آل عمران ٧٣

وَ لاَ تُؤْمِنُوا إِلاَّ لِمَنْ‌ تَبِعَ‌ دِينَکُمْ‌ قُلْ‌ إِنَ‌ الْهُدَى‌ هُدَى‌ اللَّهِ‌ أَنْ‌ يُؤْتَى‌ أَحَدٌ مِثْلَ‌ مَا أُوتِيتُمْ‌ أَوْ يُحَاجُّوکُمْ‌ عِنْدَ رَبِّکُمْ‌ قُلْ‌ إِنَ‌ الْفَضْلَ‌ بِيَدِ اللَّهِ‌ يُؤْتِيهِ‌ مَنْ‌ يَشَاءُ وَ اللَّهُ‌ وَاسِعٌ‌ عَلِيمٌ‌

ترجمه

و جز به کسی که از آیین شما پیروی می‌کند، (واقعاً) ایمان نیاورید!» بگو: «هدایت، هدایت الهی است! (و این توطئه شما، در برابر آن بی اثر است)»! (سپس اضافه کردند: «تصور نکنید) به کسی همانند شما (کتاب آسمانی) داده می‌شود، یا اینکه می‌توانند در پیشگاه پروردگارتان، با شما بحث و گفتگو کنند، (بلکه نبوّت و منطق، هر دو نزد شماست!)» بگو: «فضل (و موهبت نبوّت و عقل و منطق، در انحصار کسی نیست؛ بلکه) به دست خداست؛ و به هر کس بخواهد (و شایسته بداند،) می‌دهد؛ و خداوند، واسع [= دارای مواهب گسترده‌] و آگاه (از موارد شایسته آن) است.

و جز به كسى كه از آيين شما پيروى كند، ايمان نياوريد [و اعتماد نكنيد] بگو: هدايت، هدايت خداست- [و گفتند: باور نكنيد] كه به كسى نظير آنچه به شما داده شده است داده شود يا بتوانند در پيشگاه پروردگارتان با شما محاجّه كنند. بگو: تفضّل به دست خداست، آن را ب

و [گفتند:] «جز به كسى كه دين شما را پيروى كند، ايمان نياوريد -بگو: « هدايت، هدايت خداست »- مبادا به كسى نظير آنچه به شما داده شده، داده شود، يا در پيشگاه پروردگارتان با شما محاجه كنند.» بگو: « [اين‌] تفضل به دست خداست؛ آن را به هر كس كه بخواهد مى‌دهد، و خداوند، گشايشگر داناست.

و ایمان نیاورید مگر به آن کس که پیرو دین شما باشد-بگو: راه سعادت آن است که خدا بنماید-تا مبادا معلوم شود که به امتی دیگر نیز مانند شریعت شما عطا می‌گردد، یا بتوانند با شما نزد پروردگار احتجاج کنند. بگو: فضل و رحمت به دست خداست، به هر که خواهد عطا کند، و خدا را رحمت بی‌منتهاست و به همه امور داناست.

و [نیز گفتند: در توضیح حقایق] جز به کسی که از دینتان پیروی می کند، اطمینان نورزید [تا دیگران هدایت نیابند]. بگو: یقیناً هدایت، هدایت خداست. سپس گفتند: گمان نکنید آنچه به شما اهل کتاب [از نبوّت، معجزه، قبله مستقل و آیات آسمانی] داده شده به کسی [از عرب و غیر عرب] داده شود، یا اینکه مؤمنان می توانند نزد پروردگارشان با شما محاجّه و گفتگو کنند. [در پاسخ یاوه های آنان] بگو: فضل و رحمت [که از جلوه هایش نبوّت، کتاب، معجزه و قبله است،] به دست خداست، به هر کس بخواهد می دهد؛ و خدا بسیار عطا کننده و داناست.

و گفتند: جز پيروان دين خود را تصديق مكنيد. بگو: هدايت، هدايت خدايى است. و اگر گويند كه به ديگران همان چيزهايى ارزانى شود كه به شما ارزانى شده است، يا اگر گويند كه فردا در نزد پروردگارتان با شما به حجت مى‌ايستند، بگو: فضيلت به دست خداست، به هر كه خواهد آن را عطا مى‌كند، كه او بخشاينده و داناست.

