النحل ٤٩

وَ لِلَّهِ‌ يَسْجُدُ مَا فِي‌ السَّمَاوَاتِ‌ وَ مَا فِي‌ الْأَرْضِ‌ مِنْ‌ دَابَّةٍ وَ الْمَلاَئِکَةُ وَ هُمْ‌ لاَ يَسْتَکْبِرُونَ‌

ترجمه

(نه تنها سایه‌ها، بلکه) تمام آنچه در آسمانها و زمین از جنبندگان وجود دارد، و همچنین فرشتگان، برای خدا سجده می‌کنند و تکبّر نمی‌ورزند.

|[نه تنها سايه‌ها بلكه‌] هر چه در آسمان‌ها و هر چه در زمين از جنبندگان و فرشتگان است همه خدا را سجده مى‌كنند و تكبّر نمى‌ورزند

و آنچه در آسمانها و آنچه در زمين از جنبندگان و فرشتگان است، براى خدا سجده مى‌كنند و تكبر نمى‌ورزند.

و هر چه در آسمانها و زمین است از جنبندگان و نیز فرشتگان همه بی‌هیچ تکبر به سجده و عبادت خدا مشغولند.

و آنچه در آسمان ها و زمین از جنبندگان و فرشتگان وجود دارد، فقط برای خدا سجده می کنند و تکبّر و سرکشی نمی ورزند.

هر چه در آسمانها و زمين است از جنبندگان و فرشتگان خدا را سجده مى‌كنند و تكبر نمى‌ورزند.

هر آن جنبنده‌ای که در آسمانها و آنچه در زمین است، و فرشتگان به درگاه خدا سجده می‌برند و گردنکشی نمی‌کنند

و هر چه در آسمانها و هر چه در زمين است از جنبندگان و فرشتگان، خداى را سجده مى‌آرند و سرپيچى و گردنكشى نمى‌كنند

آنچه در آسمانها و آنچه در زمین جنبنده وجود دارد، خدای را سجده می‌برند و کرنش می‌کنند، و فرشتگان نیز خدای را سجده می‌برند و تکبّر نمی‌ورزند.

و آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین از جنبندگان و فرشتگان است، برای خدا سجده می‌کنند حال آنکه تکبر نمی‌ورزند.

و برای خدا سجده کنند آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از جنبنده فرشتگان و ایشان سرنپیچند

النحل ٤٨	آیه ٤٩	النحل ٥٠
سوره : سوره النحل نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٨ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«دَآبَّةٍ»: جنبنده. رونده (نگا: بقره / هود / و ). «مِن دَآبَّةٍ»: برخی این قید را برای (مَا فِی‌الأرْضِ) می‌دانند، ولی به دلیل آیه‌های دیگر مربوط به (مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِی الأرْضِ) به طور کلّی است (نگا: شوری / ، حجّ / ). «الْمَلآئِکَة»: ذکر خاصّ فرشتگان با وجود دخول در واژه عام (ما) برای بزرگداشت فرشتگان و این که آنان نوعی از آفریدگانند که در ماهیّت جدای از جنبندگانند.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

أَ فَغَيْرَ دِينِ‌ اللَّهِ‌ يَبْغُونَ‌... (۲) وَ لِلَّهِ‌ يَسْجُدُ مَنْ‌ فِي‌... (۳)

