النمل ٧٦
ترجمه
| النمل ٧٥ | آیه ٧٦ | النمل ٧٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«یَقُصُّ»: بیان می‌دارد. فرو می‌خواند. (نگا: انعام / ). «أَکْثَرَ الَّذی ...»: (نگا: آل‌عمران / ، مریم / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۵۹ - ۸۱، سوره نمل
- انتقال از داستانهاى انبياء و اقوامشان به زمان خاتم الانبياء و احتجاج با كفار زمان اوصلى اللّه عليه و آله وسلم
- توضيح اينكه دعاى مضطر چون صادقانه است قطعا اجابت مى شود (امن يجيب المضطر اذادعاه و يكشف السوء)
- بيان فساد گفتار برخى مفسرين در ارتباط با آيه شريفه
- مقيد بودن اجابت به مشيت خدا منافاتى با استغراق ندارد
- خليفه بودن انسان در زمين مستلزم كشف سوء او و رفع موانع از پيش پاى اوست
- مقصود از اينكه فرمود: ((يبدء الخلق ثم يعيده ))
- بطور كلى در عالم وجود بطلان و نيستى راه ندارد
- نفى الوهيت آلهه مشركين از طريق نفى ربوبيت آنها و انحصار ربوبيت در خداى سبحان
- برهانى ديگر بر ابطال الوهيت آلهه مشركين با بيان اينكه آنان علمى به غيب و قيامتندارند
- توصيف بى خبرى و استعباد و انكار مشركين نسبت به قيامت
- معناى آيه : ((قل عسى ان يكون ردف لكم بعض الذى تستعجلون )) و مفاد كلمه ((عسى ))و امثال آن در كلام خداى تعالى
- بحث روايتى
- رواياتى در مراد از بندگان در (وسلام على عباد الذين اصطفى )
- روايتى كه در آن از جمله : ((و يجعلكم خلفاء الارض )) وجوب مطلق فرمانبرى از خليفه(حاكم ) استفاده شده و بيان مجعول بودن آن
- نقل و رد روايتى راجع به اينكه پيامبر (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) علم غيب نداشته و...
نکات آیه
۱ - قرآن، بیانگر حقیقیت بسیارى از مسائل مورد اختلاف بنى اسرائیل، براى آنان (إنّ هذا القرءان یقصّ على بنى إسرءیل أکثر الذى هم فیه یختلفون)
۲ - تشریح سخن حق در قرآن در زمینه موضوعات مورد اختلاف بنى اسرائیل، نمود حقانیت آن و رسالت پیامبر(ص) (إنّ هذا القرءان یقصّ على بنى إسرءیل أکثر الذى هم فیه یختلفون) از مضمون آیه استفاده مى شود که بیان حق، نشانگر حقانیت قرآن و رسالت پیامبر(ص) است. علاوه بر این که سیر آیات گذشته به این صورت است که از مسأله توحید آغاز شده و سپس به حقانیت معاد و اکنون به حقانیت قرآن پرداخته شده است. گفتنى است که حقانیت قرآن مستلزم حقانیت رسالت پیامبر(ص) نیز هست.
۳ - بنى اسرائیل، داراى موقعیت و نقشى بارز در جامعه عصر بعثت پیامبر(ص) (إنّ هذا القرءان یقصّ على بنى إسرءیل أکثر الذى هم فیه یختلفون) از این که خداوند بنى اسرائیل را اختصاص به ذکر کرده است، موقعیت و نقش آنان در جامعه عصر بعثت استفاده مى شود.
۴ - بنى اسرائیل، گرفتار اختلافات فراوان در مبانى و معارف دینى، به هنگام ظهور اسلام (إنّ هذا القرءان یقصّ على بنى إسرءیل أکثر الذى هم فیه یختلفون) پرداختن قرآن به حل مسائل مهم و مورد اختلاف بنى اسرائیل، نشان دهنده عمق اختلافات آنان در آن عصر است.