و جز به کسی که از دین شما پیروی می‌کند، ایمان نیاورید -بگو هدایت، هدایت الهی است[و باور مکنید] که به کسی نظیر آنچه به شما داده شده است داده شود یا [باور مکنید که بتوانند] در پیشگاه خداوند با شما احتجاج کنند بگو چنین فضلی در دست خداوند است، به هرکس که بخواهد می‌بخشد، و خداوند گشایشگر داناست‌

و [با اين ترفند گفتند:] اعتماد مكنيد مگر به كسى كه پيرو دين شما باشد- بگو: رهنمونى [به راه راست‌] رهنمونى خداست- تا مبادا كسى را همانند آنچه به شما داده‌اند- قبله مستقل- بدهند، يا [بتوانند] نزد پروردگارتان بر شما حجت آورند. بگو: همانا فضل- نعمت نبوت و دين و قبله مستقل يا برترى و افزونى- به دست خداوند است، هر كه را خواهد دهد، و خدا فراخى‌بخش و داناست.

و باور مکنید مگر به کسی که پیروی از آئین شما کرده باشد - بگو: بیگمان هدایت، هدایت خدا است - این که (دیگران آن افتخارات و کتابهای آسمانی را که نصیب شما شده است به دست آورند. یعنی) به کسی همان چیزی داده شود که به شما داده شده است، و این که دیگران بتوانند در پیشگاه پروردگارتان با شما به داوری بنشینند و اقامه‌ی حجّت کنند. بگو: فضل و بزرگی در دست خدا است و آن را به هرکس که بخواهد می‌دهد. و خداوند (عطاء و نعمتش) فراخ، و آگاه (از اهلیّت و شایستگی مستحقّ وحی و رسالتِ خویش) است.

و (گفتند:) «جز برای کسی که دین شما را پیروی کند، ایمان (و اطمینان) نیاورید.» بگو: «هدایت، به‌راستی، هدایت خداست. (اینان چنان می‌کنند که) مبادا به کسی نظیر آنچه به شما داده شده، داده شود، یا در پیشگاه پروردگارتان با شما محاجّه کنند.» بگو: «فضیلت به دست خداست؛ آن را به هر کس بخواهد می‌دهد. و خدا گشایشگری بسیار داناست؛»

و ایمان نیارید جز برای آنکو پیروی کرده است کیش شما را بگو همانا هدایت خدا است هدایت تا نبادا داده شود کسی مانند آنچه داده شدید یا بستیزند با شما نزد پروردگارتان بگو همانا فزونی به دست خدا است دهدش به هر که خواهد و خدا است گشایشمند دانا

آل عمران ٧٢	آیه ٧٣	آل عمران ٧٤
سوره : سوره آل عمران نزول : ٢ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٣٤ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«لا تُؤْمِنُوا»: نپذیرید. تصدیق نکنید. «لا تُؤْمِنُوا إِلاّ لِمَنْ ....»: نابکاران یهودی به پیروان خود می‌گفتند: نبوّت منحصر به قوم یهود است و لذا امور دین را از دیگران نشنوید، پیغمبری محمّد را نپذیرید، و قبول نداشته باشید در روز قیامت کسی بتواند علیه شما اقامه حجّت کند. «وَاسِع»: دارای رحمت و قدرت فراوان.

تفسیر

• آيات ۷۸ - ۶۴، سوره آل عمران
  
• معناى ((كلمه سواء)) و مراد از دعوت اهل كتاب به كلمه سواء
  
• دعوت به كلمه سواء، دعوت به سير بر اساس كلمه توحيدو نفى بغى و فساد مى باشد
  
• نفى بغى و فساد در گفتگوهاى بين پيامبران و قوم آنان
  
• ويژگيهاى دين فطرى
  
• افراد انسان ، ابعاض و اجزاى يك حقيقت هستند و خضوع وتذلل يك فرد در برابر فرد ديگر،بافطرت انسانى مخالف است
  
• محاجه بى جا و جاهلانه يهود و نصارا بر سر انتساب ابراهيم (ع ) به يهوديت ونصرانيت
  
• دو محاجه اهل كتاب كدام است
  
• دين ، داراى مراتب و مراحلى بوده است و هر يك از انبياء (ع ) به منزله بكى از آنمراحل بوده اند
  
