الأنبياء ٥
ترجمه
الأنبياء ٤ | آیه ٥ | الأنبياء ٦ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«بَلْ»: بلکه. این واژه برای گسیختن از موضوعی و پرداختن به موضوع دیگری به کار میرود. «أَضْغَاثُ أَحْلامٍ»: خوابهای آشفته و پریشان (نگا: یوسف / ). «آیَةٍ»: معجزه حسی و مادی مراد است (نگا: طه / .
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
وَ يَقُولُ الَّذِينَ کَفَرُوا لَوْ لاَ... (۳) انْظُرْ کَيْفَ ضَرَبُوا لَکَ... (۰) وَ مَا مَنَعَنَا أَنْ نُرْسِلَ... (۴)
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۵ سوره انبياء
- غرض و مفاد كلى سوره مباركه انبياء
- معناى نزديك شدن حساب -قيامت -به مردم (اقترب للناس حسابهم )
- وجوهى كه درباره جمع بين غفلت (كه متضمن عدم توجه است ) و اعراض (كه مستلزم توجه است ) در جمله : ((و هم فى غفلة معرضون (( گفته شده است
- گفتارى پيرامون معناى حدوث و قدم كلام (در ذيل آيه :((و ما ياءتيهم من ذكر من ربهم محدث ...((
- تجزيه و تحليل حقيقت و واقعيت ((كلام -سخن (( و بيان اينكه قديم بودن كلام متصورنيست
- آيا كلام از جهت كلام بودن ، فعل متكم است يا صفت او يا هيچكدام ؟
- اشاره به معنايى ديگر براى كلام از جهت اينكه مكنونات ضماير را كشف مى كند
- بيان اينكه بحث درباره حدوث و قدم قرآن بى مورد بوده است
- نقل سخنان و افترائات مكذبان پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله ) در تكذيب و انكار آنحضرت (صلى الله عليه و آله )
- ترقى درجه به درجه افترائات كفار عليه پيامبر اسلام (ص )
- پاسخ خداوند به احتجاج مشركين بر نفى نبوت به بشر بودن پيامبر(ص )
- انحلال آيه شريفه به دو حجت حلى و نقضى
- مقصود از ((ذكر(( و ((اهل ذكر(( در (فسئلوااهل الذكر)
- بحث روايتى (حديثى از امام رضا عليه السلام درباره حادث و قديم بودن كلام خدا
- مقصود از اهل الذكر در آيه (فسئلوا اهل الذكر)اهل بيت عليهم السلام است
نکات آیه
۱- خواب آشفته دانستن قرآن، از تبلیغات سوء مشرکان ستم پیشه علیه پیامبر(ص) (بل قالوا أضغث أحلم ) «أضغاث» (جمع «ضغث») به معناى دسته ها و مختلط ها و «أحلام» (جمع «حلم») به معناى خواب ها است. این تعبیر (أضغاث أحلام) به خواب هاى آشفته و پراکنده اطلاق مى شود.
۲- معرفى قرآن به صورت مجموعه اى غیرمنظم و کتابى بدون انسجام، از تبلیغات سوء مشرکانِ ستم پیشه (بل قالوا أضغث أحلم ) برداشت یاد شده باتوجه به معناى لغوى «أضغاث» (اشیاى آشفته و دسته هاى پراکنده و بى انسجام) است.
۳- ساخته و پرداخته بودن قرآن از جانب پیامبر(ص)، از تهمت هاى مشرکانِ ستم پیشه به آن حضرت (بل افتریه)
۴- نسبت نارواى شعر و شاعرى به قرآن و پیامبر(ص)، از سوى مشرکانِ ستم پیشه (بل هو شاعر )
۵- زیبایى و گیرایى قرآن، پذیرفته شده و مسلّم در نظر مشرکان مکه (بل هو شاعر ) از آن جایى که شعر از زیبایى و گیرایى خاصى برخودار است; بدین سبب مشرکان، پیامبر(ص) را شاعر مى دانستند.
