تفسیر:المیزان جلد۲۰ بخش۳۸: تفاوت میان نسخه‌ها

ولى بعضى گفته اند: مراد از اغناء، استجابت دعاى آن حضرت است .

فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلا تَقْهَرْ

راغب مى گويد: كلمه «'''قهر'''» به معناى غلبه كردن بر كسى است ، اما نه تنها غلبه كردن ، بلكه غلبه توام با خوار كردن او، و قهر به يك يك اين دو معنا هم گفته مى شود.

وَ أَمَّا السائلَ فَلا تَنهَرْ

كلمه «'''نهر'''» كه مصدر فعل نهى «'''لا تنهر'''» است ، به معناى زجر و رنجاندن با غلظت و خشونت است .

وَ أَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّك فَحَدِّث

كلمه «'''تحديث '''» كه مصدر فعل امر «'''حدث '''» است ، وقتى در نعمت بكار رود تحديث نعمت به معناى ذكر و ياد آورى و نشاندادن آن است ، حال يا به زبان و يا به عمل ، و اين عمل شكر نعمت است ، و اوامر و نواهى اين چند آيه يعنى خوار نكردن يتيم ، و نرنجاندن فقير، و نشاندادن نعمت ، دستور به همه مردم است ، هر چند كه خطاب متوجه به شخص رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم ) شده .

و اين آيات سه گانه به خاطر اينكه حرف «'''فاء'''» در ابتداى آيه اولى در آمده نتيجه گيرى از آيه قبل است كه عنايات الهى نسبت به رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم ) را مى شمرد، گويا فرموده : تو طعم ذلتى را كه يتيم مى چشد چشيده اى ، و ذلت و شكسته شدن دل او را احساس كرده اى ، پس هيچ يتيمى را خوار مشمار، و مال او را هم خوار مدار و در آن تجاوز مكن ، و نيز تو تلخى گمراهى و احتياج به هدايت را، و تلخى فقر و تهى دستى را درك كرده اى ، پس هيچ سائلى را كه از تو مى خواهد حاجتش را بر آورى از خود مران ، حاجتش اگر هدايت است و اگر معاش است برآور، و تو طعم انعام خدا را بعد از فقر و تهى دستى چشيده اى ، و ارزش جود و كرم و رحمت خدا را مى دانى ، پس نعمت او را سپاس گوى ، و همه جا نعمتش را يادآور شو، و از مردم پنهانش ‍ مدار.