الشورى ٣٠
ترجمه
| الشورى ٢٩ | آیه ٣٠ | الشورى ٣١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«بِمَا قَدَّمَتْ أَیْدِیهِمْ»: (نگا: نساء / ، انفال / ). «یَعْفُو»: در رسم‌الخطّ قرآنی الف زائدی به دنبال دارد. «کَثِیرٍ»: مراد گناهان فراوانی است که انسان مرتکب می‌گردد (نگا: نحل / ، فاطر / ). از مردمان زیادی صرف نظر می‌کند (نگا: شوری / ). یادآوری: قاعده «ارتکاب گناه موجب ابتلاء بلا است» هرچند حتمی و قطعی است، ولی در دنیا مُطّرد و همگانی نیست، و استثناهائی وجود دارد. بلاها برای بعضیها آزمایش الهی است، و گاهی در فراسوی آنها حکمتهائی نهفته است که از دید انسانها پنهان است. به هر حال انسان در مقابل هر کاری که می‌کند، پاداش یا پادافره خود را می‌گیرد. اگر هم در این جهان که دار مکافات جزئی است، به خاطر استدراج و املاء و دیگر چیزها جزا و سزائی نبیند، در آخرت که دار مکافات کلّی است، قطعاً جزا و سزای کامل می‌بیند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۲۷ - ۵۰ سوره شورى
- سنت الهى در روزى دادن به مردم : ((ينزل بقدر ما يشاء))
- شباهت رزق مادى با معارف حقه و شرايع آسمانى ، از نظرنزول و قسمت
- توضيحى راجع به ((قدير)) بودن خداى تعالى
- بررسى مفاد آيه ((و ما اصبكم من مصيبه فبما كسبت ايديكم ....)) كه وجود ارتباط بينگناهان و مصائب دنيوى را افاده مى كند
- سه مطلبى كه از سياق آيه شريفه بدست مى آيد
- تفسيرى بى پايه براى آيه و وجه بى پايگى آن
- بيان آيات ((و من آياته الجوار فى البحر...)) كه كشتى ها را به عنوان يكى از آياتخداوند به ياد مى آورد
- دو تفسير ديگر در معنا مى آيد كه هر دو بى مورد و داراى تكلف اند
- صفات نيك مؤ منين : اجتناب از كبائر و فواحش ، گذشت ، دفع ظلم از يكديگر و...))
- معناى مشورت و آيه ((و اءمرهم شورى بينهم ))
- وجه اينكه در جمله ((و جزاء سيئة سيئه مثلها))عمل متقابل مظلوم در برابر ظالم را ((سيئه )) ناميد
- سه وجه در بيان ((انه لا يحب الظالمين ))
- مظلوم حق مقابله به مثل دارد گو اينكه صبر و گذشت فضيلتى برتر است
- وصف حال غير مؤ منين در روبرو شدن با عذاب الهى
- معناى جمله ((ان الخاسرين الذين خسروا انفسهم و اهليهم )) و اينكه گوينده آن كيانند و دركجا آن را مى گويند
- مفاد جمله : ((يوم لا مرد له من الله )) درباره قيامت
- توبيخ انسان متنعم سرگرم به دنيا
- چند روايت درباره تقدير روزى از جانب خداوند سبحان
- بيان سه اشكال در رابطه با ((ما اءصابكم ...)). و مفاد روايات مربوط به آن
- بيان رواياتى در ارتباط با ((يهب لمن يشاء اناثا
نکات آیه
۱ - تمامى گرفتارى ها و مشکلات زندگى آدمیان، نتیجه عملکرد و دستاورد خود آنان است. (و ما أصبکم من مصیبة فبما کسبت أیدیکم)
۲ - خلقت الهى، خلقتى نیکو و بایسته و فاقد شرور و بدى ها است. (و من ءایته خلق السموت و الأرض ... و ما أصبکم من مصیبة فبما کسبت أیدیکم)
۳ - تأثیر گناه، در گرفتار آمدن انسان ها به قحطى و خشکسالى (و هو الذى ینزّل الغیث من بعد ما قنطوا ... و ما أصبکم من مصیبة فبما کسبت أیدیکم) سیاق آیات ،مى تواند بیانگراین نکته باشد که رحمت و قدرت الهى گسترده و فراگیر است و قحطى ها و خشکسالى ها بازتاب عملکرد خود انسان هااست.
۴ - بلاها و مصائب اجتماعى، بازتاب گناهان جمعى مردمان است. (و ما أصبکم من مصیبة فبما کسبت أیدیکم) خطاب جمع «ما أصابکم»، مى تواند ناظر به حیثیت جمعى انسان هاباشد.