• اسلام حضرت ابراهيم چگونه است ؟
  
• نزديكترين مردم به ابراهيم (ع ) پيروان او و پيامبر اكرم (ص ) و مؤ منين بدويند
  
• اشاره به توحيد افعالى ، در بيان معناى اينكه :اهل كتاب جز خودشان كسى را گمراه نمى كنند
  
• كفر به آيات خدا غير كفر به خدا است و اهل كتاب در لسان قرآن كافر به آيات خدا هستندنه كافربه خدا
  
• معناى سخن اهل كتاب كه به يكديگر مى گفتند: ((به آنچه در آغاز روز بر مؤ منيننازل گشته ايمان آورديم و بدانچه در پايان روزنازل شد كافر شديد))
  
• سخن ديگر مفسرين در خصوص اين آيه
  
• جواب خداى تعالى به سخنان يهود در قضيه تغيير قبله مسلمين از بيت المقدس به كعبه
  
• جمله ((اولا يعلمون )) جواب خدا به يهوديان نيست
  
• اقوال مختلف مفسرين در معناى مختلف اين آيه
  
• معناى ((فضلخدا)) و بيان جوابى به يهود كه جمله ((انالفضضل بيد اللّه )) متضمن آن است
  
• اعتقاد بى اساس يهوديان به اينكه تافته جدا بافته هستند (ليس علينا فى الاميينسبيل )
  
• منشاء اين اعتقاد باطل يهود
  
• چرا در اين آيه نام اهل كتاب تكرار شده و به آوردن ضمير اكتفا نشده است ؟
  
• قنطار و دينار كنايه از بسيار و كم است
  
• شرط كرامت الهيه و تقرب به خداى وفاى به عهد و تقوا است نه نژاد و دودمان است
  
• آثار محبت خدا، و خصالى كه خداى تعالى بر آن شكنندگان عهد خدا و سوگند به خداذكرفرموده است
  
• دروغ بستن يهود به خداى سبحان
  
• بحث روايتى
  
• نامه پيامبر براى پادشاهان عصر خود
  
• برسى نامه پيامبر براى اسقف نجران
  
• دو روايت از تفسير ((الدرالمنثور)) سيوطى
  
• حكايت هجرت مسلمانان در صدر اسلام به حبشه
  
• نجاشى مهاجرين را فرا مى خواند
  
• داستان گفتگو بين نجاشى (پادشاه حبشه ) و مسلمانان مهاجر در حضور مشركين مكه وشاءن نزول آيه ((ان اولى الناس بابراهيم ...))
  
• حديثى از امام صادق (ع ) و بيان آن
  
• نزديكترين مردم به ابراهيم و پيامبر اسلام (ص ) وآل محمد عليهم السلام ، پيروان آنانند
  
• دو روايت از كافى و امالى
  

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - علماى یهود، به پیروانشان هشدار دادند; که مبادا به غیر همکیش خود اعتماد کنند. (و لا تؤمنوا الاّ لمن تبع دینکم) بنابراینکه «لا تؤمنوا»، به معناى عدم اعتماد باشد; نه به معنى عدم تصدیق و باور.

۲ - علماى یهود، به پیروانشان هشدار دادند که مبادا به غیر همکیش خود ایمان بیاورند. (و لا تؤمنوا الاّ لمن تبع دینکم) بنابراینکه ایمان، به معنى گرایش و باور باشد.

۳ - نگرانى علماى یهود، از افشاى توطئه آنان علیه اسلام (و قالت طائفة من اهل الکتاب ... و لا تؤمنوا الاّ لمن تبع دینکم) نهى عالمان یهود از اعتماد به غیر همکیشان، پس از طرح توطئه علیه مسلمانان، بیانگر نگرانى آنان از افشاى توطئه مى باشد.

۴ - نهى علماى یهود پیروان خویش را از بازگویى توطئه شان علیه اسلام، مگر در میان همکیشان خود (و قالت طائفة ... امنوا بالذى ... و لا تؤمنوا الاّ لمن تبع دینکم)

۵ - نگرانى علماى یهود، از گرایش پیروانشان به اسلام (و لا تؤمنوا الاّ لمن تبع دینکم) نهى علماى یهود، پیروان خود را از گرایش به غیر همکیش خود، بیانگر نگرانى آنان است. (بنابراینکه ایمان، به معناى گرایش باشد).

