تفسیر:المیزان جلد۲۰ بخش۴۹: تفاوت میان نسخه‌ها

==آيات ۱ - ۵، سوره فلق ==

سوره فلق مكى است و پنج آيه دارد

قُلْ أَعُوذُ بِرَب الْفَلَقِ(۱)

وَ مِن شرِّ النَّفَّثَتِ فى الْعُقَدِ(۴)

ترجمه آيات  

به نام الله كه بخشنده به همه و مهربان به خواص از بندگان است .

بگو پناه مى برم به پروردگار صبحدم (۱).

از شر هر چه كه او خلق كرده و داراى شر است (۲).

و از شر شب وقتى كه با ظلمتش فرا مى رسد (۳).

و از شر زنان جادوگر كه به گره ها مى دمند و افسون مى كنند (۴).

و از شر حسودى كه بخواهد زهر حسد خود را بريزد (و عليه من دست به كار توطئه شود) (۵).

بيان آيات  

در اين سوره به رسول گرامى خود دستور مى دهد كه از هر شر و از خصوص بعضى شرور به او پناه ببرد، و اين سوره به طورى كه از روايات وارده در شان نزولش بر مى آيد در مدينه نازل شده است .

معنى «'''فلق '''» در «'''قل اعوذ برب الفلق '''» و مفاد «'''و من شر ما خلق '''»

قُلْ أَعُوذُ بِرَب الْفَلَقِ

مصدر «'''عوذ'''» كه كلمه «'''اعوذ'''» متكلم وحده از مضارع آن است ، به معناى حفظ كردن خويش و پرهيز دادن از شر از راه پناه بردن به كسى است كه مى تواند آن شر را دفع كند، و كلمه «'''فلق '''» - به فتحه اول و سكون دوم - به معناى شكافتن و جدا كردن است ، و اين كلمه در صورتى كه با دو فتحه باشد صفت مشبهه اى به معناى مفعول خواهد بود، نظير «'''قصص '''» به دو فتحه (چون قصص به كسره اول و فتحه دوم جمع قصه است )، كه به معناى مقصوص يعنى حكايت شده ، و يا نقل شده است ، و غالبا اين كلمه بر هنگام صبح اطلاق مى شود، و فلق يعنى آن لحظه اى كه نور گريبان ظلمت را مى شكافد و سر بر مى آورد.

و بنا بر اين ، معناى آيه چنين مى شود: بگو من پناه مى برم به پروردگار صبح ، پروردگارى كه آن را فلق مى كند و مى شكافد، و مناسب اين تعبير با مساله پناه بردن از شر، كه خود ساتر خير و مانع آن است ، بر كسى پوشيده نيست .

ولى بعضى از مفسرين گفته اند: مراد از كلمه «'''فلق '''» هر چيزى است كه از كتم عدم به وسيله خلقت سر بر آورد، براى اينكه خلقت و ايجاد در حقيقت شكافتن عدم ، و بيرون آوردن موجود به عالم وجود است ، در نتيجه رب فلق مساوى با رب مخلوق است .

بعضى ديگر گفته اند: كلمه «'''فلق '''» نام چاهى است در جهنم .

مؤ يد اين قول بعضى از رواياتى است كه در تفسير اين سوره وارد شده .

مِن شرِّ مَا خَلَقَ

يعنى از شر هر مخلوقى ، چه انسان و چه جن و چه حيوانات و چه هر مخلوق ديگرى كه شرى همراه خود دارد، پس ، از عبارت «'''ما خلق '''» نبايد تو هم كرد كه تمامى مخلوقات شرند و يا شرى با خود دارند، زيرا مطلق آمدن اين عبارت دليل بر استغراق و كليت نيست .

وَ مِن شرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَب

در صحاح مى گويد: كلمه «'''غسق '''» به معناى اولين مرحله از ظلمت شب است ، وقتى گفته مى شود «'''قد غسق الليل '''» معنايش اين است كه تاريكى شب فرا رسيد، و عاسق شب ، آن ساعتى است كه شفق سمت مغرب ناپديد شود.

و كلمه «'''وقوب '''» كه مصدر فعل ماضى «'''وقب '''» است ، به معناى داخل شدن است .