تفسیر:المیزان جلد۱۵ بخش۱۲: تفاوت میان نسخه‌ها

==اشكالاتى كه بر اين روايت نيز وارد است ==

اما اولا: براى اينكه داستانى كه در اين روايات آمده با آيات افك منطبق نمى شود، مخصوصا با آيه «ان الّذين جاءوا بالافك عصبه منكم ...» و آيه «و لولا اذ سمعتموه ظن المؤمنون و المؤمنات بانفسهم خيرا» و آيه «اذ تلقونه بالسنتكم و تقولون بافواهكم ما ليس لكم به علم ...».  

زيرا حاصل اين آيات اين است كه در اين داستان جماعتى با هم دست داشته اند، و داستان را اشاعه مى دادند تا رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله) را رسوا كنند، و مردم هم آن را دهان به دهان مى گرداندند و در نتيجه قضيه ، منتشر شده ، و مدتى طولانى در بين مردم باقى مانده ، و اين جماعت هيچ حرمتى را براى رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله) رعايت نكردند، اين مطالب كجا و مضمون حديث فوق كجا؟!

خدا مى داند، مگر اينكه بگوييم در روايات در شرح مفصل داستان ، كوتاهى شده . و اما ثانيا: مقتضاى براءت ماريه قبطيه اين است كه حد خداى را بر عايشه جارى كرده باشند، و حال آنكه جارى نكردند، و هيچ مفرى از اين اشكال نيست ، جز اينكه بگوييم اين قصه قبل از نزول حكم قذف واقع شده ، و آيه قذف بعد از مدت زمانى نازل شده است .  

ولى آنچه در حل اشكال حد بر هر دو صنف از روايات بايد گفت - همان طور كه گذشت - اين است كه بگوييم آيات افك قبل از آيه حد قذف نازل شده و با نزول آيه افك هم غير از براءت مقذوف در صورت اقامه نشدن شاهد و غير از حرمت اين عمل چيزى تشريع نشد، يعنى حد قاذف در آن آيه تشريع نشد، چون اگر حد قاذف قبل از داستان افك تشريع شده بود، هيچ مجوزى براى تاءخير آن ، و به انتظار وحى نشستن نبود، و هيچ يك از قاذف ها هم از حد رهايى نمى يافتند، و اگر هم با خود آيات افك تشريع شده بود، بايد در آنها اشاره اى به آن شده بود، و لااقل آيات افك متصل به آيات قذف مى شد، و كسى كه عارف به اسلوبهاى كلام است هيچ شكى نمى كند در اينكه آيه «ان الّذين جاءوا بالافك» تا آخر آيات ، هيچ گونه اتصالى با ما قبل خود ندارد.

و اينكه هر كس به يكى از زنان رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله) نسبت ناروا دهد دو بار حد دارد، بايد در خلال آيات افك كه آن همه تشديد و نص تهديد به عذاب در آنها هست به اين مساءله اشاره مى شد، و نشده .

و اين اشكال در صورتى كه آيه قذف با آيات افك نازل شده باشد شديدتر است ، براى اينكه لازمه چنين فرضى اين است كه مورد ابتلاء حكم دو حد باشد آن وقت حكم يك حد نازل شود.

و در كافى از على بن ابراهيم از پدرش از ابن ابى عمير از بعضى اصحابش از امام صادق (عليه السلام) روايت شده كه فرمود: هر كس ‍ درباره مؤمنين چيزى بگويد كه با دو چشم خود ديده و با دو گوش خود شنيده باشد، تازه از كسانى خواهد بود كه دوست دارند فحشاء در بين مؤ منين منتشر شود.

مؤ لف: اين روايت را قمى هم در تفسير خود از پدرش از ابن ابى عمير از هشام از آن جناب، و نيز صدوق در امالى به سند خود از ابن ابى عمير، از محمد بن حمران، از آن جناب، و همچنين مفيد در اختصاص از آن جناب به طور مرسل نقل كرده. باز در همان كتاب به سند خود از اسحاق بن عمار، از امام صادق (عليه السلام) روايت كرده كه فرمود: رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله) فرمود: هر كس عمل زشتى را اشاعه دهد، مثل كسى مى ماند كه آن را باب كرده باشد.

