آل عمران ١٨٣

از الکتاب
نسخهٔ تاریخ ‏۱ دی ۱۳۹۹، ساعت ۰۴:۴۸ توسط 127.0.0.1 (بحث) (افزودن جزییات آیه)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
کپی متن آیه
الَّذِينَ‌ قَالُوا إِنَ‌ اللَّهَ‌ عَهِدَ إِلَيْنَا أَلاَّ نُؤْمِنَ‌ لِرَسُولٍ‌ حَتَّى‌ يَأْتِيَنَا بِقُرْبَانٍ‌ تَأْکُلُهُ‌ النَّارُ قُلْ‌ قَدْ جَاءَکُمْ‌ رُسُلٌ‌ مِنْ‌ قَبْلِي‌ بِالْبَيِّنَاتِ‌ وَ بِالَّذِي‌ قُلْتُمْ‌ فَلِمَ‌ قَتَلْتُمُوهُمْ‌ إِنْ‌ کُنْتُمْ‌ صَادِقِينَ‌

ترجمه

(اینها) همان کسانی (هستند) که گفتند: «خداوند از ما پیمان گرفته که به هیچ پیامبری ایمان نیاوریم تا (این معجزه را انجام دهد:) یک قربانی بیاورد، که آتش [= صاعقه آسمانی‌] آن را بخورد!» بگو: «پیامبرانی پیش از من، برای شما آمدند؛ و دلایل روشن، و آنچه را گفتید آوردند؛ پس چرا آنها را به قتل رساندید اگر راست می‌گویید؟!»

ترتیل:
ترجمه:
آل عمران ١٨٢ آیه ١٨٣ آل عمران ١٨٤
سوره : سوره آل عمران
نزول : ٣ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٢٩
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«قُرْبَان»: هر نوع نیکی و خوبی‌ای که با انجام آن به خدا تقرّب جویند. مصدری است مانند غُفران و رُجحان و به معنی اسم مفعول به کار می‌رود، یعنی: الْمُتقرّب بِهِ إِلَی اللهِ (نگا: مائده / ). «بَیِّنَات»: معجزات.


نزول

محل نزول:

اين آيه در همچون ديگر آيات سوره آل عمران در مدينه بر پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله نازل گرديده است. [۱]

شأن نزول:[۲]

كلبى روايت كند كه سران يهود با اصحابشان مانند كعب بن اشرف و مالك بن صنيف و وهب بن يهودا و زيد بن تابوت و حى بن اخطب و مخاذ بن عازورا و فنحاص بن عازورا نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله آمدند و گفتند: يا محمد خداوند با ما در تورات عهد بسته كه به پيامبرى ايمان نياوريم تا اين كه قربانى بياورد كه آتش آن را بسوزاند و اگر واقعاً تو پيامبرى چنين كارى را انجام بده تا به تو ایمان بياوريم سپس اين آية نازل گرديد.[۳]

تفسیر

نکات آیه

۱- ارائه قربانى و سوخته شدن آن به آتشى از غیب، عهدى الهى در پندار یهود، براى ایمان به رسولان (الّذین قالوا انّ اللّه عهد الینا الّا نؤمن لرسول حتّى یاتینا بقربان تاکله النّار)

۲- در آتش سوختن قربانى پیامبر (ص)، شرط یهود براى ایمان به آن حضرت (الّذین قالوا انّ اللّه ... حتّى یاتینا بقربان تاکله النّار) «قربان» به معناى هر چیزى است که انسان به وسیله آن به خداوند تقرب جوید و قربانِ امّتهاى گذشته، گاو، گوسفند و شترى بود که براى تقرّب به خدا ذبح مى شد (تاج العروس).

۳- اعتقاد و اعتراف یهود به پایان نیافتن پیامبرى و رسالت، پس از بعثت حضرت موسى (ع) (الّا نؤمن لرسول حتّى یاتینا بقربان) اگر یهود، مدعى خاتمیّت نبوت حضرت موسى(ع) بودند، باید به پیامبر (ص) مى گفتند از ما تعهّد گرفته شده که به هیچ مدعى رسالتى ایمان نیاوریم، نه اینکه علامت پیامبر راستین را بیان کنند.

۴- یهود، مدعى وفادارى خویش به پیمانهاى الهى (انّ اللّه عهد الینا الّا نؤمن لرسول)

۵- مبارزات یهود علیه اسلام و پیامبر (ص)، به نام دین و دیندارى (انّ اللّه عهد الینا الّا نؤمن لرسول حتّى یاتینا بقربان) چون یهود مدعى بودند با ایمان نیاوردن به پیامبر (ص)، به عهد الهى وفادار بوده و از دستورات خداوند پیروى کرده اند.

