النمل ٦٣
ترجمه
| النمل ٦٢ | آیه ٦٣ | النمل ٦٤ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«بُشْراً بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهِ»: (نگا: اعراف / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۵۹ - ۸۱، سوره نمل
- انتقال از داستانهاى انبياء و اقوامشان به زمان خاتم الانبياء و احتجاج با كفار زمان اوصلى اللّه عليه و آله وسلم
- توضيح اينكه دعاى مضطر چون صادقانه است قطعا اجابت مى شود (امن يجيب المضطر اذادعاه و يكشف السوء)
- بيان فساد گفتار برخى مفسرين در ارتباط با آيه شريفه
- مقيد بودن اجابت به مشيت خدا منافاتى با استغراق ندارد
- خليفه بودن انسان در زمين مستلزم كشف سوء او و رفع موانع از پيش پاى اوست
- مقصود از اينكه فرمود: ((يبدء الخلق ثم يعيده ))
- بطور كلى در عالم وجود بطلان و نيستى راه ندارد
- نفى الوهيت آلهه مشركين از طريق نفى ربوبيت آنها و انحصار ربوبيت در خداى سبحان
- برهانى ديگر بر ابطال الوهيت آلهه مشركين با بيان اينكه آنان علمى به غيب و قيامتندارند
- توصيف بى خبرى و استعباد و انكار مشركين نسبت به قيامت
- معناى آيه : ((قل عسى ان يكون ردف لكم بعض الذى تستعجلون )) و مفاد كلمه ((عسى ))و امثال آن در كلام خداى تعالى
- بحث روايتى
- رواياتى در مراد از بندگان در (وسلام على عباد الذين اصطفى )
- روايتى كه در آن از جمله : ((و يجعلكم خلفاء الارض )) وجوب مطلق فرمانبرى از خليفه(حاكم ) استفاده شده و بيان مجعول بودن آن
- نقل و رد روايتى راجع به اينكه پيامبر (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) علم غيب نداشته و...
نکات آیه
۱ - راهیابى انسان، در ظلمات بیابان و دریا، به هدایت و تدبیر خداوند (أمّن یهدیکم فى ظلمت البرّ و البحر)
۲ - چینش اجزاى طبیعت (ستارگان و...) به تدبیر خداوند، به گونه اى که وسیله هدایت و نجات انسان ها است. (أمّن یهدیکم فى ظلمت البرّ و البحر) مراد از «یهدیکم» - مطابق نظر برخى از مفسران و بعضى از آیات قرآن (و بالنجم هم یهتدون) - رهیابى انسان از طریق ستارگان و دیگر عوامل و مشخص کردن مسیر خود در تاریکى شب ها است.
۳ - ارسال بادهاى مژده دهنده باران، نمودى دیگر از تدبیر خداى یگانه (و من یرسل الریح بشرًا بین یدى رحمته)
۴ - نقش تعیین کننده بادهاى باران زا در زندگى بشر (و من یرسل الریح بشرًا بین یدى رحمته)
۵ - ریزش باران بر گستره زمین، از نمودهاى بارز رحمت الهى بر خلق (و من یرسل الریح بشرًا بین یدى رحمته) در این آیه واژه «رحمة» بدون قرینه لفظى در مورد باران به کار رفته است و این نشان مى دهد که باران مادر رحمت ها است.
۶ - ستارگان راهنما، بادهاى بشارت بخش و باران هاى رحمت آفرین، نشانه هاى روشن توحید و پوچى و بطلان شرک (أمّن یهدیکم ... أءله مع اللّه) مفاد جمله «أءله مع اللّه» با توجه به صدر آیه این است که: با وجود این نشانه ها - که بیانگر نقش اراده خدا در حیات بشر است - مجالى براى روى آوردن به غیرخدا نمى ماند; زیرا اصولاً کسى جز او نقشى در تدبیر نظام هستى ندارد.
۷ - ناتوانى غیرخدا از پدید آوردن علایم راهنما (چون ستارگان) و عوامل نویدبخش و رحمت آفرین (چون باد و باران) به گستردگى پهنه زمین (أمّن یهدیکم فى ظلمت البرّ و البحر ... أءله مع اللّه) از ارتباط «من یهدى» با «أءله مع اللّه» استفاده مى شود که تنها خداوند، قادر به ایجاد عواملى است که انسان را در ظلمت هاى شب در سراسر زمین (خشکى و دریا) هدایت کند و باران رحمت را در پى بادهاى مژده دهنده به دورترین نقاط برساند.
۸ - منزلت خدا برتر و والاتر از هر آنچه که مشرکان براى او شریک مى پندارند. (تعلى اللّه عمّا یشرکون)
۹ - شریک قرار دادن براى خدا، کوچک شمردن جایگاه والا و یگانه او است. (تعلى اللّه عمّا یشرکون) تعبیر «تعالى اللّه» نشان مى دهد که اندیشه شرک، مایه تنقیص خداى یکتا بوده و اصولاً برخاسته از ناآگاهى به منزلت والاى او و مستلزم کوچک شمردن جایگاه یگانه او است.
موضوعات مرتبط
- آفرینش: فلسفه نظم آفرینش ۲; منشأ نظم آفرینش ۲
- باد: پیدایش باد ۷; باد هاى باران زا ۴; منشأ باد هاى مبشر ۳; نقش باد هاى مبشر ۴، ۶
- باران: پیدایش باران ۷; منشأ باران ۳; منشأ بارش باران ۵
- توحید: دلایل توحید ۶
- خدا: آثار تدبیر خدا ۱، ۳; آثار هدایتهاى خدا ۱; خدا و شریک ۸، ۹; علوّ خدا ۸; عوامل استخفاف خدا ۹; نشانه هاى رحمت خدا ۵
- خشکى: منشأ راهیابى در خشکى ۱
- دریا: منشأ راهیابى در دریا ۱
- ستارگان: خلقت ستارگان ۷; نقش ستارگان ۶
- شب: منشأ راهیابى در شب ۱
- شرک: آثار شرک ۹; دلایل بطلان شرک ۶
- مشرکان: عقیده مشرکان ۸
- موجودات: عجز موجودات ۷
- هدایت: ابزار هدایت ۲
