الزمر ٦٣

لَهُ‌ مَقَالِيدُ السَّمَاوَاتِ‌ وَ الْأَرْضِ‌ وَ الَّذِينَ‌ کَفَرُوا بِآيَاتِ‌ اللَّهِ‌ أُولٰئِکَ‌ هُمُ‌ الْخَاسِرُونَ‌

کپی متن آیه
لَهُ‌ مَقَالِيدُ السَّمَاوَاتِ‌ وَ الْأَرْضِ‌ وَ الَّذِينَ‌ کَفَرُوا بِآيَاتِ‌ اللَّهِ‌ أُولٰئِکَ‌ هُمُ‌ الْخَاسِرُونَ‌

ترجمه

مکارم شیرازیبهرامپورفولادوندالهی قمشه‌ایانصاریانآیتیخرمشاهیمجتبویخرمدلصادقی تهرانیمعزیenglish

کلیدهای آسمانها و زمین از آن اوست؛ و کسانی که به آیات خداوند کافر شدند زیانکارانند.

|كليدهاى آسمان‌ها و زمين از آن اوست، و كسانى كه آيات خدا را انكار كردند آنها حقا زيانكارند

كليدهاى آسمان و زمين از آن اوست، و كسانى كه نشانه‌هاى خدا را انكار كردند، آنانند كه زيانكارانند.

کلیدهای خزائن آسمانها و زمین او راست و آنان که به آیات خدا کافر شدند هم آنان زیانکاران عالمند.

کلیدهای آسمان ها و زمیندر مالکیّت اوست، و کسانی که به آیات خدا کفر ورزیدند، هم آنان زیانکارند.

كليدهاى آسمانها و زمين نزد اوست و آنها كه به آيات خدا كافر شده‌اند زيان‌ديدگان هستند.

او راست کلیدهای آسمانها و زمین، کسانی که آیات ما را انکار کرده‌اند، آنانند که زیانکارند

او راست كليدهاى [گنجينه‌هاى‌] آسمانها و زمين و آنان كه به نشانه‌هاى خدا كافر شدند همانان زيانكارانند.

کلیدهای آسمانها و زمین از آن او است. کسانی که آیات خدا را باور نمی‌دارند ایشان زیانکارند. (چرا که قوانین و رهنمودهای کسی را نمی‌پذیرند که مالک و صاحب سراسر جهان و فرمانده و گرداننده‌ی آن است).

درب‌های بسته و پیوسته‌‌ی آسمان‌ها و زمین تنها از اوست. و کسانی که به نشانه‌های خدا کفر ورزیدند ایشان خودشان زیانکارانند.

وی را است کلیدهای آسمانها و زمین و آنان که کفر ورزیدند به آیتهای خدا ایشانند زیانکاران‌

To Him belong the reins of the heavens and the earth. But those who blaspheme against the revelations of Allah—it is they who are the losers.

ترتیل:

ترجمه:

الزمر ٦٢	آیه ٦٣	الزمر ٦٤
سوره : سوره الزمر نزول : ٨ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٣ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«مَقَالِیدُ»: جمع مِقْلاد، کلیدها. «لَهُ مَقَالِیدُ ...»: کنایه از مالکیّت و حاکمیّت است.

تفسیر

المیزاننمونهتفسیر نوراثنی عشریروان جاویداطیب البیانبرگزیده تفسیر نمونهتسنیم

---

• آيات ۶۲ - ۷۵ سوره زمر
• بیان وحدانيت خدا در ربوبيت، و اين كه او، خالق همه چيز، و وكيل بر همه چيز است
• بيان اين كه نهى پيامبر «ص» از شرك، نهى حقيقى است
• معناى اين كه درباره مشركان فرمود: «قدر خدا را، آن گونه که باید، نشناختند»
• توضيحى درباره نفخۀ صور اول و دوم
• مراد از نورانی شدن زمين به نور پروردگارش، در قيامت
• جهنم و بهشت، منزلگاه ابدی کافران و متقیان، در روز قیامت
• سخن بهشتيان، بعد از ورود به بهشت
• بحث روایتی: (رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته)

---

• تفسیر آیات

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

لَهُ مَقالِيدُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآياتِ اللَّهِ أُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُونَ «63»

كليدهاى آسمان‌ها و زمين براى اوست و كسانى كه به آيات الهى كفر ورزيدند آنان همان زيان كارانند.

