الجاثية ٣٤
| کپی متن آیه |
|---|
| وَ قِيلَ الْيَوْمَ نَنْسَاکُمْ کَمَا نَسِيتُمْ لِقَاءَ يَوْمِکُمْ هٰذَا وَ مَأْوَاکُمُ النَّارُ وَ مَا لَکُمْ مِنْ نَاصِرِينَ |
ترجمه
| الجاثية ٣٣ | آیه ٣٤ | الجاثية ٣٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«نَنسَاکُمْ»: فراموشتان می‌کنیم. مراد از فراموش کردن، در عذاب رها کردن، و بی‌اعتنائی بدیشان و نادیده گرفتن آنان است. (نگا: اعراف / ، توبه / ، سجده / ، طه / .
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۲۰ - ۳۷ سوره جاثيه
- مراد از رحمت خداوند و اختصاص آن به گروه خاصى در اين آيه
- توضيح اينكه بد كاران نه در حيات و نه در ممات با مؤ منان صالح العمل برابر نيستند
- احتجاج براى اثبات معاد با استناد به حق و عدالت
- ابطال پندار كفار در يكسان دانستن مرگ نيكوكار و بدكار
- حقيقت عبادت اطاعت كردن است
- معناى ((اله )) گرفتن ((هوى ))
- مفاد جمله : ((و اضله الله على علم )) و بيان عدم منافات بين ضلالت و علم
- معناى سخن منكران معاد: ((ما هى الا حياتنا الدنيا نموت و نحيا و ما يهلكنا الا الدهر)) واشاره به چند قول در معناى اين آيه
- گفتار برخى مفسرين كه مراد آيه را نتاسخ و ثنى ها دانسته اند و نقد گفتار آنان
- معنا و تفسير آيه : ((هذا كتابنا ينطق عليكم بالحق انا كنا نستنسخ ما كنتم تعملون )) وتوضيحى درباره كتابت اعمال
- اقوال ديگر مفسرين در تفسير اين آيه
- چند روايت در ذيل آيه : ((افراءيت من اتخذ الهه هويه )) و ((و ما يهلكنا الا الدهر))
- روايات و توضيحاتى درباره كتابت و استنساخاعمال در ذيل آيه : ((هذا كتابنا ينطق عليكم بالحق ...))
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ قِيلَ الْيَوْمَ نَنْساكُمْ كَما نَسِيتُمْ لِقاءَ يَوْمِكُمْ هذا وَ مَأْواكُمُ النَّارُ وَ ما لَكُمْ مِنْ ناصِرِينَ «34»
و به آنان گفته شود: امروز ما شما را به فراموشى مى‌سپاريم، همان گونه كه شما ديدار امروزتان را به فراموشى سپرديد، جايگاه شما آتش است و براى شما هيچ ياورى نيست.
نکته ها
نشانه‌ى كافر، تشكيك و نشانه‌ى مؤمن، سؤال، پيگيرى و به يقين رسيدن است.
گاهى يك خلاف كوچك، زيان‌هاى بسيارى دارد. مثلًا شخصى با خاموش كردن چراغ يك سالن، در ظاهر يك عمل خلاف انجام مى‌دهد، ولى اين عمل، سيّئاتى را به دنبال دارد، افرادى در اثر تاريكى دچار ترس و وحشت مى‌شوند، افرادى كفش و لباس خويش را گم مى‌كنند، گروهى ديگران را پايمال مى‌كنند، افرادى به ستون‌ها مى‌خورند. چه بسا در تاريكى سرقت‌ها و منكرات ديگرى انجام گيرد، تمام اين امور، آثار و عوارضِ سوء يك عمل است، لذا در قيامت به حساب همه عوارض گناه رسيدگى مى‌شود.
مراد از فراموش كردن خداوند آن است كه در قيامت با افراد غافل از قيامت، همچون افراد فراموش شده برخورد مى‌شود و خداوند آنان را به حال خود وامى‌گذارد وگرنه خداوند هرگز هيچ كس و هيچ چيز را فراموش نمى‌كند. «وَ ما كانَ رَبُّكَ نَسِيًّا» «1»
پیام ها
1- قيامت، روزِ بُروز و ظهورِ امور پنهان است. «وَ بَدا لَهُمْ»
2- در قيامت علاوه بر اعمال، عوارض و آثار و مفاسدى كه بر اعمال بار است دامنگير انسان مى‌شود. «سَيِّئاتُ ما عَمِلُوا»
3- كيفر الهى، متناسب با رفتار آدمى است. همان چيزى كه مسخره مى‌كردند
«1». مريم، 64.