۶- مشرکان، در مقابله با قرآن و اعلان موضع روشن در برابر آن، سرگردان و ناتوان بودند. (بل قالوا أضغث أحلم بل ... بل هو شاعر ) «بل» در آیه شریفه، براى اضراب انتقالى است. این حرف در مواردى به کار مى رود که گوینده در صدد بیان نکته اى دیگر بوده و از نکته اول صرف نظر کرده باشد. تکرار این حرف در یک کلام نشان دهنده اضطراب، تردید و دو دلى گوینده و یا ناتوانى وى در تصمیم گیرى است.
۷- مشرکان، از پیامبر(ص) خواهان معجزه اى همانند معجزات پیامبران پیشین بودند. (فلیأتنا بایة کما أُرسل الأوّلون )
۸- آگاهى مشرکان در عصر بعثت، از ماهیت معجزه و فرق آن با سحر و خواب هاى پریشان و شعر (بل قالوا أضغث أحلم بل افتریه بل هو شاعر ) مشرکان در مخالفت با پیامبر(ص) ابتدا سخن او را سحر، یا شعر و یا خواب هاى آشفته مى دانستند. سپس براى اثبات رسالت پیامبر(ص) از ایشان خواستار معجزه شدند. این مى رساند که آنان از معجزه و فرق آن با سحر و شعر و... آگاه بودند و به آن اعتراف داشتند.
۹- درخواست معجزه، همانند معجزات پیامبران پیشین، از بهانه هاى مشرکان براى نپذیرفتن رسالت پیامبر(ص) بود. (و أسرّواالنجوى الذین ظلموا ... فلیأتنا بایة کما أُرسل الأوّلون )
۱۰- مشرکان ستم پیشه صدراسلام، مردمى لجوج، حق ناپذیر و بهانه جو بودند. (بل قالوا ... فلیأتنا بایة کما أُرسل الأوّلون )
۱۱- استفاده مشرکان ستم پیشه از تمامى شیوه هاى ممکن تبلیغى، سیاسى و فرهنگى علیه پیامبر(ص) (أسرّوا النجوى... هل هذا إلاّ بشر... بل قالوا أضغث أحلم بل افتریه بل هو شاعر فلیأتنا بایة کما أُرسل الأوّلون)
موضوعات مرتبط
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۱، ۷، ۱۱
- افترا: افترا به قرآن ۳
- قرآن: تبلیغ علیه قرآن ۲; تهمت آشفتگى به قرآن ۲; تهمت رؤیاى آشفته به قرآن ۱; تهمت شعر به قرآن ۴; جذابیت قرآن ۵; روش مبارزه با قرآن ۶; زیبایى قرآن ۵
- محمد(ص): بهانه جویى مکذبان محمد(ص) ۹; توطئه علیه محمد(ص) ۱; تهمت به محمد(ص) ۱، ۳; تهمت شاعرى به محمد(ص) ۴
- مشرکان: بهانه جویى مشرکان صدراسلام ۹، ۱۰; بینش مشرکان صدراسلام ۸; تبلیغ علیه مشرکان صدراسلام ۱۱; تبلیغ مشرکان ۲; تحیر مشرکان ۶; توطئه مشرکان ۱; تهمتهاى مشرکان ۱، ۳، ۴; حق ناپذیرى مشرکان صدراسلام ۱۰; خواسته هاى مشرکان صدراسلام ۷; روش تبلیغ مشرکان صدراسلام ۱۱; عجز مشرکان ۶; لجاجت مشرکان صدراسلام ۱۰
- مشرکان مکه: بینش مشرکان مکه ۵
- معجزه: تفاوت معجزه با جادو ۸; حقیقت معجزه ۸; درخواست معجزه ۷; فلسفه معجزه اقتراحى ۹; معجزه اقتراحى ۷