۶- سوختن قربانى در آتشى از غیب، نشانه راستگویى مدعى رسالت از دیدگاه یهود (الّا نؤمن لرسول حتّى یاتینا بقربان تاکله النار)

۷- تشریع قربانى در ادیان الهى (حتّى یاتینا بقربان تاکله النار)

۸- بعثت رسولان متعدّد براى بنى اسرائیل، همراه دلایل روشن (معجزات و براهین) (قد جاءکم رسل من قبلى بالبیّنات)

۹- سوخته شدن قربانى به آتشى از غیب، معجزه برخى انبیا و رسولان بنى اسرائیل (قال انّ اللّه عهد الینا ... قد جاءکم رسل ... و بالّذى قلتم)

۱۰- احتجاج و استدلال پیامبر (ص) با یهود، به تعلیم خداوند (قل قد جآءکم رسل من قبلى بالبیّنات و بالّذى قلتم فلم قتلتموهم)

۱۱- معجزه، از راههاى اثبات نبوت (قد جآءکم رسل من قبلى بالبیّنات و بالّذى قلتم)

۱۲- شهادت بسیارى از انبیاى الهى به دست یهود، على رغم مشاهده معجزات و علم به حقّانیّت آنان (قل قد جآءکم رسل من قبلى بالبیّنات و بالّذى قلتم فلم قتلتموهم ان کنتم صادقین) هنگامى به یک دلیل، «بیّنه» گفته مى شود که حقّ را براى طرف مقابل روشن کند و او را به حقانیّت آن آگاه کند. بنابراین یهودیان مى دانستند و براى آنان روشن بود که پیامبران واقعى را مى کشند.

۱۳- یهود، حتّى با مشاهده معجزه مورد درخواست خود (سوختن قربانى در آتشى از غیب) از پیامبران، نه تنها به آنان ایمان نیاوردند، بلکه آنان را کشتند. (قل قد جآءکم رسل من قبلى ... و بالّذى قلتم فلم قتلتموهم)

۱۴- احتجاج پیامبر (ص) با یهود بر اساس تاریخ گذشته آنان (قل قد جآءکم رسل من قبلى ... فلم قتلتموهم)

۱۵- تاریخ هر امّت، منبعى براى شناخت روحیه و خصلتهاى آنان و تعیین خط مشى آینده شان (قد جآءکم ... فلم قتلتموهم) خداوند با خصلتها و سوابق تاریخى یهود، علیه یهودیان زمان پیامبر (ص) استدلال مى کند و مشى آینده آنان را گوشزد مى نماید. این استدلال، بر اساس این است که تاریخ و سابقه هر امّت نشان دهنده آینده آن و نیز منبعى براى شناخت روحیات حاکم بر آن باشد.

۱۶- برخورد منافقانه یهود، با پیامبر (ص) (الّذین قالوا انّ اللّه عهد الینا الّا نؤمن لرسول ... فلم قتلتموهم ان کنتم صادقین) جمله «فلم قتلتموهم ان کنتم صادقین»، بیانگر این است که یهود، على رغم ادعاى ایمان در صورت مشاهده معجزه قصد ایمان آوردن، نداشتند.

۱۷- خرافه گویى و جمود و تحجر یهود* (الّذین قالوا انّ اللّه عهد الینا الّا نؤمن لرسول حتى یاتینا بقربان تأکله النّار)

۱- ظاهر جمله «الّا نؤمن لرسول»، این است که خداوند به ما دستور داده به کسى که فلان معجزه خاص را ندارد، ایمان نیاوریم، هر چند حقیقتاً پیامبر باشد. چون نگفتند «الّا نؤمن لمدعى الرّسالة»، و این معنا که به فرض نبوت، ایمان نیاورید اگر فلان معجزه خاص را نداشت، خرافه اى بیش نیست. ۲ بر فرض که چنین عهدى باشد، آنان باید بیندیشند که قربانى کذایى، معجزه اى است براى کشف صادق از کاذب، نه اینکه موضوعیّت داشته باشد و اصرار به این معنا حاکى از جمود و تحجّر یهود است.

۱۸- رضایت به اعمال دیگران، به منزله شرکت در انجام آن است.* (فلم قتلتموهم) نسبت قتل به یهود عصر پیامبر (ص)، قطعاً حقیقى نیست ; چون آنان پیامبران گذشته را نکشتند. لذا برخى بر آن شده اند که این اسناد به لحاظ رضایت آنان به اعمال گذشتگان خویش است.