جلد 8 - صفحه 542
دامنشان را مى‌گيرد. «حاقَ بِهِمْ ما كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ»
4- استهزا، شيوه‌ى مستكبران است. فَاسْتَكْبَرْتُمْ ... كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ
5- هر كس معاد را فراموش كند، در قيامت فراموش مى‌شود. «نَنْساكُمْ كَما نَسِيتُمْ»
6- ايمان به معاد كافى نيست، ياد معاد لازم است. «نَسِيتُمْ لِقاءَ يَوْمِكُمْ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ قِيلَ الْيَوْمَ نَنْساكُمْ كَما نَسِيتُمْ لِقاءَ يَوْمِكُمْ هذا وَ مَأْواكُمُ النَّارُ وَ ما لَكُمْ مِنْ ناصِرِينَ (34)
وَ قِيلَ الْيَوْمَ نَنْساكُمْ: و گفته شود يعنى ملائكه از جانب خدا به آنها گويند امروز ترك كنيم و واگذاريم شما را در آتش و نظر لطف از شما باز داريم مانند چيزى كه فراموش كنند، كَما نَسِيتُمْ لِقاءَ يَوْمِكُمْ هذا: چنانچه فراموش كرديد شما و ياد نياورديد ملاقات جزاى عمل خود را در امروز و هيچ
جلد 12 - صفحه 62
متنبه نشديد و از خواب غفلت بيدار نگشتيد، وَ مَأْواكُمُ النَّارُ: و جايگاه شما آتش است، وَ ما لَكُمْ مِنْ ناصِرِينَ: و نيست مر شما را در آن روز از يارى كنندگان و مدد نمايندگان در دفع عذاب و عقاب از شما.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ أَمَّا الَّذِينَ كَفَرُوا أَ فَلَمْ تَكُنْ آياتِي تُتْلى عَلَيْكُمْ فَاسْتَكْبَرْتُمْ وَ كُنْتُمْ قَوْماً مُجْرِمِينَ (31) وَ إِذا قِيلَ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ السَّاعَةُ لا رَيْبَ فِيها قُلْتُمْ ما نَدْرِي مَا السَّاعَةُ إِنْ نَظُنُّ إِلاَّ ظَنًّا وَ ما نَحْنُ بِمُسْتَيْقِنِينَ (32) وَ بَدا لَهُمْ سَيِّئاتُ ما عَمِلُوا وَ حاقَ بِهِمْ ما كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ (33) وَ قِيلَ الْيَوْمَ نَنْساكُمْ كَما نَسِيتُمْ لِقاءَ يَوْمِكُمْ هذا وَ مَأْواكُمُ النَّارُ وَ ما لَكُمْ مِنْ ناصِرِينَ (34) ذلِكُمْ بِأَنَّكُمُ اتَّخَذْتُمْ آياتِ اللَّهِ هُزُواً وَ غَرَّتْكُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا فَالْيَوْمَ لا يُخْرَجُونَ مِنْها وَ لا هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ (35)
فَلِلَّهِ الْحَمْدُ رَبِّ السَّماواتِ وَ رَبِّ الْأَرْضِ رَبِّ الْعالَمِينَ (36) وَ لَهُ الْكِبْرِياءُ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (37)
ترجمه
و اما آنانكه كافر شدند خدا بآنها گويد آيا پس نبود آيتهاى من كه خوانده ميشد بر شما پس سركشى و تكبّر كرديد و بوديد گروهى گناهكاران
و چون گفته شد همانا وعده خدا حق است و قيامت نيست شكى در آن گفتيد نميدانيم چيست قيامت گمان نميكنيم مگر گمان ضعيفى و نيستيم ما يقين دارندگان
و ظاهر شد براى آنها بديهاى آنچه كردند و احاطه نمود بآنها جزاى آنچه بودند كه بآن استهزاء مينمودند
و گفته شود كه امروز واگذاريم شما را همچنانكه واگذارديد
جلد 4 صفحه 643
ملاقات امروزتان را و جاى شما آتش است و نباشد برايتان يارى كنندگانى
اين براى آنست كه شما گرفتيد آيتهاى خدا را باستهزاء و فريب داد شما را زيور زندگانى دنيا پس امروز بيرون آورده نميشوند از آن و نه بآنها دستور رسد كه عذرخواهى نمايند
پس مر خدا را است ستايش پروردگار آسمانها و پروردگار زمين پروردگار جهانيان
و براى او است بزرگى و بزرگوارى در آسمانها و زمين و او است ارجمند درست‌كردار.
