ریشه صمم
تکرار در قرآن: ۱۵(بار)
قاموس قرآن
اصل صّم (بر وزن فلس) به معنى سدّ و بستن است. «صم القارورة:سدّها» صَمَم (بر وزن فرس) فقدان حسّ شنوائى است (بسته شدن شنوائى). اصمّ به قول طبرسى كَرِ مادر زاد است. از قول ديگران بر مىآيد كه به معنى مطلق كر است خواه مادرزاد باشد يا نه [هود:24]. يعنى حكايت آن دو فريق حكايت كور و كر مادرزاد و بينا و شنواست. * [مائده:71]. مراد از عمى و صم آن است كه حق را نبيند و به آن گوش ندهد كورى و كرى عقل نه چشم و گوش. راغب گويد: آن كه به حق گوش ندهد و قبول نكند به صم توصيف مىشود. * [بقره:18]. صُمّ جمع اَصَّمُ، بُكْم جمع اَبْكَم، عُمْى جمع اَعْمَى است يعنى: كراند، لالاند، كوراند به حق بر نمىگردند. غرض كرى و لالى و كورى عقل است چنان كه گفته شد. * [اسراء:97]. ظاهراً مراد همان كورى و لالى و كرى دنياست نظير آيه 18 بقره كه گذشت و نظير [انعام:39]. به نظر مىآيد منظور از [طه:124-125]. نيز همان باشد زيرا اين كورى نتيجه اعراض از ذكر حق است كه فرموده [طه:124]. و در جواب آن آمده: آيات ما به سوى تو آمد. تو آنها را فراموش كردى و ناديده گرفتى همانطور امروز فراموش مىشوى.(طه126). ولى در آيات هست كه اهل عذاب روز قيامت بينائى و شنوائى و گويائى دارند [بقره:166]. [طه:125]. [ملك:7]. اين آيات نمونه از شنيدن و ديدن و سخن گفتن اهل عذاب است. نتيجه اينكه: كورى، لالى، كرى اهل عذاب معنوى است نه ظاهرى چنان كه در دنيا نيز معنوى است نه ظاهرى چنان كه در دنيانيز معنوى است بقيه مطلب را در «بُكْم» مطالعه كنيد. و اگر مراد كورى، كرى و لالى ظاهرى باشد. شايد منظور عدّهاى از اهل آتش است. * [انفال:22]. منظور از آيه منكرين ديناند انسان منهاى عدم تعقّل حيوان و جنبندهاى بيش نيست لذا اطلاق دواّب به اشخاص بى تعقل و بى فهم يك ترسيم واقعى است هكذا اطلاق صمّ و بكم.
ریشه‌های نزدیک مکانی
کلمات مشتق شده در قرآن
| کلمه | تعداد تکرار در قرآن |
|---|---|
| صُمٌ | ۳ |
| صَمُّوا | ۲ |
| الصُّمُ | ۲ |
| الصُّمَ | ۴ |
| الْأَصَمِ | ۱ |
| صُمّاً | ۲ |
| فَأَصَمَّهُمْ | ۱ |
