الأنفال ٧١
ترجمه
| الأنفال ٧٠ | آیه ٧١ | الأنفال ٧٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَمْکَنَ مِنْهُمْ»: شما را بر آنان چیره کرد و ایشان را مقهورتان نمود. گویند: (أَمْکَنَ اللهُ أوْلِیَآءَهُ مِنْ أَعْدَائِهِ) خداوند دوستانش را بر دشمنانش پیروز گرداند.
تفسیر
نکات آیه
۱- اطمینان بخشى خداوند به پیامبر(ص) نسبت به ایمنى دین الهى از ناحیه اسیران جنگى آزاد شده (و إن یریدوا خیانتک فقد خانوا اللّه من قبل)
۲- اسیران جنگ بدر از خیانتکاران به دین خدا تا پیش از آن نبرد (و إن یریدوا خیانتک فقد خانوا اللّه من قبل)
۳- مبارزه با رسولان الهى و نبرد با ایشان، از مصادیق خیانت به خداوند است. (و إن یریدوا خیانتک فقد خانوا اللّه من قبل) مراد از «فقد خانوا اللّه من قبل» (این اسیران پیش از اسارت نیز به خدا خیانت کردند) همان مبارزه و لشکرکشى مشرکان علیه پیامبر(ص) در جنگ بدر است و خداوند این مبارزه را خیانت به خود شمرده است. بنابراین مبارزه با پیامبر(ص) و مسلمانان خیانت به خداوند محسوب مى شود.
۴- احتمال ادامه خیانت از سوى اسیران نباید مانعى براى رهاسازى آنان محسوب شود. (و إن یریدوا خیانتک) این احتمال همواره وجود دارد که اسیران پس از آزاد شدن بار دیگر به حمایت از سایر مشرکان برآمده و علیه نظام اسلامى تلاش کنند. این احتمال ممکن است رهبران نظام اسلامى را از آزادسازى اسیران بازدارد. گویا آیه شریفه «و إن یریدوا ... » در صدد رفع این نگرانى است. یعنى اگر مصلحت بر آزادسازى باشد، این نگرانى شما را از آزاد کردن اسیران بازندارد.
۵- خداوند، اسیران جنگ بدر را به گرفتار شدن دوباره به دست مسلمانان، در صورت ادامه خیانت، تهدید کرد. (و إن یریدوا خیانتک) جواب شرط «و إن یریدوا خیانتک ... » در تقدیر است و جمله «فقد خانوا اللّه ... » جانشین آن شده و دلالت بر آن دارد که جمله با تقدیر آن چنین است: اگر اسیران خیانتى دوباره را در سر مى پرورانند باکى نداشته باشید و از آزادسازى آنان ابا نکنید. زیرا خداوند خیانتکاران را در سلطه شما قرار خواهد داد ; همان گونه که در جنگ بدر شما را بر آنان مسلط ساخت.
۶- کافران جنگ بدر به سبب خیانتهایشان به خدا و دین او، مغلوب مجاهدان شده و گروهى از آنان به اسارت درآمدند. (فقد خانوا اللّه من قبل فأمکن منهم) امکان (مصدر امکن)، به معناى تسلط بخشیدن است. تفریع جمله «امکن منهم» بر «فقد خانوا» به وسیله حرف «فاء» دلالت مى کند بر اینکه خیانت کافران به دین خدا موجب شد که خداوند آنان را در سیطره مسلمانان قرار دهد.
۷- اراده خداوند منشأ اصلى تسلط پیامبر(ص) بر اسیران جنگ بدر (فأمکن منهم) ضمیر فاعلى در «امکن» به «اللّه» برمى گردد. یعنى خداوند شما را بر آنان تسلط بخشید.
۸- ذلت و ناکامى، فرجام خائنان به خدا (فقد خانوا اللّه من قبل فأمکن منهم)
۹- خداوند، بسیار دانا و کاردان است. (و اللّه علیم حکیم)
۱۰- علم و حکمت گسترده الهى، پشتوانه وعده الهى به ناکامى خائنان به پیامبر(ص) و دین الهى (فقد خانوا اللّه من قبل فأمکن منهم و اللّه علیم حکیم)
روایات و احادیث
۱۱- عن الصادق (ع): المنافق ... إذا ملک خان اللّه و رسوله فى ماله و ذلک قول اللّه عز و جل: « ... و إن یریدوا خیانتک فقد خانوا اللّه من قبل ... ».[۱] از امام صادق(ع) روایت شده است: منافق ... هر گاه مالک (مالى) شود در مال خود به خدا و رسول خیانت مى کند. و این است سخن خداى عز و جل ... اگر بخواهند به تو خیانت کنند (تازگى ندارد) آنها پیش از این (نیز) به خدا خیانت کردند ... ».
موضوعات مرتبط
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۵، ۶، ۷
- اسیر: آزادى اسیر ۱، ۴
- انبیا: مبارزه با انبیا۳
- خائنان:۲ ذلت خائنان ۲ ۸، ۱۰ ; شکست خائنان ۲ ۱۰ ; فرجام خائنان ۲ ۸
- خدا: اراده خدا ۷ ; تهدیدهاى خدا ۵ ; حکمت خدا ۹، ۱۰ ; علم خدا ۹، ۱۰ ; وعده خدا ۱۰
- خیانت: آثار خیانت ۶ ; احتمال خیانت ۴ ; خیانت به خدا ۶ ; خیانت به دین ۲، ۶، ۱۰ ; خیانت به محمد(ص) ۱۰ ; فرجام خیانت به خدا ۸ ; موارد خیانت به خدا ۳
- دین: محافظت از دین ۱
- غزوه بدر: اسارت کافران در غزوه بدر ۶ ; تهدید اسیران غزوه بدر ۵ ; خیانت اسیران غزوه بدر ۲
- کافران: خیانت کافران ۶ ; عوامل شکست کافران ۶
- محمد(ص): دلدارى به محمد(ص) ۱ ; محمد(ص) و اسیران غزوه بدر ۷ ; منشأ حاکمیت محمد(ص) ۷
منابع
- ↑ تحف العقول، ص ۳۶۸ ; بحارالانوار، ج ۷۵، ص ۲۵۲- ، ح ۱۰۴.