جلد 8 - صفحه 196

نکته ها

مشركان، خالق بودن خدا را قبول داشتند، چنانكه در آيه 38 همين سوره خوانديم كه اگر از آنان سؤال كنى آفريدگار آسمان‌ها و زمين كيست؟ خواهند گفت: خدا. ولى نظارت و حفاظت را به بت‌ها نيز نسبت مى‌دادند.

پیام ها

1- موحّد واقعى كسى است كه به تمام ابعاد توحيد معتقد باشد:

توحيد در خالقيّت. «خالِقُ كُلِّ شَيْ‌ءٍ»

توحيد در ربوبيّت. «عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ وَكِيلٌ»

توحيد در عبادت. آيه‌ى بعد: أَ فَغَيْرَ اللَّهِ تَأْمُرُونِّي أَعْبُدُ ...

2- همه‌ى هستى، در آفرينش و بقا، محتاج او هستند. «خالِقُ كُلِّ شَيْ‌ءٍ وَ هُوَ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ وَكِيلٌ»

3- خداوند آفريدگار هستى است و باز هم مى‌تواند خلق كند. خالِقُ‌ ... لَهُ مَقالِيدُ

4- كفر منكران، به خدا ضررى نمى‌زند، زيرا او مالك آسمان‌ها و زمين است. وَ الَّذِينَ كَفَرُوا ... أُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُونَ‌

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

لَهُ مَقالِيدُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآياتِ اللَّهِ أُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُونَ (63)

و نيز به جهت اظهار قدرت تامه خود فرمايد:

لَهُ مَقالِيدُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ‌: مر ذات الهى راست كليدهاى خزائن آسمان و زمين.

بيان:

اين كنايه است از قدرت حق سبحانه بر حفظ آسمان و زمين و مزيد دلالت بر اختصاص آن به او، چه دخالت در خزائن متصور نيست مگر كسى را كه مفاتيح آن به دست او باشد؛ پس خلاصه معنى آنكه: او مالك جميع امور علويات و سفليات است و غير او را تصرف بالذات در آن ممكن نيست.

2- ابن عباس گفته: مفاتيح آسمان و زمين، رحمت و ارزاق است‌ «2».

3- خزاين آسمان باران، و خزاين زمين گياه، و كليد اين خزاين تصرف او است، هرگاه خواهد باران فرستد و هر چه خواهد از نباتات بروياند.

---

«1» التوحيد، للصدوق، باب 59: نفى الجبر و التفويض ص 362 روايت 8؛ و در همين زمينه به كتاب بحار الانوار ج 5 ص 68 تا 84 مراجعه كنيد.

«2» مجمع البيان، ج 4 ص 507.

جلد 11 - صفحه 265

4- در منهج- حارث همدانى روايت نموده كه از حضرت امير المؤمنين پرسيدم:

مراد مقاليد آسمان و زمين چيست؟ فرمود: (سبحان اللّه و الحمد للّه و لا اله الا اللّه و اللّه اكبر و لا حول و لا قوة الا باللّه العلى العظيم هو الاول و الاخر و الظاهر و الباطن له الملك و له الحمد يحيى و يميت و هو حى لا يموت بيده الخير و هو على كل شي‌ء قدير).

بعد فرمود هر كه اين كلمات را گويد حق تعالى او را شش خصلت كرامت فرمايد: 1- او را از شر ابليس نگاهدارد. 2- قنطارى به او مزد دهد كه از كوه احد گرانتر باشد. 3- او را به درجه ابرار رساند. 4- حور العين زوج او گرداند.