تفسیر

• آيات ۴۱ - ۶۴،سوره نحل
• مقصود از حسنه در دنيا كه خداوند به مهاجرين وعده داده مجتمع صالح اسلامى است
• علت توصيف مهاجرين به دو صفت صبر و توكل
• مفاد آيه : ((و ما ارسلنا من قبلك الا رجالا...)) حصر رسالت در بشر عادى است
• معنا و موارد استعمال كلمه : ((ذكر))
• مراد از اهل ذكر در فاسئلوا اهل الذكر)) و اينكه مخاطبين اين خطاب كيانند
• معنا و مفاد آيه : ((و انزل اليك الذكر لتبين للناس مانزل اليهم ...))
• وجوهى كه مفسرين در تفسير آيه گفته اند
• حجت بودن بيانات رسول الله و عترت او (ائمه ) عليهم الصلاة و السلام
• انذار و تهديد مشركين كه از در مكه به خدا و پيامبرانش گناه مى كردند (مكروا السيئات )
• مراد از ((اخذ در تقلب )) و ((اخذ بر تخوف )) كه مشركين بدان تهديد شده اند
• گردش سايه اشياء نشانه خضوع و سجود موجودات در برابر خداست
• سجده جنبندگان آسمانها و زمين براى خدا به معناى خضوع وتذلل آنان در برابر خدا است
• توضيحى درباره استكبار در مقابل مخلوق و درمقابل خالق
• توضيحى درباره در مقابل مخلوق و در مقابل خالق
• وجه عدم استكبار عملى ملائكه در برابر خداى سبحان
• رد استدلال برخى به آيه : ((يخافون ربهم ...)) براىقول به اينكه ملائكه مكلف بوده خوف و رجا دارند وافضل از بشر هستند
• مقصود از جمله : ((لا تتخدوا الهين اثنين )) و معنايى كه از نهى از دو خدا گرفتن استفادهمى شود
• لازمه مالكيت مطلقه خدا اين است كه فقط او معبود و دين دائما از او باشد (له الدين و اصبا)
• در تنگناها و شدائد، اميد بستن به مسبب الاسباب و دست به دامان او شدن فطرى انسان است
• توضيح اينكه كفران نعمت غات و غرض شرك ورزيدن مشركين است
• مقصود از اينكه مشركين بخشى از روزى خود را نصيب ((ما لا يعملون )) قرار مى دهند
• منشاء و سبب اينكه مشركين ملائكه را مؤ نث و دختران خدا مى دانستند
• معناى جمله : ((و لهم ما يشتهون )) و گفتگوئى كه در مورد شده است
• حكايت دختر كشى مشركين و نكوهش آن
• ايمان به آخرت منبع همه خيرات و بركات و ايمان نداشتن به آخرت ريشه همه گناهاناست .
• منزه بودن خداى تعالى از هر قبيح عقلى و طبعى و از اتصاف به صفات ممكنات
• معناى جمله ((ولله المثل الاعلى ))
• اگر خدا مردم را به ظلمشان اخذ كند دابه اى روى زمين نخواهد ماند
• بيان ضعف استدلال به اين آيه براى قول به معصوم نبودن انبياء
• مراد از ((امم )) و ((اليوم )) در آيه : ((تالله لقد ارسلنا الى امم من قبلك ...))
• رواياتى كه در آنها اهل ذكر در جمله : ((فاسئلوااهل الذكر)) به اهل بيت عليهم السلام تفسير شده است
• بيان اينكه با توجه به سياق آيات مراد از اهل ذكراهل كتاب است و با قطع نظر از خصوص آيه مراداهل بيت عليهم السلام مى باشد
• چند روايت در معناى : ((فاسئلوا اهل الذكر))، ((افا من الذين مكروا))، ((له الدين واصبا)) و ((لله المثل الاعلى ))

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- تمامى جنبندگان عالم در برابر خداوند، همواره منقاد و ساجدند. (و لله یسجد ما فى السموت و ما فى الأرض من دابّة و الملئکة)

۲- وجود جنبندگانى جسمانى در آسمانها (و لله یسجد ما فى السموت ... من دابّة) «من» براى بیان «ما»ى موصول است. «دابّة» در لغت به معناى جنبنده اى است که حرکتش محسوس نیست. «دابّة» در موضع نصب بوده و حال براى فاعل «یسجد» است. بنابراین به قرینه عطف «ملائکه» - که موجودات مجردى اند - بر «ما»، دابّه مى تواند موجود جسمانى باشد.

۳- جهان آفرینش، آسمانهاى متعدد دارد. (ما فى السموت و ما فى الأرض)

۴- تمامى موجودات جنبنده و فرشتگان، تنها در برابر خداوند سجده مى کنند. (و لله یسجد ما فى السموت و ما فى الأرض من دابّة و الملئکة)

۵- فرشتگان، داراى جایگاهى برتر در میان موجودات زنده عالم (و لله یسجد ما فى السموت و ما فى الأرض من دابّة و الملئکة) تخصیص به ذکر ملائکه از میان سایر موجودات، مى تواند حاکى از جایگاه برتر آنان باشد.

۶- همه جنبندگان در برابر خداوند منقادند و استکبار نمىورزند. (و لله یسجد ما فى السموت و ما فى الأرض من دابّة ... و هم لایستکبرون)

۷- همه فرشتگان، مطیع و منقاد خداوند بوده و در برابر اوامر او تمرد نمى کنند. (و لله یسجد ... و الملئکة و هم لایستکبرون)

۸- روحیه استکبارى، امرى ناپسند و زشت است. (و هم لایستکبرون) نفى استکبار از فرشتگان براى توصیف آنان، حکایت از مذموم بودن آن مى کند.

موضوعات مرتبط

• آسمان: تعدد آسمان ۳
• اخلاق: رذایل اخلاقى ۸
• استکبار: ناپسندى استکبار ۸
• اطاعت: اطاعت از خدا ۶، ۷
• جنبندگان: انقیاد جنبندگان ۱، ۶; توحید عبادى جنبندگان ۴; جنبندگان مادى آسمانى ۲; جنبندگان و استکبار ۶; سجده جنبندگان ۱، ۴
• سجده: سجده بر خدا ۱، ۴
• ملائکه: انقیاد ملائکه ۷; توحید عبادى ملائکه ۴; سجده ملائکه ۴; فضایل ملائکه ۵; ملائکه و عصیان ۷; ویژگیهاى ملائکه ۷