۱۶٬۳۳۸
ویرایش
خط ۱۲۱: | خط ۱۲۱: | ||
<span id='link265'><span> | <span id='link265'><span> | ||
==كوچ شبانه بنى اسرائيل از | ==كوچ شبانه بنى اسرائيل از مصر، و هلاكت فرعون و فرعونيان == | ||
«'''وَ أَوْحَيْنَا إِلى مُوسى أَنْ أَسرِ بِعِبَادِى | «'''وَ أَوْحَيْنَا إِلى مُوسى أَنْ أَسرِ بِعِبَادِى إِنَّكُم مُّتَّبَعُونَ'''»: | ||
از | از اين جا قسمت دوم داستان موسى «عليه السلام» و فرعون شروع مى شود و آن، عبارت است از چگونگى نابودى و عذاب فرعون، به كيفر اين كه دعوت موسى و هارون را رد كرد، و قسمت اول آن، عبارت بود از: رسالت موسى و هارون به سوى وى و دعوتش به دين توحيد. | ||
كلمۀ «أسر»، امر از «إسرَاء» است، كه به معناى سير دادن و كوچ دادن در شب است. و مراد از «عِبَادِى»، بنى اسرائيل است. و اين تعبير، نوعى احترام از ايشان است. و جملۀ «إنَّكُم مُتَّبَعُون»، تعليل امر و دستور به «إسراء» است، كه حاصل آن، اين مى شود: | |||
«بنى اسرائيل را شبانه حركت بده، تا آل فرعون هم، دنبال شما راه بيفتند». | |||
و از اين جمله، به خوبى بر مى آيد كه خداى تعالى، از اين فرمان خود منظورى دارد و در اين دستور، فرج و گشايشى براى بنى اسرائيل هست، كه در آيه: «فَأسرِ بِعِبَادِى لَيلاً إنَّكُم مُتَّبَعُون * وَ اترُكِ البَحرَ رَهواً إنَّهُم جُندٌ مُغرَقُون»، به اين منظور و نقشه تصريح شده است. | |||
«'''فَأَرْسلَ فِرْعَوْنُ فى الْمَدَائنِ حَاشِرِينَ... * ثُمَّ أَغْرَقْنَا الاَخَرِينَ'''»: | |||
«''' | داستان غرق شدن فرعونيان و نجات يافتن بنى اسرائيل به دست موسى «عليه السلام» را در طى چهارده آيه آورده، كه البته حرف هاى زيادى قصه و آنچه كه از سياق كلام استفاده مى شود و احتياجى به ذكرش نبوده، حذف كرده است. | ||
از آن جمله است بيرون شدن شبانه موسى و بنى اسرائيل از مصر، كه همين جمله گذشته كه مى فرمود: «أن أسرِ بِعِبَادِى» بر آن دلالت مى كرد و بر همين قياس، ساير مطالب ريز داستان، حذف شده است. | |||
«'''فَأرسَلَ فِرعَونَ '''» - يعنى: موسى «عليه السلام» بندگان مرا شبانه از مصر بيرون آورد و چون فرعون خبردار شد، مردانى را به شهرهايى كه در تحت فرمان او بودند، فرستاد «حَاشِرِين»، تا مردم را كوچ دهند. و يك جا جمع كنند و به مردم بگويند: «إنَّ هَؤُلَاء»، يعنى بنى اسرائيل «لَشِرذِمِةٌ قَلِيلُون» جمعيتى اندك اند. | |||
كلمۀ «شِرذِمِة»، تتمه مختصرى را گويند كه از چيزى باقى مانده باشد و اگر با اين كه خود، كلمه «اندك بودن» را مى رساند. مع ذلك به لفظ «قليل» توصيف كرده، به منظور تأكيد قلت بوده، تا معناى بسيار قليل را بدهد. | |||
«'''وَ إنَّهُم لَنَا لَغَائِظُون '''» - كارهايى مى كنند كه ما را به غيظ در مى آورند. «وَ إنَّا لَجَمِيعٌ» و ما همگى بر اين تصمیمی که گرفته ایم، متفقیم. «حاذرون»، و از مکری که ممکن است دشمن علیه ما بکند، | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۵ صفحه : ۳۸۷ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۵ صفحه : ۳۸۷ </center> | ||