5- دوازده هزار ملك را فرمايد تا اين كلمات را از او شنيده بر ورقى منشور ثبت تا روز قيامت گواهى دهند. 6- ثواب تلاوت تورات و انجيل و زبور و قرآن به او مرحمت فرمايد و چنان باشد كه حج و عمره كرده باشد، و اگر در آن حال بميرد جزو شهداء باشد «1» «بشرط تقوى و عمل صالح و الا به صرف قرائت اين ثواب عظيم را ندارد».

وَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآياتِ اللَّهِ‌: و آنانكه كافر شوند به آيات خدا و شواهد قدرت، و تكبر ورزند از تمجيد و ثناى او، أُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُونَ‌: آن گروه ايشانند زيانكاران، زيرا ايمان كه سرمايه سعادت جاودانى است به سوء اختيار به كفر تبديل كردند لا جرم وبال و نكال لازم آنها و به خسران ابدى گرفتار شدند.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

وَ يُنَجِّي اللَّهُ الَّذِينَ اتَّقَوْا بِمَفازَتِهِمْ لا يَمَسُّهُمُ السُّوءُ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ (61) اللَّهُ خالِقُ كُلِّ شَيْ‌ءٍ وَ هُوَ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ وَكِيلٌ (62) لَهُ مَقالِيدُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآياتِ اللَّهِ أُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُونَ (63) قُلْ أَ فَغَيْرَ اللَّهِ تَأْمُرُونِّي أَعْبُدُ أَيُّهَا الْجاهِلُونَ (64) وَ لَقَدْ أُوحِيَ إِلَيْكَ وَ إِلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكَ لَئِنْ أَشْرَكْتَ لَيَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ وَ لَتَكُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِينَ (65)

بَلِ اللَّهَ فَاعْبُدْ وَ كُنْ مِنَ الشَّاكِرِينَ (66)

ترجمه‌

و نجات ميدهد خدا آنانرا كه پرهيزكار شدند بسبب رستگاريشان نميرسد بايشان بدى و نه ايشان اندوهناك مى‌شوند

خدا آفريننده همه چيز است‌

---

جلد 4 صفحه 508

و او بر همه چيز نگهبان و كارگزار است‌

براى او است كليدهاى آسمان‌ها و زمين و آنها كه كافر شدند بآيتهاى خدا آن گروه آنها زيانكارانند

بگو آيا پس غير خدا را امر ميكنيد بمن كه بپرستم اى نادانان‌

و هر آينه بتحقيق وحى شد بتو و بآنانكه بودند پيش از تو كه اگر مشرك شوى هر آينه باطل خواهد شد عملت و هر آينه خواهى بود البته از زيانكاران‌

بلكه خدا را پس بپرست و بوده باش از شكرگزاران.

