البقرة ٦٤

ثُمَ‌ تَوَلَّيْتُمْ‌ مِنْ‌ بَعْدِ ذٰلِکَ‌ فَلَوْ لاَ فَضْلُ‌ اللَّهِ‌ عَلَيْکُمْ‌ وَ رَحْمَتُهُ‌ لَکُنْتُمْ‌ مِنَ‌ الْخَاسِرِينَ‌

ترجمه

سپس شما پس از این، روگردان شدید؛ و اگر فضل و رحمت خداوند بر شما نبود، از زیانکاران بودید.

سپس شما بعد از آن [عهد و ميثاق‌] رو برتافتيد، و اگر فضل و رحمت خدا در حق شما نبود، قطعا از زيانكاران مى‌شديد

سپس شما بعد از آن [پيمان‌] رويگردان شديد، و اگر فضل خدا و رحمت او بر شما نبود، مسلما از زيانكاران بوديد.

بعد از آن همه عهد و پیمان (از خدا) روی گردانیدید؛ و اگر فضل و رحمت خدا شامل حال شما نمی‌شد البته در شمار زیانکاران بودید.

آن گاه بعد از [پیمان گرفتن، از وفاکردن به آن] سرپیچی کردید، و اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود، قطعاً از زیانکاران بودید.

ولى زان پس از فرمان سرباز زديد و اگر فضل و رحمت خدا نبود از زيانكاران مى‌بوديد.

آنگاه، پس از آن روی گرداندید، و اگر بخشش و رحمت الهی در حق شما نبود، از زیانکاران می‌شدید

آنگاه پس از آن پشت كرديد، و اگر فزون بخشى خدا و مهربانى او بر شما نبود هر آينه از زيانكاران مى‌شديد.

سپس شما، بعد از همه‌ی اینها، (از طاعت و عبادت) روگردان شدید، و اگر لطف خدا و رحمت او شامل شما نمی‌شد (و به شما مهلت نمی‌داد و عذاب را به تأخیر نمی‌انداخت) جزو زیانباران می‌بودید.

سپس (شما) بعد از آن (پیمان) رویگرداندید، پس اگر فضل خدا و رحمتش بر شما نبود، همانا از زیانکاران می‌بودید.

سپس پشت کردید پس از آن که اگر نبود فضل خدا بر شما و رحمتش هرآینه می‌شدید از زیانکاران‌

البقرة ٦٣	آیه ٦٤	البقرة ٦٥
سوره : سوره البقرة نزول : ٥ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٥ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«تَوَلَّیْتُمْ»: روی گرداندید. پشت کردید.

تفسیر

• آيات ۶۳ ۷۴ بقره
• برداشتن كوه بمنظور اكراه مردم نبوده
• نمى شود به خدا نسبت اميد داد
• نكاتى كه باعث بيان داستان گاو بنى اسرائيل با اسلوب مخصوص شده
• بى ادبى بنى اسرائيل و آزار حضرت موسى (ع ) توسط آنان كه از آيات قرآنى استفاده مى شود
• داستان گاو در تورات
• داستان گاو بنى اسرائيل و برخورد آنان با پيامبر عصر خود
• تشبيه قساوت قلوب به سنگ سخت
• بحث روايتى (شامل رواياتى در ذيل آيات گذشته و درباره داستان گاو بنىاسرائيل )
• بحث فلسفى (درباره دو معجزه : زنده كردن مردگان و مسخ )
• اشكالى بر گفتار فوق و پاسخ به آن
• بحث علمى و اخلاقى (درباره رفتار و اخلاق بنىاسرائيل )
• هر تقليدى مذموم نيست
• در زندگى اجتماعى ، انسان ناچار از تقليد است

• آيه ۶۳ - ۶۴
• آيه و ترجمه
• تفسير:
• آيات خدا را با قوت بگيريد
• نكته ها
• ۱ منظور از پيمان
• ۲ چگونه كوه بالاى سر بنى اسرائيل قرار گرفت
• ۳ پيمان اجبارى چه سودى دارد؟
• ۴ كوه طور

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - بنى اسرائیل از دستورات تورات اعراض کرده و پیمان الهى را شکستند. (أخذنا میثقکم ... ثم تولیتم من بعد ذلک) «تولى» (مصدر تولیتم) به معناى اعراض کردن است و متعلق آن - به قرینه آیه قبل - پیمان بنى اسرائیل بر پذیرش تورات و عمل به احکام آن مى باشد.

۲ - پیمان شکنى بنى اسرائیل، على رغم مشاهده معجزه اى چون برافراشته شدن کوه، امرى سنگین، شگفت و نامتوقع بود. (أخذنا میثقکم و رفعنا فوقکم الطور ... ثم تولیتم من بعد ذلک) «ثم» در جمله «ثم تولیتم» حاکى از ترتیب رتبى است; زیرا «من بعد ذلک» رساننده ترتیب زمانى مى باشد و آن گاه که «ثم» براى ترتیب رتبى به کار رود حکایت از عظمت، شگفتى و ... مضمون جمله بعد دارد.