۱۹- یهود عصر پیامبر (ص) با رضایت به کشتار انبیا توسط پیشینیان خود، در حکم قاتلان انبیا (فلم قتلتموهم ان کنتم صادقین)

۲۰- یهودیان، مردمى لجوج و معاند (قل قد جاءکم رسل من قبلى بالبیّنات و بالّذى قلتم فلم قتلتموهم ان کنتم صادقین)

۲۱- بهانه جویى یهود براى گریز از ایمان به پیامبر (ص) (الّذین قالوا ... فلم قتلتموهم ان کنتم صادقین) جمله «فلم قتلتموهم ... »، مى رساند که پیشنهاد آنان براى ایمان آوردن، بهانه اى بیش نبوده است.

۲۲- دروغ بودن ادعاى یهود در مورد ایمان به پیامبر (ص)، در صورت مشاهده معجزه درخواستى خود (سوختن قربانى در آتشى از غیب) (قل قد جاءکم ... فلم قتلتموهم ان کنتم صادقین)

۲۳- تکذیب عهد خداوند با یهود در مورد ایمان نیاوردن به پیامبر (ص)، جز با ارائه قربانى که آتشى از غیب آن را بسوزاند. (انّ اللّه عهد الینا الّا نؤمن ... فلم قتلتموهم ان کنتم صادقین) اگر ادعاى یهود صحیح بود، باید پیامبر (ص) خواسته آنان را عملى مى کرد، و نیز نباید از عهد، به «الّذى قلتم» (آنچه را گفتید) تعبیر مى کرد ; بلکه مى فرمود: بالعهد الّذى عهد اللّه علیکم. چون اگر ادعاى آنان حقیقت داشت، عهدى بود الهى ; نه گفتار آنان.

۲۴- سرزنش یهود از سوى خداوند به جهت بهانه جویى و ادعاهاى واهى (الّذین قالوا انّ اللّه ... فلم قتلتموهم ان کنتم صادقین)

۲۵- برخورد منطقى و استدلالى قرآن در برابر اهل کتاب (یهود) (قل قد جاءکم رسل من قبلى ... فلم قتلتموهم ان کنتم صادقین)

۲۶- پیوستگى و ارتباط محکم یهود با پیشینه تاریخى، فرهنگى و قومى خود (الّذین قالوا انّ اللّه عهد الینا الّا نؤمن ... فلم قتلتموهم ان کنتم صادقین)

روایات و احادیث

۲۷- رضایت یهود معاصر پیامبر (ص) از قتل انبیا به دست نیاکانشان در پانصد سال قبل از بعثت، موجب نسبت دادن قتل انبیا به آنان از سوى خداوند (قل قد جاءکم رسل من قبلى بالبیّنات و بالّذى قلتم فلم قتلتموهم) امام صادق (ع) پس از تلاوت آیه فوق فرمود: کان بین القاتلین و القائلین خمس ماة عام، فالزمهم اللّه القتل برضاهم ما فعلوا.[۴]

۲۸- آتش گرفتن قربانى بنى اسرائیل، علامت قبولى آن در پیشگاه خداوند (حتّى یاتینا بقربان تاکله النار) امام صادق (ع) فرمود: کانت بنواسرائیل اذا قربت القربان تخرج نار تأکل قربان مَنْ قُبلَ منه ... .[۵]

۲۹- رضایت به قتل نامشروع کسى به منزله کشتن اوست. (فلم قتلتموهم ان کنتم صادقین) امام صادق (ع) با تنقیح مناط از آیه فوق فرمود: ... لعن اللّه المرجئة ... انّ هؤلاء یقولون: ان قتلتنا مؤمنون فدمائنا متلطّخة بثیابهم الى یوم القیمة انّ اللّه حکى عن قوم فى کتابه: «الّا بین القاتلین و القائلین خمسمائة فألزمهم اللّه القتل برضاهم ما فعلو.[۶]

