الإسراء ٨٣

از الکتاب
نسخهٔ تاریخ ‏۳۱ خرداد ۱۳۹۴، ساعت ۰۳:۵۹ توسط 127.0.0.1 (بحث) (افزودن سال نزول)


ترجمه

هنگامی که به انسان نعمت می‌بخشیم، (از حق) روی می‌گرداند و متکبرانه دور می‌شود؛ و هنگامی که (کمترین) بدی به او می‌رسد، (از همه چیز) مایوس می‌گردد!

|و چون به انسان نعمت ارزانى داريم روى مى‌گرداند و دورى مى‌گزيند، و چون به وى بدى رسد نوميد مى‌گردد
و چون به انسان نعمت ارزانى داريم، روى مى‌گرداند و پهلو تهى مى‌كند، و چون آسيبى به وى رسد نوميد مى‌گردد.
و ما هرگاه به انسان نعمتی عطا کنیم از آن رو بگرداند و دوری جوید، و هرگاه شر و بلایی به او روی آورد به کلی مأیوس و ناامید شود.
و زمانی که به انسان نعمت می بخشیم [از ما] روی بگرداند و خود را مغرورانه از ما دور کند، و هنگامی که آسیبی به او برسد [به سبب بی ایمانی و غفلت از قدرت و رحمت ما] بسیار نومید و مأیوس شود.
چون به انسان نعمت داديم اعراض كرد و خويشتن به يك سو كشيد، و چون گزندى به او رسيد نوميد گرديد.
و چون بر انسان نعمتی مقرر داریم [از سرمستی‌] روی برتابد و دامن کشان بگذرد، و چون به او شری رسد، بس نومید گردد
و چون به آدمى نعمت دهيم، روى بگرداند و [از طاعت ما] دور شود- سركشى و بزرگى نمايد- و چون او را بدى رسد نوميد گردد.
(از جمله‌ی اخلاق فرد بی‌ایمان، یکی این است که) هنگامی که به انسان (بی‌ایمان) نعمت می‌بخشیم (و او را از ثروت و قدرت و سلامت و امنیّت برخوردار می‌سازیم، مسرور و مغرور می‌گردد و از طاعت و عبادت و شکر نعمت) روگردان می‌شود (و در وقت رسیدن به نوا) خویشتن را (از بندگی ما) به دور می‌دارد و تکبّر می‌ورزد. (انگار ما را نمی‌شناسد و به ما کاری و نیازی ندارد). و هنگامی که شرّ و بلا گریبانگیر او گردید (و تنگدستی و بیماری و ناامنی وی را فرا گرفت) بسیار مأیوس و ناامید می‌گردد (و می‌پندارد که دیگر درهای رزق و روزی بر او بسته است و هرگز روی خیر و خوشی نخواهد دید).
و هنگامی که بر (سروسامان نوعِ) انسان نعمت دهیم، روی می‌گرداند و (از حق) کناره می‌گیرد و هنگامی که به وی بدی (در) رسد بسی نومید می‌شود.
و هرگاه نعمت فرستیم بر انسان روی گرداند و دور کند پهلوی خویش را و هرگاه برسدش بدیی بوده است بسیار نومیدشونده‌


الإسراء ٨٢ آیه ٨٣ الإسراء ٨٤
سوره : سوره الإسراء
نزول : ٨ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ١٥
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أعْرَضَ»: از شکر نعمت منصرف و از طاعت و عبادت روگردان می‌شود. «نَأَیا بِجَانِبِهِ»: خویشتن را از یاد منعم اصلی به دور می‌کند. شانه‌های خود را بالا می‌اندازد و تکبّر می‌ورزد. «یَئُوساً»: بسیار مأیوس و دلتنگ و ناشکیبا (نگا: هود / - ). مراد این است که کافران، هم در برابر خوشیها و هم در برابر سختیها خود را گم می‌کنند. در حال نوا مست و مغرور، و در وقت بلا پست و زبون می‌گردند. هر چند که در حالت یأس پرده‌های غفلت از روی فطرت کنار می‌روند و کافران بالإجبار به درگاه خدا روی می‌آورند و خالصانه رفع مشکلات را از قادر متعال درخواست می‌نمایند، امّا این توجّه اضطراری مایه افتخاری و دلیل بیداری حقیقی آنان نمی‌باشد. چرا که به محض رفع مشکلات و رهائی از طوفان حوادث، خودخواهیها و سرکشیها از ایشان سرمی‌زند و تغییرجهت می‌دهند (نگا: یونس / و و ، اسراء / ، عنکبوت / ).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

تفسیر

نکات آیه

۱- انسان، به هنگام برخوردارى از رفاه و نعمتهاى الهى، به ناسپاسى و خداگریزى مى گراید. (و إذا أنعمنا على الإنسن أعرض و نئا بجانبه) «نئا» به معناى «بَعُد» (دورى مى شود) است و «أعرض و نئا بجانبه» (اعراض کرد و کناره گرفت) کنایه از حق ناسپاسى و گریز از خداست.