و در مجمع البيان است كه بعضى گفته اند: آيه «و لا ياتل اولوا الفضل منكم و السعه ...» درباره ابى بكر و مسطح بن اثاثه و پسر خاله وى نازل شده و او از مهاجرين، و از جمله بدريين و مردى فقير بود، و ابوبكر زندگى اش را تاءمين مى كرد و خرجى اش را مى داد، همين كه در قضيه افك شركت جست ، ابوبكر نفقه اش را قطع كرد، و سوگند خورد كه تا ابد كمترين نفعى به او نرساند، ولى وقتى آيه فوق نازل شد، به روش نخست خود برگشت و گفت به خدا سوگند من دوست مى دارم خدا مرا بيامرزد، و به خدا تا زنده ام اين مرسوم را از او قطع نمى كنم ، (نقل از ابن عباس و عايشه و ابن زيد)

باز در مجمع البيان است كه بعضى گفته اند: درباره جماعتى از صحابه نازل شده ، كه سوگند خورده بودند به هيچ يك از كسانى كه در داستان افك حرفى زدند چيزى انفاق و صدقه ندهند، و با ايشان مواسات :نكنند، (نقل از ابن عباس و غير او).

و در تفسير قمى و در روايت ابى الجارود، از امام باقر (عليه السلام) آمده كه درباره آيه «و لا ياتل اولوا الفضل منكم و السعه ان يوتوا اولى القربى» فرمود: منظور از «اولى القربى» خويشاوندان رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله) مى باشد، و در آيه «و المساكين و المهاجرين فى سبيل اللّه و ليعفوا و ليصفحوا» فرمود: بعضى از شما از بعضى ديگر گذشت كند و از يكديگر درگذريد. و اگر چنين كنيد رحمت خداوند بر شماست. خداوند مى فرمايد: «الا تحبون ان يغفر اللّه لكم و اللّه غفور رحيم».

و در كافى به سند خود از محمد بن سالم از امام باقر (عليه السلام) نقل كرده كه در ضمن حديثى فرمود: آيه «و الّذين يرمون المحصنات ثم لم ياتوا باربعة شهداء فاجلدوهم ثمانين جلده و لا تقبلوا لهم شهادة ابدا و اولئك هم الفاسقون الا الّذين تابوا من بعد ذلك و اصلحوا فان اللّه غفور رحيم»، در مدينه نازل شد.

و خداى تعالى از ناميدن چنين كسانى در صورتى كه به عمل افتراء ادامه دهند به نام مؤ من دريغ نموده و فرموده است: «افمن كان مؤمنا كمن كان فاسقا لا يستوون» و در جاى ديگر فاسق را از اولياى شيطان خوانده، و فرموده: «الا ابليس كان من الجن ففسق عن امر ربه» و در جاى ديگر رامى محصنات را ملعون خوانده و فرموده: «ان الّذين يرمون المحصنات الغافلات المؤمنات لعنوا فى الدنيا و الاخرة ، ولهم عذاب عظيم، يوم تشهد عليهم السنتهم و ايديهم و ارجلهم بما كانوا يعملون».

و البته جوارح عليه مؤمن شهادت نمى دهد، بلكه عليه كسى شهادت مى دهد كه كلمه عذاب درباره اش حتمى شده ، و اما مؤمن نامه اش را به دست راستش مى دهند، همچنان كه خداى عزوجل فرموده: «فاما من اوتى كتابه بيمينه فاولئك يقرون كتابهم و لا يظلمون فتيلا» و در مجمع البيان در ذيل آيه «الخبيثات للخبيثين و الخبيثون للخبيثات ...» آمده كه در معناى آن اقوالى گفته اند، تا آنجا كه مى گويد: سوم اينكه زنان پليد مال مردان پليد، و مردان پليد مال

از امام باقر و امام صادق (عليه السلام) روايت شده كه اين آيه مثل آيه «الزانى لا ينكح الا زانية او مشركة» مى باشد، چيزى كه هست بعضى تصميم گرفتند كه از زنان پليد بگيرند، خدا از اين كار نهيشان كرد، و آن رابراى ايشان نپسنديد.

و در خصال از عبداللّه بن عمر و ابو هريره روايت كرده كه گفتند: رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله) فرمود: وقتى قلب كسى پاك باشد، جسدش ‍ هم پاك مى شود، و چون قلب پليد شد، بدن هم به سوى پليدى مى گرايد.

و در احتجاج ، از حسن بن على (عليه السلام) روايت كرده كه در ضمن گفتارى كه با معاويه و اصحاب او داشت و آنان به على (عليه السلام) ناسزا گفتند، فرمود: «الخبيثات للخبيثين و الخبيثون للخبيثات» و به خدا سوگند اى معاويه اين مردان و زنان خبيث ، تو هستى و اصحاب تو و شيعيان تواند، «و الطيبات للطّيبين و الطّيّبون للطّيّبات ...» و اين مردان و زنان پاك ، على بن ابيطالب و اصحاب و شيعيان اويند.