يَعْقِلُهَا
ریشه کلمه
قاموس قرآن
فهم. معرفت. درك. [بقره:75]. يعنى آن را پس از فهميدنش دگرگون مىكردند در حاليكه مىدانستند «وَهُمْ يَعْلَمُونَ» راجع به تحريف و «عَقَلُوهُ» راجع به فهم كلاماللَّه است. [ملك:10]. و گفتند: اگر گوش مى داديم و مىفهميديم در ميان اهل سعير نمىبوديم [عنكبوت:43]. جز دانايان آن را درك نمىكنند. اگر آيات قرآن را تتّبع كنيم خواهيم ديد كه عقل در قرآن به معنى فهم و درك و معرفت است. طبرسى فرموده: عقل، فهم، معرفت و لبّ نظير هماند راغب گويد: به نيروئى كه آماده قبول علم است عقل گويند همچنين به علمى كه به وسيله آن نيرو به دست آيد. عقل به معنى اسمى در قرآن نيامده و فقط به صورت فعل مثل «عَقَلُوهُ - يَعْقِلُون - تَعْقِلُون - نَعْقِلُ» به كار رفته است، در روايات آمده «اَلْعَقْلُ ما عُبِدَ بِهِ الرَّحْمنُ...»«ما خَلَقَ اللَّهُ خَلْقاً اَكْرَمَ عَلَيْهِ مِنَالْعَقْلِ» مراد از آن ظاهراً همان نيروى فهم و درك انسانى است.