بر حذريم، هرچند كه دشمن ضعيف و اندك است. منظور فرعونيان از اين حرف كه قطعا پيامى از خود فرعون بوده، اين است كه مردم را بيشتر تحريك كنند و عليه بنى اسرائيل بشورانند. | |||
«'''فَأخرَجنَاهُم مِن جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ وَ كُنُوزٍ وَ مَقَامٍ كَرِيم '''» - با همين نقشه، فرعونيان را از باغ ها و چشمه سارهايشان، از گنجينه ها و منزلگاه هاى زيبايشان، از قصرهاى مشيد و خانه هاى رفيع كه داشتند، بيرون كرديم. | |||
در اين جمله، با اين كه فرعونيان به تحريك فرعون از شهرهاى خود بيرون شدند، ولى خداى تعالى، آن را به خودش نسبت داده و فرموده: «ما بيرونشان كرديم». و جهتش اين است كه بيرون شدنشان با نقشه اى الهى بود، كه به كيفر استكبارى كه كردند، آن نقشه را در حقشان عملى كرد. | |||
«كَذَلِكَ» داستان از اين قرار بود، «وَ أورَثنَاهَا» و آن خانه ها و قصرها و نهرها و گنجينه ها و مقام كريم را به بنى اسرائيل ارث داديم. چون فرعون و لشكريانش غرق شدند و بنى اسرائيل بعد از ايشان باقى ماندند. پس مى توان گفت كه وارث آنان شدند. | |||
«فَأتبَعُوهُم» - فرعونيان دنبال بنى اسرائيل را گرفتند. «مُشرِقِين» و در صبحگاهى به ايشان رسيدند، «فَلَمَّا تَرَاءَ الجَمعَان»، همين كه دو صف لشكر يكديگر را ديدند «قَالَ أصحَابُ مُوسَى»، ياران موسى از بنى اسرائيل با ترس و لرز گفتند: «إنَّا لَمُدرَكُون»، دارند به ما مى رسند. | |||
«''' | «'''قَالَ مُوسَى كَلّا'''» - موسى گفت: حاشا كه به ما برسند، «إنَّ مَعِى رَبِّى سَيَهدِين»، خدا با من است و به زودى مرا هدايت مى كند. و مراد از اين «معيت»، حفظ و يارى خداست، همان يارى كه خداى تعالى، در اول بعثتش و بعثت برادرش به آن دو وعده داده بود، كه «إنِّى مَعَكُمَا»، نه معيت به معناى ايجاد و تدبير. | ||
«''' | چون معيت به اين معنا در موسى «عليه السلام» و فرعون به طور مساوى بود، و موسى «عليه السلام» اختصاص نداشت، و معناى اين كه فرمود: به زودى مرا هدايت مى كند، اين است كه به زودى مرا دلالت مى كند به اين كه چگونه شما را از شرّ فرعون و فرعونيان نجات دهم. | ||
«'''فَأوحَينَا إلَى مُوسَى أن اضرِب بِعَصَاكَ البَحرَ فَانفَلَقَ '''» - كلمۀ «إنفلاق»، به معناى پاره شدن چيزى و جدا شدن اجزاى آن از يكديگر است. «فَكَانَ كُلُّ فِرق». يعنى هر قطعه جدا شده از آن، «كَالطَّود» مانند پاره كوهى عظيم بزرگ بود. پس موسى داخل دريا شد و بنى اسرائيل هم، با وى روانه شدند. | |||
«'''وَ أزلَفنَا ثَمَّ '''» - يعنى در آن جا «الآخِرِين»، ديگران را هم نزديك كرديم، كه منظور از ديگران فرعون و لشكريان او است. | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۵ صفحه : ۳۸۸ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۵ صفحه : ۳۸۸ </center> | ||
جداى از هم نگاه | «'''وَ أنجَينَا مُوسَى وَ مَن مَعَهُ أجمَعِين '''» - ما دريا را همچنان جداى از هم نگاه داشتيم، تا موسى و همراهانش از آن گذشتند. | ||
«'''ثُمَّ أغرَقنَا الآخِرِين '''» - و سپس فرعون و قومش را كه در وسط دو قطعه آب، قرار گرفته بودند، با وصل كردن آب ها به يكديگر غرق نموديم. | |||
<span id='link266'><span> | <span id='link266'><span> | ||
ویرایش