البقرة ١١١
ترجمه
| البقرة ١١٠ | آیه ١١١ | البقرة ١١٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«هُوداً»: جمع هائد به معنی توبه‌کننده، یهودیان. پیروان موسی. «نَصَارَی»: جمع نصران و نصرانة، مسیحیان، پیروان عیسی. «أمَانِیّ»: جمع اُمْنِیَّة، آرزوها. آرزوهای نادرست و ناروا. «هَاتُوا»: حاضر کنید. بیاورید. اسم‌الفعل است. «بُرْهَانَ»: حجّت. دلیل.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ قَالَتِ الْيَهُودُ وَ النَّصَارَى... (۳) أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ... (۰) لَيْسَ بِأَمَانِيِّکُمْ وَ لاَ... (۲)
تفسیر
نکات آیه
۱ - اهل کتاب (یهود و نصارا)، تنها خویشتن را سزاوار بهشت دانسته و دیگران را از آن، محروم مى پندارند. (و قالوا لن یدخل الجنة إلا من کان هوداً أو نصرى) ضمیر در «قالوا» به «اهل الکتاب» (در آیه ۱۰۹) باز مى گردد.
۲ - یهودیان، بهشت را مخصوص یهود و دیگران را از آن محروم مى دانند. (و قالوا لن یدخل الجنة إلا من کان هوداً) آیه ۱۱۳، بیانگر آن است که هر یک از یهود و نصارا دیگرى را اهل نجات نمى دانند. بنابراین به اصطلاح اهل ادب، در آیه مورد بحث «لفّ اجمالى» وجود دارد و حرف «أو» نیز براى تفصیل است; یعنى، جمله «قالوا لن ...» حاکى از دو جمله است: ۱- قالت الیهود: « لن یدخل الجنة إلا من کان هوداً». ۲- و قالت النصارى: « لن یدخل الجنة إلا من کان نصرى».
۳ - نصارا، بهشت را از آن خویش دانسته و دیگران را از آن بى نصیب مى پندارند. (قالوا لن یدخل الجنة إلا من کان هوداً أو نصرى) نصارا جمع نصرانى است و به پیروان حضرت مسیح گفته مى شود، و «هود» جمع هائد است و به پیروان حضرت موسى اطلاق مى گردد.
۴ - اتفاق نظر یهود و نصارا، بر ادعاى محرومیت مسلمانان از بهشت (قالوا لن یدخل الجنة إلا من کان هوداً أو نصرى) هدف از اینکه قرآن، پندار نصارا و یهود را به صورت «لفّ اجمالى» بیان کرده، رساندن این معناست که: مقصود اصلى یهود و نصارا در طرح آن ادعا، بیان محرومیت مسلمانان از بهشت است.
۵ - یهود و نصارا، درتلاش براى تضعیف روحیه مسلمانان و بازدارى مردم از گرایش به اسلام (قالوا لن یدخل الجنة إلا من کان هوداً أو نصرى)
۶ - محرومیت مسلمانان از بهشت از خیالات واهى و نادرست یهود و نصارا (تلک أمانیّهم) «أمانى» جمع امنیة و به معناى آرزوها، خیالات واهى و دروغهاى بافته شده است.
۷ - عقاید و باورهاى دینى یهود و نصارا، آمیخته با خیالات واهى است. (تلک أمانیّهم) «تلک أمانیهم» حاکى از این است که: پندار یهود و نصارا بر محرومیت دیگران از بهشت، از خیالات و آرزوهاى آنان است و این در حالى است که یهود و نصارا، آن پندار را یک عقیده و باور دینى مى شمرند. بنابراین عقاید مذهبى و باورهاى دینى یهود با آرزوها و خیالاتشان آمیخته شده است.
۸ - یهود و نصارا هیچ برهانى بر ادعاى خویش (اختصاص بهشت به خویشتن و محرومیت مسلمان از آن) ندارند. (قل هاتوا برهنکم إن کنتم صدقین) «هات» (مفرد هاتوا) اسم فعل و به معناى عطا کن است. بنابراین «هاتوا برهانکم) یعنى، برهانتان را ارائه کنید.
۹ - ادعاهاى بدون برهان، فاقد ارزش و اعتبار است. (قل هاتوا برهنکم إن کنتم صدقین) مفهوم جمله شرطیه «إن کنتم صادقین» (اگر در ادعاى خویش صادق هستید) این است که: نبود برهان، حاکى از بى ارزشى ادعاست.
۱۰ - پیامبر(ص)، موظف به مطالبه برهان از یهود و نصارا بر ادعاى محرومیت مسلمانان از بهشت (قل هاتوا برهنکم إن کنتم صدقین)
۱۱ - پیامبر(ص)، موظف به ایجاد جو منطق و استدلال بر باورهاى دینى (قل هاتوا برهنکم إن کنتم صدقین)
۱۲ - ضرورت پایه گذارى عقاید و باورهاى دینى بر دلیل و برهان (قل هاتوا برهنکم إن کنتم صدقین)
۱۳ - باورها و عقاید دینى درخطر آمیخته شدن با آرزوها و خیالات واهى است. (تلک أمانیّهم)
۱۴ - ضرورت پرهیز از گرایش دادن آرزوها و خیالات واهى به سمت باورها و عقاید دینى (قالوا لن یدخل الجنة ... تلک أمانیّهم قل هاتوا برهنکم)
۱۵ - محک زدن باورها با دلیل و برهان، راه شناسایى حقایق دینى از خیالات و آرزوهاى وارد شده در حوزه عقاید دینى (تلک أمانیّهم قل هاتوا برهنکم)
۱۶ - مشروعیت بحث و مناظره در اعتقادات و مبانى دینى قل هاتوا برهنکم
موضوعات مرتبط
- ادعا: ادعاى بى برهان ۹; ملاک ارزش ادعا ۹
- اسلام: دشمنان اسلام ۵; موانع گسترش اسلام ۵
- اهل کتاب: انحصارطلبى اهل کتاب ۱; اهل کتاب و بهشت ۱; عقیده اهل کتاب ۱
- برهان: اهمیّت برهان ۹، ۱۱
- بهشت: محرومان از بهشت ۱، ۲، ۳، ۴، ۶، ۶، ۱۰
- دین: آسیب شناسى دین ۱۳، ۱۴; ملاکهاى تشخیص حقایق دین ۱۵
- عقیده: اهمیّت برهان در عقیده ۱۲; برهان در عقیده ۱۱، ۱۵; تخیلات در عقیده دینى ۱۳، ۱۴، ۱۵; عقیده باطل ۲، ۶، ۷; مناظره در عقیده دینى ۱۶
- محمّد(ص): مسؤولیت محمّد(ص) ۱۰، ۱۱
- مسلمانان: تضعیف روحیه مسلمانان ۵; مسلمانان و بهشت ۶
- مسیحیان: ادعاهاى مسیحیان ۱۰; انحصارطلبى مسیحیان ۱، ۳; بى منطقى مسیحیان ۸; درخواست برهان از مسیحیان ۱۰; عقیده مسیحیان ۱، ۳، ۶، ۷; مسیحیان وبهشت ۱، ۴، ۸، ۱۰; مسیحیان و مسلمانان ۵
- مناظره: جواز مناظره ۱۶
- یهود: ادعاهاى یهود ۱۰; انحصارطلبى یهود ۱، ۲; بى منطقى یهود ۸; درخواست برهان از یهود ۱۰; عقیده یهود ۱، ۲، ۶، ۷; هماهنگى یهود و مسیحیان ۴; یهود و بهشت ۱، ۲، ۴، ۸، ۱۰; یهود و مسلمانان ۵