۵ - جداسازى حق از باطل، سره از ناسره و ارائه بینش صحیح مکتبى از رسالت هاى قرآن (إنّ هذا القرءان یقصّ على بنى إسرءیل أکثر الذى هم فیه یختلفون) مراد از «یقصُّ» صرف قصه گویى و گزارش نیست; بلکه گزارش همراه با نقد و تبیین و تفکیک سره از ناسره است.
۶ - پیروان ادیان آسمانى در طول زمان، گرفتار اختلاف در فهم معارف آن (إنّ هذا القرءان یقصّ على بنى إسرءیل أکثر الذى هم فیه یختلفون) تعبیر «بنى اسرائیل» هم شامل یهود مى شود و هم شامل نصارا. بنابراین «بنى اسرائیل» مرادف است با «اهل کتاب» که دربرگیرنده دو دین یهودیت و مسیحیت است.
۷ - ناتوانى تورات و انجیل عصر پیامبر(ص)، از رفع اختلافات فکرى و عقیدتى بنى اسرائیل (إنّ هذا القرءان یقصّ على بنى إسرءیل أکثر الذى هم فیه یختلفون) اقدام قرآن به حل اختلافات بنى اسرائیل، نشان مى دهد که آنچه به عنوان تورات و انجیل در دست آنان بوده، براى تبیین حقایق مورد اختلافشان کافى نبوده است.
۸ - پرداختن خداوند به تبیین حق در زمینه هاى معرفتى مورد اختلاف بنى اسرائیل، نمودى از علم گسترده او (و إنّ ربّک لیعلم ... إنّ هذا القرءان یقصّ على بنى إسرءیل) برداشت یاد شده، توجه به ارتباط این آیه با آیات پیشین - که در زمینه علم گسترده خداوند است - به دست مى آید.
۹ - برخى اختلافات دینى بنى اسرائیل، فاقد ارزش تبیین و نقادى از نظر قرآن (إنّ هذا القرءان یقصّ على بنى إسرءیل أکثر الذى هم فیه یختلفون) این که قرآن به همه مسائل مورد اختلاف بنى اسرائیل نپرداخته است، مى تواند از آن جهت باشد که قرآن به مسائل ضرورى و مورد نیاز توجه داشته و اختلافات فاقد ارزش را مسکوت گذاشته است.
۱۰ - اختلافات به وجود آمده در ادیان الهى، از ناحیه پیروان آنها بود و نه تعالیم پیامبران (الذى هم فیه یختلفون) ضمیر «هم» به اصطلاح فاعل معنوى و تقدیم آن مفید حصر است. بنابراین نسبت داده شدن اختلاف به خود بنى اسرائیل، بیانگر مطلب فوق است.
۱۱ - قرآن از نظر بینش و منطق، محیط و مسلط بر ادیان پیشین (إنّ هذا القرءان یقصّ ... أکثر الذى هم فیه یختلفون) پرداختن قرآن به تبیین حق در مشاجرات فکرى بنى اسرائیل، مى تواند براى نمایاندن منطق برتر خود باشد.
موضوعات مرتبط
- اختلاف: منشأ اختلاف دینى ۱۰
- ادیان آسمانى: اختلاف در ادیان آسمانى ۶; اختلاف دینى پیروان ادیان آسمانى ۶; نقش پیروان ادیان آسمانى ۱۰
- انجیل: انجیل در صدراسلام ۷; نقش انجیل ۷
- بنى اسرائیل: اختلاف دینى بنى اسرائیل ۴، ۷، ۹; بنى اسرائیل صدراسلام ۳، ۴، ۷; تاریخ بنى اسرائیل ۳، ۴، ۷، ۹; تبیین اختلاف بنى اسرائیل ۱، ۲، ۸; موقعیت اجتماعى بنى اسرائیل ۳
- تورات: تورات در صدراسلام ۷; نقش تورات ۷
- حق: ممیز حق و باطل ۵
- خدا: نشانه هاى علم خدا ۸
- دین: نقش دین ۱۰
- قرآن: برترى قرآن ۱۱; تعالیم قرآن ۵، ۹; دلایل حقانیت قرآن۲; رسالت قرآن ۵; نقش قرآن ۱، ۲; ویژگیهاى قرآن ۱۱
- محمد(ص): دلایل حقانیت محمد(ص) ۲