۶ - علماى یهود مى پنداشتند که پیامبر (ص) باید از میان آنان برگزیده شود. (و لا تؤمنوا الاّ لمن تبع دینکم)

۷ - خودبرتربینى دینى و تعصب نابجاى یهود (و لا تؤمنوا الاّ لمن تبع دینکم)

۸ - پیامبر (ص)، مأمور ابلاغ اینکه: هدایت واقعى، تنها هدایت خداوند است. (قل أن الهدى هدى الله)

۹ - توصیه علماى یهود به یکدیگر، بر مخفى کردن ادلّه رسالت پیامبر اسلام* (و لا تؤمنوا ... ان یؤتى احد مثل ما اوتیتم) احتمالاً مراد از «ما اوتیتم»، دلایل رسالت پیامبر (ص) است.

۱۰ - علماى یهود، منکر توان مسلمانان در احتجاج بر نبوّت پیامبر اسلام (ص) (و لا تؤمنوا الاّ لمن تبع دینکم ... او یجاجّوکم عند ربّکم) بنابراینکه «او یحاجّوکم»، که عطف به «ان یؤتى» است، مفعول له براى «لا تؤمنوا» باشد; به تقدیر «لا» یعنى: لان لا یحاجّوکم عند ربّکم.

۱۱ - نگرانى علماى یهود، از احتجاج مسلمانان با آنها در پیشگاه خداوند (و لا تؤمنوا ... او یحاجّوکم عند ربّکم)

۱۲ - افشاى توطئه علماى یهود علیه مسلمانان، از جانب خداوند (و لا تؤمنوا الاّ لمن تبع دینکم ... او یحاجوکم عند ربّکم)

۱۳ - تمام فضلها در دست خداست. (قل انّ الفضل بید اللّه)

۱۴ - خداوند، هر که را بخواهد، مشمول فضل خویش قرار خواهد داد. (قل انّ الفضل بید اللّه یؤتیه من یشاء)

۱۵ - پیامبرى و هدایت، تفضّلى است از خداوند که به هر کس بخواهد اعطا مى کند. (و لا تؤمنوا الاّ لمن تبع دینکم ... قل انّ الفضل بید اللّه یؤتیه من یشاء) ظاهراً «قل ان الفضل ... »، ردّ پندار یهودیان است که مى گفتند پیامبر فقط از میان آنان باید برگزیده شود.

۱۶ - خداوند، «واسع» (داراى سعه وجودى) و «علیم» (بسیار دانا) است. (و اللّه واسع علیم)

۱۷ - برگزیدن پیامبران از سوى خداوند، بر مبناى علم اوست. (قل انّ الفضل بید اللّه یؤتیه من یشاء و اللّه واسع علیم) بنابراینکه مراد از فضل الهى، چنانچه قبلاً توضیح داده شد، نبوت و برگزیدن پیامبران باشد.

موضوعات مرتبط

• اسلام: ۳، ۴، ۵
• اسماء و صفات: علیم ۱۶ ; واسع ۱۶
• افشاگرى: ۳، ۱۲
• انبیا: گزینش انبیا ۱۷
• اهل کتاب: خصلتهاى اهل کتاب ۱، ۲ ; عقاید اهل کتاب ۶ ; علماى اهل کتاب ۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۶، ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲ ; اهل کتاب و کتمان حق ۹ ; اهل کتاب و اسلام ۳، ۴ ; محمّد (ص) و اهل کتاب ۹، ۱۰ ; مسلمانان و اهل کتاب ۱۰، ۱۱
• خدا: علم خدا ۱۷ ; فضل خدا ۱۳، ۱۴ ۱۵ ; مشیّت خدا ۱۴، ۱۵ ; هدایت خدا ۸
• کتمان حق: ۹
• محمّد (ص): ۹، ۱۰ مسؤولیت محمّد (ص) ۸
• مسلمانان: ۱۰، ۱۱، ۱۲
• نبوت: ۱۵ دلایل نبوت ۱۰
• هدایت: ۱۵
• یهود: توطئه یهود ۳، ۴، ۱۲ ; اسلام و یهود ۳، ۴، ۵ ; خودبرتربینى یهود ۷ ; صفات یهود ۱، ۲، ۷ ; عقاید یهود ۶ ; نژادپرستى ۱، ۲، ۷ ; یهود و کتمان حق ۹ ; محمّد (ص) و یهود ۹، ۱۰ ; مسلمانان و یهود ۱۰، ۱۱، ۱۲