تفسير
بيان حال كفّار مسبوق بذكر است در قيامت كه بعد از اتمام حجّت از خدا و پيغمبر صلى اللّه عليه و اله بر آنها بتلاوت آيات قرآن و ظهور اعجاز آن براى آنان باز اصرار بر كفر و معصيت داشتند در دنيا و صريحا اظهار شك و ترديد در معاد مينمودند و آنروز قبح اعمال آنها برايشان آشكار ميگردد بلكه بصور قبيحه مجسّم ميشود و جزاى كردارشان كه استهزاء بآيات الهيّه بود بر آنها احاطه مينمايد و آن عذابهاى گوناگون جهنّم است و از طرف خداوند بآنها گفته ميشود امروز ما شما را بحال شخص فراموش شده واگذار در جهنّم مينمائيم چنانچه شما هم در دنيا امروز را بحال فراموشى واگذار نموديد و تهيّه و تداركى براى آن نديديد و اعتنائى بآن نداشتيد جايگاه ابدى شما آتش جهنّم است و هيچ ناصر و معينى نداريد كه بتواند با شما مختصر كمكى كند چون شما در دنيا به پيغمبر و ائمه اطهار استهزاء مينموديد و زيور و زينت زندگانى دو روزه دنيا شما را فريب داده بود و كاملا سرگرم بجمال بى‌مثال او شده بوديد و ابدا بياد آخرت نبوديد پس آنان امروز بايد بدانند كه ديگر از آتش بيرون نمى‌آيند و تا خدا خدائى ميكند بايد بسوزند و بسازند و ديگر جاى توبه و انابه و عذرخواهى براى آنها باقى نمانده لذا در اين باب بآنها پيشنهادى نميشود و بهيچ وجه پوزش آنها پذيرفته نخواهد شد پس بايد دانست كه ستايش و پرستش لايق و سزاوار خداوندى است كه خالق و مربّى و نگهدار عالم و عالميان و منعم حقيقى ايشان است نه غير او و بزرگى و بزرگوارى و فرمانروائى زيبنده و در خور او است نه جز او چون آثار قدرت و عظمت او در تمام عالم ظاهر و هويدا است و كسى را نميرسد كه در برابر بزرگى و عظمت او تكبّر و بزرگ منشى نمايد و اگر بنمايد در جهنّم جايگير خواهد شد چنانچه در حديث قدسى بآن اشاره
جلد 4 صفحه 644
شده است و خداوند عزيز است كه هيچ كس هيچ وقت بر او غالب نشود و حكيم است كه جز بر وفق حكمت و مصلحت حكم نكند پس حمد و ثناى او واجب و تكبير و تعظيم او لازم و اطاعت و عبادت او فرض و حتم است و در ثواب الاعمال و مجمع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه هر كس سوره جاثيه را قرائت نمايد ثوابش آنستكه هرگز آتش جهنّم را نمى‌بيند و زفير و شهيق آنرا نميشنود و با محمّد صلّى اللّه عليه و آله محشور خواهد بود فالحمد و الشكر للّه ربّ العالمين.
جلد 4 صفحه 645
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ قِيلَ اليَوم‌َ نَنساكُم كَما نَسِيتُم لِقاءَ يَومِكُم هذا وَ مَأواكُم‌ُ النّارُ وَ ما لَكُم مِن ناصِرِينَ (34)
و گفته ميشود بآنها که امروز ما شما را فراموش كرديم چنانچه شما هم فراموش كرديد ملاقات اينکه روز را که براي شما هست و جايگاه شما آتش است و نيست از براي شما از ياري كنندگان.