۵ - گناه، داراى آثار تکوینى در نظام زندگى انسان ها است. (و ما أصبکم من مصیبة فبما کسبت أیدیکم و یعفواْ عن کثیر)
۶ - عفو خداوند، نسبت به بسیارى از گناهان و خطاهاى انسان ها (و یعفواْ عن کثیر)
۷ - عفو الهى نسبت به بسیارى از گناهان، مانع بروز مصیبت هاى بیشتر و ویرانگر براى جامعه و مردم (و ما أصبکم ... و یعفواْ عن کثیر) از ارتباط صدر و ذیل آیه شریفه، استفاده مى شود که بخشودگى بسیارى از گناهان، موجب مى شود که بازتاب آن دامنگیر انسان نشود.
۸ - مصائب و بلاهاى جوامع بشرى، تنها بازتاب و نتیجه بخشى از گناهان و خطاهاى مردم است. (و ما أصبکم ... و یعفواْ عن کثیر) از یادکرد «یعفواْ عن کثیر» در پایان آیه، این مطلب به دست مى آید که انسان گرفتار تمامى نتایج و آثار عملکرد خویش نیست; چه این که بسیارى از گناهان مورد عفو خداوند قرار مى گیرد.
روایات و احادیث
۹ - «هشام بن سالم عن أبى عبداللّه(ع) قال: أما انّه لیس من عرق یضرب و لا نکبة و لا صداع و لا مرض إلاّ بذنب و ذلک قول اللّه عزّوجلّ فى کتابه «و ماأصابکم من مصیبة فبما کسبت أیدیکم و یعفواْ عن کثیر» قال: ثمّ قال ما یعفو اللّه أکثر مما یؤاخذ به;[۱] هشام بن سالم از امام صادق(ع) روایت نموده که فرمود: هیچ رگى نمى زند و هیچ گرفتارى و سردرد و مرضى عارض نمى شود مگر این که اثر گناهى است که انجام گرفته، و این است سخن خداى عزّوجلّ در کتاب خودش «و ما أصابکم من مصیبة فبما کسبت أیدیکم و یعفواْ عن کثیر» سپس امام فرمود: آنچه را خدا عفو مى کند بیشتر از آن است که مورد مؤاخذه قرار مى دهد».
۱۰ - «على بن رئاب قال: سألت أباعبداللّه(ع) عن قول اللّه عزّوجلّ «و ما أصابکم من مصیبة...» أرأیت ما أصاب علیّاً و أهل بیته هو بما کسبت أیدیهم و هم أهل الطهارة معصومون؟! فقال ... انّ اللّه عزّوجلّ یخص أولیائه بالمصایب لیأجرهم علیها من غیر ذنب;[۲] على بن رئاب مى گوید از امام صادق(ع) راجع به سخن خداوند عزّوجلّ : «ما أصابکم من مصبیة...» سؤال نمودم: آیا مصایبى که به على(ع) واهل بیت او رسیده به خاطر کارهایى بوده که انجام داده اند ؟! در حالیکه آنان پاک و معصوم بودند، فرمود: همانا خداوند اولیاى خود را بدون آن که گناهى مرتکب شده باشند گرفتار مصیبت ها بلاها مى کند تا به آنان مزد و پاداش دهد».
۱۱ - «قال على(ع) ...ما من مسلم یذنب ذنباً فیعفو اللّه عنه فى الدنیا إلاّ کان أجلّ و أکرم من أن یعود علیه بعقوبة فى الآخرة، و قد أجلّه اللّه فى الدنیا و تلا هذه الآیة «و ما أصابکم من مصیبة فبما کسبت أیدیکم و یعفواْ عن کثیر»;[۳] امام على(ع) فرمود: ...هیچ مسلمانى نیست که گناهى مرتکب شود و خدا آن را در دنیا عفو کند مگر این که خداوند بزرگوارتر و کریم تر است از این که او را در آخرت، عقوبت نماید، در حالى که در دنیا به او مهلت داده بود، سپس امام(ع) این آیه را تلاوت فرمود: «و ما أصابکم من مصیبة فبما کسبت أیدیکم و یعفواْ عن کثیر».
موضوعات مرتبط
- امام على(ع): فلسفه مصایب امام على(ع) ۱۰
- اولیاءالله: فلسفه مصایب اولیاءالله ۱۰
- اهل بیت(ع): فلسفه مصایب اهل بیت(ع) ۱۰
- بلا: زمینه بلا ۸، ۹; موانع بلا ۷
- بلایاى اجتماعى: زمینه بلایاى اجتماعى ۴
- خدا: آثار عفو خدا ۷; عفو خدا ۶، ۹; ویژگیهاى خالقیت خدا ۲
- خشکسالى: زمینه خشکسالى ۳
- سختى: منشأ سختى ۱
- عمل: آثار فردى عمل ۱
- قحطى: زمینه قحطى ۳
- گناه: آثار اجتماعى گناه ۴، ۸; آثار تکوینى گناه ۵; آثار گناه ۳، ۹; عفو از گناه ۶
- مسلمانان: آمرزش مسلمانان ۱۱
- مصایب: زمینه مصیبت ۴; زمینه مصایب اجتماعى ۸; موانع مصایب اجتماعى ۷