تفسير

خداوند سبحان بعد از تهديد كفار نويد داده است اهل ايمان و تقوى را بنجات از آتش جهنم براى فلاح و رستگارى ايشان در دنيا بأعمال صالحه و اجتناب از معاصى كبيره و اصرار بر صغيره و آنكه نميرسد به آنان بهيچ وجه شدّت و مكروهى و نه آنها محزون مى‌شوند در روزى كه غير آنها محزون خواهند شد و خداوند خالق تمام موجودات و نگهبان و نگهدار و متصرّف و مدبّر امور آنها است و هر كس را بمقام لايق خود خواهد رسانيد در دست او است كليدهاى خزانه‌هاى آسمانها و زمين و هر كس را بقدر قابليّت او عطا مى- فرمايد از نعمت و روزى و رحمت و كفار زيانكارانند كه نعيم بهشت را از دست داده و عذاب جهنّم را خريدارى نموده‌اند و در جوامع نقل نموده كه اهل شرك به پيغمبر صلى اللّه عليه و اله گفتند تو بعضى از خدايان ما را قبول كن ما بخداى تو ايمان مى- آوريم لذا خداوند فرموده بآنها بگو مرا امر بعبادت غير خداى يگانه ميكنيد اى نادانان و بتحقيق وحى شد بتو و ساير انبياء قبل هر يك در زمان خودش كه اگر در عبادت خداى يگانه غير او را شريك كنى عملت باطل ميگردد و قبول نخواهد شد و البته چنين كسى از زيانكاران ميباشد پس عبادت كن خدا را بدون دخالت غير و بوده باش از شكرگزاران نعم حق بر خود و خانواده‌ات و معلوم است كه خطاب به پيغمبر اكرم شده براى تأديب و تعليم امّت والا ساحت مقدّس نبوى اجلّ از احتياج باين تكاليف است چنانچه در روايت قمى ره از امام صادق عليه السّلام بيان شده و از امام باقر عليه السّلام نقل شده كه مراد آنستكه اگر با ولايت على عليه السّلام امر بولايت احدى نمائى بعد از خودت عملت باطل ميشود و از زيانكاران خواهى بود و در كافى از امام صادق عليه السّلام اينمعنى تأييد شده و آنكه مراد از بل اللّه فاعبد و كن من الشّاكرين اطاعت‌

---

جلد 4 صفحه 509

خدا و شكر بر آنستكه خداوند برادر و پسر عمّش را معاضد و كمك براى او قرار داد و الحمد للّه على ما انعمنا به من ولايته.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

لَه‌ُ مَقالِيدُ السَّماوات‌ِ وَ الأَرض‌ِ وَ الَّذِين‌َ كَفَرُوا بِآيات‌ِ اللّه‌ِ أُولئِك‌َ هُم‌ُ الخاسِرُون‌َ (63)

‌از‌ ‌براي‌

جلد 15 - صفحه 338

‌او‌ ‌است‌ كليدهاي‌ آسمانها و زمين‌ و كساني‌ ‌که‌ كافر شدند ‌به‌ آيات‌ الهيه‌ اينها ‌خود‌ ‌آنها‌ خاسر و زيان‌كاران‌ هستند.

لَه‌ُ مَقالِيدُ جمع‌ مقلاد ‌است‌ و نظر ‌به‌ اينكه‌ كليد ‌هر‌ بابي‌ و خزينه‌اي‌ و صندوقي‌ دو خصوصيت‌ دارد ‌هم‌ ميبندد و ‌هم‌ باز ميكند باعتبار اينكه‌ ميبندد مقاليدش‌ گويند و باعتبار اينكه‌ باز ميكند مفاتيح‌ گويند ‌پس‌ مقلاد و مفتاح‌ يك‌ معني‌ دارد بدو اعتبار و مراد رزق‌ و رحمت‌ و بلاء و نقمة ‌است‌ و تعبير بخزائن‌ ميكنند ‌که‌ ميفرمايد وَ لِلّه‌ِ خَزائِن‌ُ السَّماوات‌ِ وَ الأَرض‌ِ منافقون‌ آيه 7.

السَّماوات‌ِ وَ الأَرض‌ِ آنچه‌ ‌از‌ آسمان‌ نازل‌ ميشود و آنچه‌ ‌از‌ زمين‌ بيرون‌ ميآيد تمام‌ ‌در‌ تحت‌ قدرت‌ ‌او‌ ‌است‌ بروي‌ ‌هر‌ ‌که‌ بخواهد ميبندد و بروي‌ ‌هر‌ ‌که‌ بخواهد باز ميكند.

وَ الَّذِين‌َ كَفَرُوا بِآيات‌ِ اللّه‌ِ ‌که‌ تمام‌ اينها ‌را‌ مستند باسباب‌ ظاهريه‌ ميدانند چه‌ نعم‌ و ارزاق‌ و توسعه‌ و چه‌ بليات‌ و تضييقات‌ و مصائب‌ و مستند بخدا نميدانند لذا تمام‌ كوشش‌ ‌آنها‌ ‌در‌ جلب‌ منافع‌ و دفع‌ مضار ‌در‌ تهيه اسباب‌ ‌آنها‌ ‌است‌ و ابدا توجه‌ بخدا ندارند.

