تفسیر:المیزان جلد۱۴ بخش۳۸: تفاوت میان نسخه‌ها

__TOC__

ضمير در قال به رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم ) بر مى گردد و آيه شريفه كلام آن جناب را حكايت مى كند كه در دعوت مردم به حق چه گفت و چگونه مردم دعوتش را رد كردند و از او اعراض نمودند گويى كه رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم ) بعد از آنكه ايشان را دعوت نموده رسالت خودش را به ايشان ابلاغ كرد و ايشان دعوتش را انكار كردند و در انكارشان پافشارى نمودند روى از ايشان برگردانيده به درگاه پروردگارش متوجه شد و گفت : ((رب احكم بالحق - خدايا به حق حكم كن (( و اگر حكم را مقيد به حق كرد (معنايش اين نيست كه خدا حكم به غير حق هم مى كند) بلكه اين قيد توضيحى است نه احترازى چون حكم خداى تعالى جز حق نمى تواند باشد پس كاءنه گفته ((خدايا به حكم خودت كه حق است حكم كن (( يعنى حق را براى آنانكه به نفعشان است و عليه آنان كه بر ضررشان است اظهار فرما. آنگاه بار ديگر روى سخن را متوجه كفار نموده و فرموده است : ((ربنا الرحمن لمستعان على ما تصفون - و پروردگار ما رحمان و عليه گفته هاى شما بهترين ياور است (( و گويى كه با اين جمله به علت اعراض خود از ايشان و روى به درگاه خدا نهادن و درخواست حكم به حق را بيان كردن اشاره مى كند. پس خداى سبحان رب او و رب همه ايشان است و او را سزد كه ميان مربوبين خود حكم كند و او كثير الرحمه است ، يعنى سائلش و كسى را كه به سويش روى آورد نوميد نمى كند و او است كه حكم مى كند و كسى نيست كه حكمش

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۴ صفحه ۴۷۰ </center>

==آيات ۱-۲ سوره حج ==

سوره حج در مدينه نازل شده و ۷۸ آيه دارد

ترجمه آيات

به نام خداى رحمان رحيم . اى مردم از پروردگارتان بترسيد كه زلزله رستاخيز چيزى است هول انگيز (۱)

و از آنجايى كه دعوت مشركين به اصول دين توحيد از طريق انذار صورت مى گرفته ، و نيز وادارى مؤ منين به اجمال فروع دين به لسان امر به تقوى بوده ، و قهرا سخن از روز قيامت به ميان آمده ، لذا گفتار را در آن فراز بسط داده ، و در آغاز سوره ، زلزله روز قيامت - كه از علامتهاى آن است و به وسيله آن زمين ويران شده ، و كوهها فرو مى ريزد - را خاطر نشان ساخته است .

بيان آيات تهديد به قيامت كه زلزله اش ((شى ءعظيم (( است و در آن روز((نذهل كل مرضعة عما ارضعت (( و...

كلمه ((زلزله (( و ((زلزال (( به معناى شدت حركت است به حالتى كه هول انگيز باشد. و گويا از طريق اشتقاق كبير از ماده ((زل (( كه به معناى ((زلق (( است گرفته شده ، و به منظور مبالغه و اشاره به تكرار آن تكرار شده است ، و اين در واژه هاى مشابه ((زل (( شايع و زياد است ، مثل ((ذب (( و ((ذبذب ((، ((دم (( و ((دمدم ((، ((كب (( و ((كبكب ((، ((دك (( و ((دكدك ((، ((رف (( و ((رفرف (( و... .

خطاب در آيه شريفه كه فرمود ((يا ايها الناس (( شامل جميع مردم ، از كافر و مؤ من ، مرد و زن ، حاضر و غايب ، و موجودين در عصر نزول آيه ، و آنهايى كه بعدا به وجود مى آيند مى شود. و حاضرين در عصر خطاب و در مجلس خطاب وسيله پيوستگى با همه است ، چون همه در نوع انسانيت مشتركند.

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۴ صفحه ۴۷۸ </center>

و اگر زلزله را اضافه به ساعت كرد، و فرموده : ((زلزله الساعه (( بدين جهت است كه زلزله از علامتهاى قيامت است . بعضى از مفسرين گفته اند: مراد از زلزله ساعت ، شدت قيامت و هول آن است . و اين گفتار از جهت عبارت و لفظ آيه خيلى بعيد است .

كلمه ((ذهول (( به معناى اين است كه با دهشت از چيزى بگذرى و بروى . و كلمه ((حمل (( - به فتح حاء - به معناى سنگينى و ثقلى است كه آدمى در باطن حمل كند، مانند فرزند در شكم . و ((حمل (( - به كسر حاء - به معناى سنگينى و ثقلى است كه در ظاهر بدن حمل شود، مانند بار شتر - اين سخن از راغب است .

و در مجمع البيان گفته : ((حمل (( - به فتح حاء - به معناى آن چيزى است كه در شكم يا بر سر درخت باشد، و ((حمل (( - به كسر حاء - به معناى آن چيزى است كه بر پشت و يا بر سر آدمى باشد.

<span id='link338'><span>

==آيات ۳ ۱۶ سوره حج ==

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۴ صفحه ۴۸۲ </center>

ترجمه آيات

اين چنين ، قرآن را آيه هاى روشن نازل كرديم و خدا هر كه را كه خواهد هدايت كند (۱۶)

[[رده:تفسیر المیزان]]