۱; جبران ترک انفاق ۱۳; حسرت تارکان انفاق ۱۲; زمینه انفاق ۶، ۱۶; فرصت انفاق ۱۰; محدوده انفاق ۲
- انگیزش: عوامل انگیزش ۱۶
- ایمان: آثار ایمان ۱۶
- برده: انفاق به برده ۱۹
- توشه: توشه اخروى ۸; زمینه توشه اخروى ۹
- جهان بینى: نقش جهان بینى ۱۵
- حکومت اسلامى: اهمیت تقویت حکومت اسلامى ۴
- خدا: توصیه هاى خدا ۱، ۳، ۴; رازقیت خدا ۵; عطایاى خدا۵
- دنیا: نقش دنیا ۹
- ذکر: آثار ذکر مرگ ۱۶; آثار ذکر منشأ امکانات مادى ۶
- رفتار: پایه هاى رفتار ۱۵
- صالحان: حسن فرجام صالحان ۱۸; فرجام اخروى صالحان ۱۸
- صحابه: آثار انفاق به صحابه ۳; رفع مشکلات اقتصادى صحابه ۳
- عمل: فرصت عمل ۹، ۱۱
- عمل صالح :۱۴ زمینه عمل صالح ۱۶ ۱۴
- فرصت: اهمیت استفاده از فرصت ۱۰
- فسق: زمینه فسق ۱۷
- کنیز: انفاق به کنیز ۱۹
- مال: منشأ مال ۵
- مؤمنان: توصیه به مؤمنان ۱; توصیه به مؤمنان صدر اسلام ۳، ۴
- مرگ: نقش مرگ ۱۱
- منافقان: زمینه دفع توطئه منافقان صدر اسلام ۳
منابع
- ↑ امالى شیخ طوسى، ج ۱، ص ۳۸۰; بحارالأنوار، ج ۷۶، ص ۲۶۸، ح ۶.
