النحل ١٠٠
ترجمه
النحل ٩٩ | آیه ١٠٠ | النحل ١٠١ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«یَتَوَلَّوْنَهُ»: او را به دوستی میگیرند. او را به رهبری و سرپرستی خود انتخاب میکنند. «بِهِ مُشْرِکُونَ»: به سبب وجود اهریمن و پا در میانی او شرک میورزند. در این صورت حرف باء سببیّه است. یا این که: نسبت به خدا مشرکند. در این صورت حرف باء برای تعدّیه است.
تفسیر
- نحل آيات ۹۰ - ۱۰۵،سوره نحل
- اشاره به احتمام شديد در اسلام به اصلاح وضع جامعه
- اشاره به معنا و اقسام دوگانه عدل (فردى و اجتماعى )
- بيان اينكه امر به عدل در ((ان الله ياءمر بالعدل و الاحسان )) امر به عدالت اجتماعىاست
- امر به احسان نسبت به ديگران در ((ان الله ياءمربالعدل و الاحسان )) و احسان نسبت به خويشاوندان در ((ايتاء ذى القربى ))
- نهى از فحشا و منكر و بغى در واقع امر به حفظ وحدت در مجتمع است
- سبب شناعت شكستن قسم
- تمثيل نقض عهد به پنبه كردن خود رشته
- انسان مسؤ ول است و اضلال خدا ابتدائى نيست و فرع بر ضلالت شخص گمراه است
- نهى مستقل از اينكه هسم وسيله خدعه و دغلكارى قرار داده شود
- مقصود از اينكه فرمود: صابران را پاداش مى دهيم ((با حسن ما كانوا يعملون ))
- ويژگيهاى حيات طيبه اى كه خداوند آن را به نيكوكاران وعده داده است
- وجوهى ديگر كه درباره مراد از حيات طيبه گفته شده است
- مراد از استعاذه به خدا از شيطان ، پناه جستن قبلى است
- استعاذه به خدا توكل به خدا است و ايمان وتوكل دو ملاك صدق عبوديت هستند
- گروهى كه شيطان بر آنان مسلط است
- اشاره به مساءله نسخ و حكمت آن و پاسخ به خرده گيرى مشركين در آيه شريفه : ((و اذابدلنا آيه مكان اية ...))
- اتهام مشركين به پيامبر(ص ) در ارتباط با مسئله نسخ
- توضيحى در مورد اينكه با نزول آيات ناسخ خداوند ايمان مؤ منين را تثبيت مى كند
- شرح و تفصيل جواب خداى سبحان به افتراى مشركين بهرسول خدا(ص ) كه گفتند مردى غير عرب به او مى آموزد
- رواياتى در ذيل آيه : ((ان الله يامر بالعدل و الاحسان ...)) و بيان مراد ازعدل و احسان
- دو روايت در ذيل آيه : ((من عمل صالحا من ذكر و انثى فلنحيينه حيوة طيبة ))
- رواياتى در ذيل آيه : ((يقولون انما يعمله بشر...))
- مؤ من هرگز دروغ نمى گويد
نکات آیه
۱- تسلط و استیلاى شیطان، تنها بر دو گروه فرمانبران از او و مشرکان است. (إنما سلطنه على الذین یتولّونه و الذین هم به مشرکون)
۲- انسان در برابر وسوسه ها و توطئه هاى شیطان، مختار و بر مخالفت با او تواناست. (إنما سلطنه على الذین یتولّونه)
۳- موضع گیرى و عملکرد خود آدمیان، زمینه تسلط یافتن شیطان را فراهم مى آورد. (إنما سلطنه على الذین یتولّونه)
۴- تنها مؤمنان و متوکلان بر خدا، رهیده از سلطه شیطانند. (لیس له سلطن على الذین ... إنما سلطنه على الذین یتولّونه و الذین هم به مشرکون)
۵- پذیرش ولایت شیطان و پیروى از او، شرک به خداوند است. (الذین یتولّونه ... هم به مشرکون) برداشت فوق، مبتنى بر این نکته است که «باء» در «به» براى سببیت باشد و ضمیر آن به «قبول و پذیرش» - که در معناى «یتولّونه» (از او فرمان مى برند) اشراب شده است - برگردد.
۶- شرک، زمینه ساز سلطه و سیطره شیطان بر انسان (إنما سلطنه على ... الذین هم به مشرکون) برداشت فوق، بر این اساس است که ضمیر «به» به «الله» برگردد. در این صورت معناى آیه چنین مى شود: و نیز سلطه شیطان بر کسانى است که به خدا شرک مىورزند.
۷- شیطان، عامل اصلى شرک به خداوند است. (و الذین هم به مشرکون) برداشت فوق، بر این احتمال است که ضمیر «به» به شیطان برگردد و «باء» دال بر سببیت باشد.
روایات و احادیث
۸- «أبى بصیر عن أبى عبدالله(ع) قال: قلت له: ... قوله تعالى: «إنما سلطانه على الذین یتولّونه و الذین هم به مشرکون» قال: الذین هم بالله مشرکون یسلط على أبدانهم و على أدیانهم;[۱] ابوبصیر گوید: از امام صادق(ع) در باره سخن خداى تعالى ... «إنما سلطانه على الذین یتولّونه و الذین هم به مشرکون» سؤال کردم، حضرت فرمود: آنان که به خدا شرک ورزیدند، [شیطان] بر بدن و دینشان مسلط مى شود».
موضوعات مرتبط
- انسان: اختیار انسان ۲; قدرت انسان ۲
- شرک: آثار شرک ۶; عوامل شرک ۷; موارد شرک ۵
- شیطان: امکان دفع توطئه شیطان ۲; امکان دفع وسوسه هاى شیطان ۲; پیروان شیطان ۱، ۸; پیروى از شیطان ۵; زمینه سلطه شیطان ۳، ۶; قبول ولایت شیطان ۵; محدوده سلطه شیطان ۱، ۸; مصونیت از شیطان ۴; نقش شیطان ۷
- عمل: آثار عمل ۳
- مؤمنان: مصونیت مؤمنان ۴
- متوکلان: مصونیت متوکلان ۴
- مشرکان: سلطه شیطان بر مشرکان ۱، ۸
منابع
- ↑ کافى، ج ۸، ص ۲۸۸، ح ۴۳۳; نورالثقلین، ج ۳، ص ۸۶، ح ۲۲۴.