موضوعات مرتبط

  • آتش: غیبى ۱، ۶، ۹، ۱۳، ۲۲، ۲۳
  • اسلام:۵
  • انبیا:۱، ۳ بعثت انبیا ۱، ۳ ۸ ; حقانیت انبیا ۱، ۳ ۱۲ ; قتل انبیا ۱، ۳ ۱۲، ۱۳، ۱۹، ۲۷ ; معجزه انبیا ۱، ۳ ۸، ۹، ۱۲، ۱۳
  • اهل کتاب:۲۵
  • ایمان: به انبیا ۱، ۳ ; ایمان به محمّد (ص) ۲، ۲۱، ۲۲، ۲۳
  • بنى اسرائیل: انبیاى بنى اسرائیل ۸، ۹ ; قربانى بنى اسرائیل ۲۸
  • تاریخ: عبرت از تاریخ ۱۵
  • تبلیغ: روش تبلیغ ۲۵
  • خدا: عهد خدا ۴، ۲۳
  • دین: سوء استفاده از دین ۵
  • شناخت: منابع شناخت ۱۵
  • عقیده:۱، ۳، ۴، ۶، ۱۷
  • عمل: قبولى عمل ۲۸
  • عهد: وفاى به عهد ۴
  • قتل:۱۲، ۱۳، ۱۹، ۲۲، ۲۳، ۲۷، ۲۹
  • قربانى:۱، ۲، ۶، ۹، ۱۳، ۲۲، ۲۳، ۲۸ در ادیان ۷
  • کتمان حق:۱۲، ۱۳
  • کفر:۱۳، ۲۱
  • کیفر:۱۹
  • گناه: رضایت به گناه ۱۸، ۱۹، ۲۷، ۲۹
  • مبارزه: با اسلام ۵
  • محمّد (ص):۲، ۵، ۱۶، ۲۱، ۲۲، ۲۳ احتجاج محمّد (ص) ۲، ۵، ۱۶، ۲۱، ۲۲، ۲۳ ۱۰، ۱۴ ; معجزه محمّد (ص) ۲، ۵، ۱۶، ۲۱، ۲۲، ۲۳ ۲۲
  • معجزه:۸، ۹، ۱۲، ۱۳، ۲۲ اهمیّت معجزه ۸، ۹، ۱۲، ۱۳، ۲۲ ۱۱
  • موسى: بعثت موسى ۳
  • نبوت: دلایل نبوت ۱۱
  • نفاق:۱۶
  • یهود:۵، ۱۰، ۱۲، ۲۳، ۲۵ بهانه جویى یهود ۵، ۱۰، ۱۲، ۲۳، ۲۵ ۲۱، ۲۴ ; تاریخ یهود ۵، ۱۰، ۱۲، ۲۳، ۲۵ ۱۴ ; تحجّر یهود ۵، ۱۰، ۱۲، ۲۳، ۲۵ ۱۷ ; خرافات در یهود ۵، ۱۰، ۱۲، ۲۳، ۲۵ ۱۷ ; خواسته هاى یهود ۵، ۱۰، ۱۲، ۲۳، ۲۵ ۲ ; دروغگویى یهود ۵، ۱۰، ۱۲، ۲۳، ۲۵ ۲۲ ; دشمنى یهود ۵، ۱۰، ۱۲، ۲۳، ۲۵ ۲۰ ; سرزنش یهود ۵، ۱۰، ۱۲، ۲۳، ۲۵ ۲۴ ; صفات یهود ۵، ۱۰، ۱۲، ۲۳، ۲۵ ۲۰ ; عقیده یهود ۵، ۱۰، ۱۲، ۲۳، ۲۵ ۱، ۳، ۴، ۶، ۷ ; قتل انبیا در یهود ۵، ۱۰، ۱۲، ۲۳، ۲۵ ۱۲، ۱۳، ۱۹، ۲۷ ; کفر یهود ۵، ۱۰، ۱۲، ۲۳، ۲۵ ۱۳، ۲۱ ; کیفر یهود ۵، ۱۰، ۱۲، ۲۳، ۲۵ ۱۹ ; لجاجت یهود ۵، ۱۰، ۱۲، ۲۳، ۲۵ ۲۰ ; نژادپرستى یهود ۵، ۱۰، ۱۲، ۲۳، ۲۵ ۲۶ ; نفاق یهود ۵، ۱۰، ۱۲، ۲۳، ۲۵ ۱۶ ; نیاکان یهود ۵، ۱۰، ۱۲، ۲۳، ۲۵ ۱۹، ۲۷ ; یهود ۵، ۱۰، ۱۲، ۲۳، ۲۵ صدر اسلام ۱۹، ۲۷

منابع

  1. طبرسي، مجمع البيان في تفسير القرآن، ج ‌۲، ص ۶۹۳.
  2. محمدباقر محقق،‌ نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شيخ طوسي و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص ۱۶۹.
  3. تفاسير كشف الاسرار و مجمع البيان و روض الجنان.
  4. کافى، ج ۲، ص ۴۰۹، ح ۱ ; تفسیر برهان، ج ۱، ص ۳۲۸، ح ۲، ۴، ۶.
  5. کافى، ج ۴، ص ۳۳۵، ح ۱۶ ; نورالثقلین، ج ۱، ص ۴۱۷، ح ۴۶۲.
  6. کافى، ج ۲، ص ۴۰۹، ح ۱ ; تفسیر عیاشى، ج ۱، ص ۲۰۸، ح ۱۶۳.