تفسیر:المیزان جلد۲۰ بخش۱۶: تفاوت میان نسخه‌ها

مؤلف: اين سه روايت بر فرض كه صحيح باشند (و صرفنظر كنيم از اينكه هيچ تناسبى بين آيات آن با وضع آن مرد سياه ندارد) بيش از اين دلالت ندارد كه سوره وقتى نازل مى شد آن مرد سياه هم نزد آن جناب نشسته بوده ، و اما اينكه سبب نزول سوره داستان آن مرد بوده ، آن روايات دلالتى بر آن ندارد، و اين معنا در روايت آخرى روشن تر به چشم مى خورد.

و كوتاه سخن اينكه منافاتى ميان اين سه روايت با نزول سوره در شاءن اهل بيت (عليهم السلام) وجود ندارد.

علاوه بر اين ، روايت پسر عمر كه از ظاهرش بر مى آيد خود او در داستان آن مرد سياه حاضر بوده ، و با در نظر گرفتن اين معنا كه پسر عمر وقتى به مدينه هجرت كرد كودكى يازده ساله بوده ، خود شاهد بر اين است كه اين قصه در مدينه نازل شده .

و نيز در الدر المنثور از نحاس از ابن عباس روايت كرده كه سوره انسان در مكه نازل شده .

مؤلف: اين روايت خلاصه حديث طويلى است كه نحاس آن را در كتاب «'''الناسخ و المنسوخ '''» آورده، و خود سيوطى آن را در كتاب «'''اتقان '''» نقل كرده و اين حديث معارض با حديثى است كه با طرق بسيار از ابن عباس نقل كرد كه گفت : سوره انسان در مدينه و در شاءن اهل بيت (عليهم السلام ) نازل شد.

از اين هم كه بگذريم سياق آيات اين سوره و مخصوصا آيه «'''يوفون بالنذر'''» و آيه «'''و يطعمون الطعام ...'''» سياق يك داستان واقعى است ، كه در خارج اتفاق افتاده ، و ذكر اسير در بين كسانى كه به دست آن ابرار اطعام شده اند، بهترين شاهد است بر اينكه اين آيات در مدينه نازل شده ، چون مسلمانان همانطور كه قبلا هم اشاره كرديم در مكه قدرتى نداشتند تا اسير داشته باشند.