۲- پیدایش روحیه استکبارى با برخوردار شدن از امکانات مادى و نعمتهاى الهى، امرى مذموم و مورد نکوهش خداوند (و إذا أنعمنا على الإنسن أعرض و نئا بجانبه)

۳- انسانهاى برخوردار از رفاه و نعمتها، در معرض ابتلا به بیمارى حق ناپذیرى (و إذا أنعمنا على الإنسن أعرض و نئا بجانبه)

۴- قرآن، از نعمتهاى بارز خداوند براى انسان است. (و ننزّل من القرءان ... و إذا أنعمنا على الإنسن أعرض) از مصداقهاى مورد نظر نعمت به قرینه آیه قبل (و ننزّل من القرآن)، قرآن است.

۵- برخوردارى از نعمتها، مقتضى توجه انسان به نعمت آفرین و شکر و سپاس اوست نه روى برتافتن از او. (و إذا أنعمنا على الإنسن أعرض و نئا بجانبه) توصیف حالات انسان به هنگام برخوردارى از نعمتهاى الهى، داراى لحنى آمیخته به نکوهش است چنین بیانى صرفاً براى گزارش نیست و بلکه ترغیب انسانها به اداى حق منعم است.

۶- انسان، در برخورد با کمترین سختیها و ناگواریها، دچار یأس و سرخوردگى شدید مى شود. (و إذا مسّه الشرّ کان یوسًا) تعبیر از گرفتار شدن به شرّ و سختى به «مسّه الشرّ» (شر او را مس کند) حاکى از کمترین ناگوارى است.

۷- بروز ضعف و ناتوانى ناسپاسان رفاه زده، در مواجهه با سختیها (و إذا أنعمنا على الإنسن أعرض و نئا بجانبه و إذا مسّه الشرّ کان یوسًا)

۸- اعراض از خدا در حال رفاه، و به پوچى و یأس رسیدن در ناگواریها، بیمارى محرومان از هدایت قرآن است. (و ننزّل ... شفاء و رحمة للمؤمنین و لایزید الظلمین إلاّ خسارًا . و إذا أنعمنا على الإنسن ... کان یوسًا)

۹- خداوند، تنها خیر و نعمت به انسانها عطا مى کند. (إذا أنعمنا على الإنسن ... و إذا مسّه الشرّ) از اینکه در آیه خداوند منشأ نعمتها معرفى شده اما شرور به او نسبت داده نشده است نکته فوق استفاده مى شود.

۱۰- دچار شدن به یأس و پوچى، از خصلتهاى مذموم و ناپسند انسان و مورد نکوهش خداوند است. (و إذا مسّه الشرّ کان یوسًا)

۱۱- سلب نعمت از انسان، شرّ و مایه یأس اوست. (و إذا أنعمنا على الإنسن ... و إذا مسّه الشرّ) به قرینه مقابله «مسّه الشرّ» با «أنعمنا» احتمال دارد که مراد از دچار شدن به سختى و شرّ، از دست دادن نعمت باشد.

موضوعات مرتبط

  • استکبار: سرزنش استکبار ۲
  • انسان: صفات انسان ۱، ۶; کفران انسان ها ۱
  • حق: زمینه حق ناپذیرى ۳
  • خدا: سرزنشهاى خدا ۲، ۱۰; عطایاى خدا ۹; نعمتهاى خدا ۴
  • خیر: منشأ خیر ۹
  • ذکر: زمینه ذکر منعم ۵
  • رفاه: آثار رفاه ۱، ۲، ۳; اعراض از خدا در رفاه ۸
  • سختى: آثار سختى ۶; یأس در سختى ۶، ۸
  • شرّ: موارد شرّ ۱۱
  • شکر: زمینه شکر نعمت ۵
  • قرآن: بیمارى محرومان از قرآن ۸; محرومیت از هدایتهاى قرآن ۸
  • کفران: زمینه کفران نعمت ۱
  • کفران کنندگان: ضعف کفران کنندگان ۷; کفران کنندگان در سختى ۷
  • گمراهان: اعراض گمراهان ۸; یأس گمراهان ۸
  • مرفّهان: حق ناپذیرى مرفّهان ۳; ضعف مرفّهان ۷; مرفّهان هنگام سختى
  • نعمت: آثار سلب نعمت ۱۱; آثار نعمت ۵; منشأ نعمت ۹; نعمت قرآن ۴
  • یأس: سرزنش یأس ۱۰; عوامل یأس ۱۱

منابع

برگرفته از «https://www.alketab.org/index.php?title=الإسراء_٨٣&oldid=110282»