وَ قِيلَ اليَوم‌َ نَنساكُم قائل ظاهرا ملائكه عذاب باشند و ممكن است خداوند متعال باشد و نسيان در اينجا بمعني بي‌اعتنايي و بي‌توجهي و كم محلي است.
كَما نَسِيتُم لِقاءَ يَومِكُم هذا چنانچه شما هم اعتنايي و توجهي بملاقات همچو روزي بر خود نداشتيد و خود را آماده براي اينکه روز نكرديد.
وَ مَأواكُم‌ُ النّارُ جاي شما معين شده قبلا در آتش جهنم است وَ ما لَكُم مِن ناصِرِينَ و نيست كسي که شما را نجات دهد و ياري كند نه آلهه شما و نه شفعائي داريد و نه پدران شما و نه سلاطين شما و نه رؤساء شما.
130
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 34)- و از همه دردناکتر این که از سوی خداوند رحمن و رحیم به آنها خطاب می‌گردد: «و گفته می‌شود: امروز شما را فراموش می‌کنیم همان گونه که شما دیدار امروزتان را فراموش کردید»! (وَ قِیلَ الْیَوْمَ نَنْساکُمْ کَما نَسِیتُمْ لِقاءَ یَوْمِکُمْ هذا).
در دنباله آیه می‌افزاید: به آنها گفته می‌شود: «و جایگاه شما دوزخ است»! (وَ مَأْواکُمُ النَّارُ).
و اگر گمان می‌کنید کسی به یاری شما می‌شتابد قاطعانه به شما می‌گوئیم «هیچ یار و یاوری برای شما نیست» (وَ ما لَکُمْ مِنْ ناصِرِینَ).
نکات آیه
۱ - منکران معاد، محروم از رحمت حق و وانهاده به خویش در اوج گرفتارى هاى قیامت (و قیل الیوم ننسیکم) نسیان در آیه شریفه، کنایه از روى گردانى خداوند از کافران و وانهادن آنان به حال خودشان است.
۲ - کافران، محروم از کمترین لطف و عنایت خداوند در قیامت (و قیل الیوم ننسیکم)
۳ - محرومیت کافران در قیامت از لطف و توجه حق، نتیجه بى توجهى آنان به معاد است. (و قیل الیوم ننسیکم کما نسیتم لقاء یومکم هذا) برداشت بالا، بر این مبنا است که «کما» در «کما نسیتم» براى تعلیل باشد.
۴ - تشابه کیفر اخروى با عملکرد دنیوى انسان (ننسیکم کما نسیتم) بنابراین که «کما» براى تشبیه باشد، مطلب بالا استفاده مى شود.
۵ - توجه انسان به روز جزا، زمینه ساز برخوردارى او در قیامت از رحمت خدا (و قیل الیوم ننسیکم کما نسیتم لقاء یومکم هذا) از مفهوم «ننساکم کما نسیتم» استفاده مى شود که اگر انسان، قیامت را از یاد نبرد، مورد بى اعتنایى حق در آخرت قرار نخواهد گرفت.
۶ - آتش، تنها پناهگاه و گریزگاه کافران در قیامت (و مأویکم النار)
۷ - محکومان به آتش دوزخ، محروم از یار و مددکار در قیامت (و مأویکم النار و ما لکم من نصرین)
موضوعات مرتبط
- جهنمیان: بى یاروى جهنمیان ۷; محرومیت جهنمیان ۷
- خدا: زمینه رحمت اخروى خدا ۵
- ذکر: آثار ذکر قیامت ۵
- رحمت خدا: محرومان از رحمت خدا ۱
- عمل: تجسم عمل ۴
- غفلت: آثار غفلت از معاد ۳
- کافران: پناهگاه اخروى کافران ۶; کافران در جهنم ۶; کافران در قیامت ۲، ۳، ۶; محرومیت اخروى کافران ۲; محرومیت کافران ۳
- کیفر: هماهنگى کیفر با گناه ۴
- لطف خدا: محرومان از لطف خدا ۲، ۳
- معاد: بى یاورى اخروى مکذبان معاد ۱; محرومیت اخروى مکذبان معاد ۱; مشکلات اخروى مکذبان معاد ۱
منابع