۳ - ضرورت پایبندى به پیمانهایى که خداوند با انسانها دارد. (ثم تولیتم من بعد ذلک)

۴ - خداوند، گناه پیمان شکنى بنى اسرائیل را بخشود. (فلولا فضل اللّه علیکم و رحمته) شمول فضل و رحمت الهى پس از بیان خطا و گناه، کنایه از عفو و گذشت است.

۵ - خداوند، بنى اسرائیل را - على رغم پیمان شکنى و اعراضشان از فرامین تورات - مورد تفضل و رحمت خویش قرار داد. (فلولا فضل اللّه علیکم و رحمته لکنتم من الخسرین)

۶ - بنى اسرائیل بر اثر شکستن پیمان الهى، در آستانه زیانکارى و تباه کردن هستى خویش، قرار گرفتند. (فلولا فضل اللّه علیکم و رحمته لکنتم من الخسرین)

۷ - فضل و رحمت الهى بر بنى اسرائیل، نجات دهنده آنان از زیان و خسران شد. (فلولا فضل اللّه علیکم و رحمته لکنتم من الخسرین)

۸ - شکستن پیمانهاى الهى، مایه زیانکار شدن آدمى و تباه کردن هستى خویش است. (ثم تولیتم من بعد ذلک فلولا فضل اللّه ... لکنتم من الخسرین) «ذلک» اشاره به پیمان و التزام به پذیرش کتاب آسمانى و تنظیم کردن عقاید و معارف بر اساس آن است.

۹ - اعراض از معارف و احکام کتابهاى آسمانى، مایه خسارت و تباه کردن هستى خویش (خذوا ما أتینکم بقوة ... ثم تولیتم من بعد ذلک فلولا ... لکنتم من الخسرین)

۱۰ - گنهکاران نباید از شمول فضل و رحمت خداوند، ناامید باشند. (ثم تولیتم ... فلولا فضل اللّه علیکم و رحمته)

۱۱ - بنى اسرائیل عصر بعثت، همسان با اسلاف گذشتگان خویش در برخورد با کتابهاى آسمانى و احکام دین (ثم تولیتم) نسبت دادن رفتار پیشینیان بنى اسرائیل به موجودین عصر بعثت و عصرهاى پس از آن (ثم تولیتم)، بیانگر اتحاد و اشتراک آنان در خصلتها و ویژگیهاست.

۱۲ - بنى اسرائیل پس از دریافت تورات و عمل به محتواى آن، به قدرت و حکومت رسیدند.* (ثم تولیتم من بعد ذلک) از معانى «تولى» ولایت پیدا کردن و حکومت یافتن است. برداشت فوق ناظر به این احتمال مى باشد. گفتنى است بر این مبنا مراد از فضل خدا و رحمت او، همان اعطاى تورات و توفیق عمل به احکام آن مى باشد و مقصود از خسران در «لکنتم من الخاسرین» قرار گرفتن در تحت سیطره حکومتهاى کفر و جور خواهد بود.

موضوعات مرتبط

• امور: امور شگفت آور ۲
• انحطاط: عوامل انحطاط ۸، ۹
• انسان: عهد خدا با انسان ها ۳
• بنى اسرائیل: آثار عهد شکنى بنى اسرائیل ۶; آمرزش بنى اسرائیل ۴; اعراض بنى اسرائیل از تورات ۱، ۵; بنى اسرائیل صدر اسلام ۱۱; بنى اسرائیل و تورات ۱۲; بنى اسرائیل و دین ۱۱; بنى اسرائیل و کتب آسمانى ۱۱; تاریخ بنى اسرائیل ۱، ۱۱، ۱۲; تفضل خدا بر بنى اسرائیل ۵، ۷; حکومت بنى اسرائیل ۱۲; زیانکارى بنى اسرائیل ۶، ۷; عوامل نجات بنى اسرائیل ۷; عهد خدا با بنى اسرائیل ۶; عهد شکنى بنى اسرائیل ۱، ۲، ۴، ۵; قدرت بنى اسرائیل ۱۲; لجاجت بنى اسرائیل ۲
• تورات: آثار عمل به تورات ۱۲; اهمیّت عمل به تورات ۱۲
• خدا: آثار رحمت خدا ۷; آثار فضل خدا ۷; آمرزش خدا ۴
• رحمت: مشمولان رحمت ۵
• زیان: عوامل زیان ۶، ۸، ۹
• عهد: اهمیّت وفاى به عهد ۳
• عهدشکنى: آثار عهدشکنى با خدا ۸; گناه عهدشکنى ۴
• فضل خدا: مشمولان فضل خدا ۵
• کتب آسمانى: آثار اعراض از کتب آسمانى ۹ کوه طور: بالا رفتن کوه طور گناهکاران: گناهکاران و رحمت خدا ۱۰ ; گناهکاران وفضل خدا ۱۰ معجزه: معجزه کوه طور ۲ هلاکت: عوامل هلاکت ۶ یأس: اجتناب از یأس ۱۰ ; یأس از رحمت خدا ۱۰