أُولئِك‌َ هُم‌ُ الخاسِرُون‌َ زيرا تأثير كليه ‌اينکه‌ اسباب‌ تحت‌ مشيت‌ ‌او‌ ‌است‌ چه‌ بسا اشخاصي‌ ‌که‌ تمام‌ اسباب‌ ‌براي‌ ‌آنها‌ فراهم‌ ‌است‌ ‌در‌ كمال‌ ضيق‌ و شدت‌ هستند و بسا اشخاصي‌ ‌که‌ دستشان‌ ‌از‌ همه اسباب‌ كوتاه‌ ‌است‌ و ‌در‌ كمال‌ توسعه‌ و راحتي‌ هستند بقول‌ مثنوي‌:

‌از‌ قضا سركنجبين‌ صفرا فزود

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 63)- این آیه با ذکر توحید مالکیت خداوند بحث توحیدی آیه قبل را تکمیل کرده، می‌گوید: «کلیدهای آسمانها و زمین از آن اوست» (لَهُ مَقالِیدُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ).

این تعبیر معمولا کنایه از مالکیت و یا سلطه بر چیزی است، چنانکه می‌گوئیم: کلید این کار به دست فلانی است.

قرآن بعد از این جمله چنین نتیجه گیری می‌کند: «و کسانی که به آیات خداوند کافر شدند زیانکارانند» (وَ الَّذِینَ کَفَرُوا بِآیاتِ اللَّهِ أُولئِکَ هُمُ الْخاسِرُونَ).

چرا که منبع اصلی و سر چشمه واقعی همه خیرات و برکات را رها کرده و در بیراهه‌ها سرگردان شده‌اند، از کسی که تمام کلیدهای آسمانها و زمین به دست اوست روی بر تافته و به سراغ موجودات ناتوانی رفته‌اند که مطلقا کاری از آنها ساخته نیست.

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - کلید و سررشته تمامى امور جهان، در اختیار خدا است. (له مقالید السموت و الأرض) «مقالید» در آیه شریفه یا مترادف «مفاتیح» (کلیدها) و یا به معناى «خزائن» (گنجینه ها) است (لسان العرب ). در هر صورت این تعبیر کنایه از سلطه بر جهان و در اختیار داشتن آن است.

۲ - جهان هستى، جلوه اى از قدرت و توحید ربوبى خداوند است. (له مقالید السموت و الأرض)

۳ - جهان، داراى آسمان هاى متعدد (السموت)

۴ - کافران و منکران آیات الهى، مردمى زیانکار و خسارت دیده اند. (و الذین کفروا بأیت اللّه أُولئک هم الخسرون)

۵ - کفر و انکار آیات الهى، بى تردید به زیان انسان ها است. (و الذین کفروا بأیت اللّه أُولئک هم الخسرون) «خسارت» - ضد ربح (سود) - به معناى ضرر و زیان است و آمدن ضمیر فصل (هم)، دلالت بر حصر و تأکید مى کند.

موضوعات مرتبط

• آسمان: تعدد آسمان ها ۳
• آفرینش: حاکم آفرینش ۱
• آیات خدا: آثار تکذیب آیات خدا ۵; آیات آفاقى ۲; زیانکارى مکذبان آیات خدا ۴
• توحید: توحید افعالى ۱; دلایل توحید ربوبى ۲
• جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۱
• خدا: اختصاصات خدا ۱; نشانه هاى قدرت خدا ۲
• خود: زیان به خود ۵
• زیان: عوامل زیان ۵
• زیانکاران: ۴
• کافران: زیانکارى کافران ۴
• کفر: آثار کفر ۵