الروم ٤
ترجمه
| الروم ٣ | آیه ٤ | الروم ٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«بِضْعِ»: چند. اند. مدّتی میان و «الأمْرُ»: فرمان. کار. «مِن قَبْلُ وَ مِن بَعْدُ»: پیش و پس. مراد همه وقت و همه آن است. چرا که زمانها عبارتند از: ماضی و حال و مستقبل. به عبارت دیگر: پیش و اکنون و آینده. «یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ»: مراد این است که اگر امروز شکست رومیان مسیحی باعث خوشحالی مشرکان مکّه شده است، در آن روز که رومیان بر زرتشتیان پیروز می‌شوند، موجب شادمانی مؤمنان می‌گردد. چرا که مسیحیان و مسلمانان هر دو پیرو مکتب آسمانیند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
بِنَصْرِ اللَّهِ يَنْصُرُ مَنْ يَشَاءُ... (۰) وَعْدَ اللَّهِ لاَ يُخْلِفُ اللَّهُ... (۰) لَتَجِدَنَ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً... (۱) وَ إِذَا سَمِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَى... (۱) لَتَجِدَنَ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً... (۰) وَ إِذَا سَمِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَى... (۱) الم (۰) غُلِبَتِ الرُّومُ (۰) فِي أَدْنَى الْأَرْضِ وَ هُمْ مِنْ... (۰) فِي بِضْعِ سِنِينَ لِلَّهِ... (۰) فِي بِضْعِ سِنِينَ لِلَّهِ... (۰)
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۹، سوره روم
- اشاره به مضامين و غرض سوره مباركه روم
- وجوهى كه در معناى آيه : ((يومئذ يفرح المؤ منون بنصر الله ...)) و ارتباط آن باقبل (غلبت الروم ...) گفته شده است
- اشاره اى در مورد وجه اينكه خداوند خلف وعده نمى كند (لا يخلف الله وعده )
- چند وجه در بيان مفاد آيه : ((يعلمون ظاهرا من الحيوة الدنيا...))
- توضيح مراد از اينكه فرمود: خداوند جهان را جز به ((حق )) و((اجل مسمى )) نيافريد
- دو وجه در معناى آيه : ((ثم كان عاقبة الذين اساؤ ا السوآى ان كذبوا بآيات الله ...))
- نكاتى كه از آيه : ((فسبحان حين تمسون و حين تصبحون وله الحمد...)) استفاده مى شود
- بحث روايتى (نقد رواياتى كه در ذيل آيه : ((غلبت الروم ...)) و شرطبندى با مشركينبر سر غلبه روم نقل شده )
- شرطبندى ابوبكر با مشركين بعد از نزول آيه تحريم قمار بوده است .
نکات آیه
۱ - پیشگویى قرآن در مورد پیروزى رومیان بر ایرانیان فاتح، در خلال زمانى اندک (سه تا ده سال) (فى بضع سنین) کلمه «بضع» بر عددى اطلاق مى شود که از سه بالاتر و از ده کمتر باشد (لسان العرب).
۲ - شکست و پیروزى روم، براساس مشیت خداوند بود. (غلبت الروم ... للّه الأمر من قبل و من بعد) مضافٌ الیه محذوفِ «قبلُ» و «بعدُ»، «شکست و پیروزى رومیان» است. بنابراین، مراد از «للّه الأمر من قبل و...» نکته یاد شده است.
۳ - تحولات تاریخ تحت اراده الهى است. (للّه الأمر من قبل و من بعد) الأمر - که جمع آن «أمور» است - به معناى «کار و حادثه» است (لسان العرب). «ال»، براى استغراق است. بنابراین، جمله «للّه الأمر» به معناى «در حیطه قدرت اراده خداوند بودن هر رخدادى» است.
۴ - پیروزى رومیان شکست خورده، پس از زمانى کوتاه، جلوه اى از حاکمیّت اراده خداوند بر تمامى رخدادهاى تاریخ است. (غلبت الروم ... للّه الأمر) بیان اختصاص همه امور به خداوند، پس از ذکر پیشگویى پیروزى رومیان، نوعى تعلیل براى پیروزى غیر مترقبه آنان است.
۵ - قرآن از برانگیخته شدن احساسات شادمانه مؤمنان صدر اسلام در روز پیروزى رومیان بر ایرانیان، خبر داده است. (و هم من بعد غلبهم سیغلبون ... و یومئذ یفرح المؤمنون)
۶ - پیروزى رومیان بر ایرانیان، عاملِ سرور و شادمانى مؤمنان عصر بعثت شد. (و یومئذ یفرح المؤمنون)
۷ - شکست رومیان، حادثه اى حزن انگیز براى مؤمنان صدر اسلام بود. (غلبت الروم ... و یومئذ یفرح المؤمنون) احتمال دارد که شادمانى مسلمانان، به خاطر این باشد که مسلمانان مکه، از شکست رومیان، به عنوان جبهه جناح مؤمنان، اندوهگین شده بودند و خداوند به آنان اعلام مى کند که اندوه شان بر طرف خواهد شد.
۸ - شکست و پیروزى روم، امرى سرنوشت ساز براى مؤمنان و مشرکان عصر بعثت بوده است. (و یومئذ یفرح المؤمنون) بیان شکست رومیان مسیحى در برابر ایرانیان و نیز پیشگویى شکست ایرانیان از رومیان و سرور و فرح مؤمنان از پیروزى رومیان، حکایت از این مى کند که چنین تحولاتى براى گروه هاى یاد شده، مهم و سرنوشت ساز بوده است.
موضوعات مرتبط
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۵، ۶، ۸
- ایرانیان: پیروزى ایرانیان ۱
- تاریخ: منشأ تحولات تاریخ ۳، ۴
- خدا: اراده خدا ۳; حاکمیت اراده خدا ۴; مشیت خدا ۲
- رومیان: آثار پیروزى رومیان ۶، ۸; آثار شکست رومیان ۷، ۸; پیروزى رومیان ۱، ۴، ۵; جنگ رومیان با ایرانیان ۱، ۴، ۵; شکست رومیان ۴; منشأ پیروزى رومیان ۲; منشأ شکست رومیان ۲
- قرآن: پیشگوییهاى قرآن ۱، ۵
- مؤمنان: سرور مؤمنان صدراسلام ۵، ۶; عوامل اندوه مؤمنان صدراسلام ۷; عوامل مؤثر در سرنوشت مؤمنان صدراسلام ۸; مؤمنان و پیروزى رومیان ۶
- مشرکان: عوامل مؤثر در سرنوشت مشرکان صدراسلام ۸
